Oud Aalten

Erfgoed is van ons allemaal

Achterhoek vlag

Categorie: Aalten

  • MULO / MAVO

    MULO / MAVO

    Piet Heinstraat 4, Aalten (herbestemd)

    MULO, Piet-Heinstraat, Aalten

    Beschrijving

    De Christelijke MULO (Meer Uitgebreid Lager Onderwijs) in Aalten ging van start in oktober 1916. De lessen werden aanvankelijk gegeven in het zogenaamde ‘Tackshuis’ aan de Gasthuisstraat, nu Haartsestraat. De naam ‘Tackshuis’ was afkomstig van de vorige bewoner, burgemeester Tack. Later zou in dit pand het postkantoor worden gevestigd.

    Het eerste hoofd van de school was Adriaan Jacobus van Oosten, van 1916 tot 1921. Toen Adriaan met vrouw en vier jonge kinderen in 1916 in Aalten kwam wonen, was er voor hen geen huis en geen schoolgebouw. Het gezin werd tijdelijk ondergebracht in een doodgravershuisje naast de begraafplaats aan de Varsseveldsestraat. Korte tijd later verhuisde het gezin Van Oosten naar de bovenverdieping van het voormalige Tackshuis.

    Men begon het eerste jaar met zes klassen en 36 leerlingen. Dit aantal overtrof alle verwachtingen. Het leerlingenaantal breidde zich echter al spoedig uit. Er werd al snel besloten tot nieuwbouw. Aan de Stationsstraat werd voor circa 1400 gulden een terrein aangekocht van de heren Smits Sr. en Bulten. Het grondgebied daar noemde men destijds ‘Het Rot‘.

    Het voorste gedeelte van de school bevond zich aan de Piet Heinstraat. Het nieuwe schoolgebouw werd de Breukelaarschool genoemd, naar ds. J. Breukelaar, de grondlegger van het christelijk onderwijs (en een zoon van ds. Derk Breukelaar). De school werd in juni 1918 door Ds. Breukelaar zelf geopend.

    Uitbreiding

    In 1933 werd het gebouw aan de straatzijde uitgebreid met twee lokalen en een hal.

    Later werd het gebouw nogmaals geheel getransformeerd en gemoderniseerd. Daarbij werd de hoofdbouw aan de straatzijde voorzien van een verdieping. Met de invoering van de Mammoetwet in de jaren 60 verdween de afkorting MULO. Voortaan sprak men van MAVO, HAVO en VWO. De voormalige MULO fuseerde in 1967 met de HBS tot de Chr. Scholengemeenschap Aalten (CSA), welke later opging in Chr. College Schaersvoorde.

    Herbestemming

    Rond de eeuwwisseling voldeed het schoolgebouw niet meer aan de geldende eisen. Hetzelfde gold voor de Technische School (LTS) en Huishoudschool en men besloot tot de bouw van een nieuwe school voor VMBO aan de Landbouwstraat. Nadat de nieuwe school (locatie ‘Stationsplein‘) omstreeks 2005 gereedkwam, is de hoofdbouw van het pand aan de Piet Heinstraat omgebouwd tot vier appartementen. Het oorspronkelijke deel aan de achterzijde is daarbij afgebroken en vervangen door een nieuwe achterbouw.

    Op het terrein achter de voormalige MULO werden huizen gebouwd aan een nieuw aangelegd pleintje dat Breukelaarplein werd gedoopt, als herinnering aan de grondlegger van het christelijk MULO-onderwijs in Aalten.

    Archieven

    Adresboek 1934

    Aalten A97 > Piet Heinstraat 4

    Chr. Ulo-school

    Adresboek 1967

    Piet Heinstraat 4

    Chr. U.L.O. School

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina.

    Kenmerken

    Kadastraal nr.K-2882
    FunctieMiddelbare school,
    Woningen
    Bouwjaar1918
    Verbouw2005
    Monumentnee

    Bronnen

    Opening MULO Aalten - De Graafschapper, 26-09-1916
    De Graafschapper, 26 september 1916
    Breukelaarschool - Piet Heinstraat, Aalten
    De Breukelaarschool kort na de opening in 1918, met het personeel.
    Chr. MULO - Piet Heinstraat, Aalten
    De ‘Chr. Mulo-school’, na de eerste uitbreiding in 1933.
    Breukelaarschool - Nieuwe Aaltensche Courant, 01-12-1933
    Nieuwe Aaltensche Courant, 1 december 1933
  • Technische School (LTS)

    Technische School (LTS)

    Polstraat 25, Aalten (verdwenen)

    Polstraat 25, Aalten (LTS)

    Beschrijving

    De opening van de Technische School (LTS) aan de Ludgerstraat in Aalten vond plaats in 1955. In 2007 verdween het markante gebouw weer uit het Aaltense straatbeeld.

    Op 8 december 1948 vond een eerste algemene vergadering plaats van de Stichting voor Christelijk Nijverheidsonderwijs te Aalten. In september 1950 kreeg men toestemming om met een technische school te beginnen. De eerste lessen technisch onderwijs gaf men in de voormalige gasfabriek aan de Bredevoortsestraatweg. In deze locatie waren de afdelingen timmeren en machinebankwerken gehuisvest. Het aantal leerlingen bedroeg in dat jaar 55. De theorielessen gaf men in de gebouwen van de Christelijke MULO en de Nederlands Hervormde School.

    Op 19 december 1950 stelde het gemeentebestuur van Aalten 4000 vierkante meter grond aan de Polstraat beschikbaar. In 1951 werden de theorielessen gegeven in een lokaal van gebouw Irene. In 1952 keurde het ministerie van Onderwijs het schetsplan voor de bouw goed. Een jaar later vond de aanbesteding plaats. Op 5 november 1953 begon men met de bouw. Deze omvatte twee praktijklokalen, een bouwloods, twee theorielokalen, één tekenlokaal, een hulpgymnastieklokaal annex kantine, een directeurs-, leraren-, conciërge- en administratiekamer.

    Opening

    Op 10 juni 1955 vond de officiële opening van de Technische School plaats. In 1956 hield men de eerste bouwbespreking met het ministerie in verband met de uitbreiding van de tweejarige naar de driejarige opleiding. Men stelde een voorlopig nieuw lokalenplan vast. Langzamerhand bouwde men meer lokalen bij.

    Enkele jaren na de eeuwwisseling verhuisde de school naar een nieuw gebouw aan de Landbouwstraat, nabij het station. De sloop van de oude school volgde in 2007 en daarna lag het voormalige schoolterrein jarenlang braak. In 2023 is de bouw gestart van 56 sociale huurwoningen voor woningbouwvereniging De Woonplaats.

    Archieven

    Adresboek 1967

    Polstraat 25

    Chr. Techn. School

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina.

    Kenmerken

    Kadastraal nr.D-5431
    FunctieMiddelbare school
    Bouwjaar1955
    Sloop2007

    Bronnen

    Technische school, Ludgerstraat, Aalten
    56 woningen De Woonplaats, Ludgerstraat, Aalten
    Impressie nieuwbouw 2023 (bron: De Woonplaats)
  • Landbouwschool

    Landbouwschool

    Lijsterbeslaan 3, Aalten (verdwenen)

    Landbouwschool, Lijsterbeslaan, Aalten

    Beschrijving

    De Christelijke Lagere Land- en Tuinbouwschool in Aalten werd op 5 september 1962 geopend. De school was ontworpen door de Aaltense architect Wim Hebly. Het was destijds het paradepaardje van het Ministerie van Landbouw. De school werd vanuit Den Haag met buitenlandse gasten bezocht.

    In 1989 fuseerde de landbouwschool met de huishoudschool tot Chr. Scholengemeenschap Langenhave, welke in 1993 op zijn beurt is opgegaan in Schaersvoorde.

    Het gebouw is eind jaren negentig afgebroken om plaats te maken voor woningbouw.

    Archieven

    Adresboek 1967

    Lijsterbeslaan 3

    Chr. Lagere Landbouwschool

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina.

    Kenmerken

    FunctieMiddelbare school
    Bouwjaar1962
    Sloop< 2000

    Bronnen

    Landbouwschool, Aalten - Nieuwe Winterswijksche Courant, 07-02-1973
    Nieuwe Winterswijksche Courant, 7 februari 1973
  • Huishoudschool

    Huishoudschool

    Oranjelaan 7, Aalten (herbestemd)

    Huishoudschool, Oranjelaan, Aalten

    Beschrijving

    Voormalige huishoudschool, later verbouwd tot woningen.

    Archieven

    Adresboek 1967

    Oranjelaan 7

    Chr. Landb. Huishoud School

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina.

    Kenmerken

    Kadastraal nr.I-12841/12849
    FunctieMiddelbare school,
    Woningen
    Bouwjaar1956
    Monumentnee

    Bronnen

    Twentsch dagblad Tubantia, 05-02-1955 Huishoudschool Aalten
    Dagblad Tubantia, 5 februari 1955
    Oranjelaan 7, Aalten (Huishoudschool) - Zutphens Dagblad, 18-05-1957
    Zutphens Dagblad, 18 mei 1957
  • Chr. Gereformeerde Kerk

    Chr. Gereformeerde Kerk

    Berkenhovestraat 9, Aalten

    Chr. Gereformeerde kerk, Aalten

    Beschrijving

    Bakstenen zaalkerkje, gebouwd in 1924 naar een ontwerp van de Bredevoortse architect B.H. Kolenbrander, in opdracht van het bestuur van de Christelijk Gereformeerde Kerk. Het kerkgebouw werd destijds gebouwd ter vervanging van een bestaand kerkje (1897) dat meer naar voren op het perceel gesitueerd was. Het gebouw is eenvoudig doch voorzien van subtiele en fraaie details, zoals de sierlijk vormgegeven bovenlichten boven de ingang en vensters, en de uitgemetselde hoekpenanten en boogfries in de voorgevel.

    Hoewel de rechts naastgelegen aanbouw niet tot de oorspronkelijke opzet behoort, de oorspronkelijke uitbouw (catechisatielokaal) aan de achterzijde gesloopt is en het gebouw daar nu is voorzien van een moderne uitbouw heeft het kerkje zijn authentieke uitstraling behouden. Ondanks het feit dat het een kerk van bescheiden omvang is en terugliggend op het perceel is gesitueerd, is het gebouw beeldbepalend voor dit deel van de Berkenhovenstraat. Samen met de op hetzelfde perceel gelegen oudere voormalige pastoriewoning vormt het kerkje een aardig ensemble.

    Geschiedenis

    Op 26 augustus 1897 werd in Aalten de ‘voortgezette ’Christelijke Gereformeerde Gemeente‘ geïnstitueerd. Aanvankelijk hielden de uitgetredenen hun kerkdiensten bij leden thuis, maar “men is reeds bezig een nieuwe kerk te doen verrijzen, welke zal komen te staan op het eind van ’t dorp, aan den grintweg naar Lichtenvoorde”.

    In notulen van een kerkenraadsvergadering gehouden op 1 januari 1900 is voor het eerst sprake van een orgel in de Christelijke Gereformeerde Kerk te Aalten. De gemeente was ruim twee jaar eerder gevormd en had kort nadien een klein kerkje op de Kattenberg gebouwd ,dat plaats bood aan ongeveer negentig personen. In de eerste tijd werd de samenzang begeleid met behulp van een huisorgel, in Doesburg gekocht voor 225 gulden.

    Razzia

    Op zondag 30 januari 1944 houden Duitse SS-ers een razzia op twee kerken in Aalten, waaronder de Christelijk Gereformeerde kerk: lees meer.

    Huisnummering

    1900191019341967
    248B294B299Berkenhovestraat 9

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina.

    Kenmerken

    Kadastraal nr.I-12529
    FunctieKerk
    Bouwjaar1924
    Monumentnee

    Bronnen

  • RK Helenakerk

    RK Helenakerk

    Dijkstraat 11, Aalten

    RK Helenakerk, Dijkstraat, Aalten

    Beschrijving

    De rooms-katholieke Helenakerk, ook Nieuwe Helenakerk of Sint-Helena, staat ten zuiden van het centrum van Aalten langs de loop van de Boven-Slinge. De kerktoren bestaat uit vier geledingen, met in de onderste geleding de entree. Daarboven is in een groot spitsboogvenster met een polifora aangebracht. In de bovenste geleding is het uurwerk bevestigd en wordt de voorgevel met spitsboogfriezen bekroond. Boven op de toren is een naaldspits aangebracht. Rechts naast de kerktoren is een kleinere traptoren aangebracht. Het schip is opgezet als een pseudobasiliek met in de zijgevels rondboogvensters met glas in loodramen.

    Als gevolg van het teruglopende kerkbezoek is de RK Helenakerk in Aalten inmiddels aan de eredienst onttrokken. Op 12 juni 2022 vond de laatste eucharistieviering hier plaats. De parochie HH Paulus en Ludger Oost Achterhoek heeft de kerk en de naastgelegen pastorie verkocht. Voor eucharistievieringen kunnen katholieken voortaan in Groenlo of Lichtenvoorde terecht. Voor gebedsvieringen zijn parochianen welkom in de Oude Helenakerk op de Markt, eigendom van de protestantse gemeente (PG) Aalten.

    In de tuin van de RK Helenakerk stond een beeld van de heilige Sint Helena. Dit beeld is op 18 juni 2002 verplaatst naar de tuin van de Oude Helenakerk, aan de kant van de Landstraat, hemelsbreed ongeveer 250 meter noordwaarts.

    Geschiedenis

    Reformatie

    Tot de reformatie kerkten de rooms-katholieken in de Oude Helenakerk in Aalten, maar deze kerk werd na de reformatie overgenomen door gelovigen van het protestantisme. De bisschop van Münster, Bernhard von Galen, waar Aalten onder viel, liet hierop net buiten de republiek enkele kapellen bouwen, waaronder de Kreuzkapelle.

    Franse tijd

    Pas in 1790 werd het de katholieken weer geoorloofd in Aalten hun godsdienst uit te oefenen. Het was de heer Bernard Meierman die daartoe de gelegenheid gaf en een gedeelte van zijn huis in de Kerkstraat daarvoor afstond. De pastoor van de Kruiskapel, Korten genaamd, kwam op zon- en feestdagen naar Aalten, om er in genoemd huis de godsdienstoefening te houden en de katholieken van Aalten en Bredevoort de Heilige Sacramenten toe te dienen. Na enkele jaren gelukte het de kerkmeester Wamelink een huis met daaraan gelegen schuur te kopen in de Kerkstraat. Het huis werd pastoorswoning en de schuur werd tot kerk verbouwd, tegenwoordig nog zichtbaar vanaf ’t Lage Blik (zie foto rechts). Op 5 juli 1800 had de inwijding plaats.

    Bovengenoemde pastoor Korten bleef tot 1804 ook pastoor van Aalten. In zijn plaats werd aangesteld de weleerw. heer Smits, pater uit het klooster te Bocholt. In juli 1812 werd deze teruggeroepen en werd de bediening waargenomen door geestelijken uit Bocholt. Op 12 oktober van ’t zelfde jaar kwam als pastoor G.H.J. Wansing. Hij heeft ruim 38 jaar hier zijn taak verricht. Op 20 mei 1851 kwam naar Aalten de weleerw. heer P. van Roggen, eerst als ‘waarnemer’, om als pastoor benoemd te worden met ingang van 22 juni van datzelfde jaar.

    RK kerk aan de Dijkstraat (1859-1893)

    Met het groeien van de parochie werd dit kerkgebouw snel te klein. Met de Sint-Nicolaasmarkt, die met een kerkdienst begon, was de toeloop soms zo groot dat men zelfs buiten in bittere kou de kerkdienst bijwoonde. Men zocht en vond een terrein aan ’t begin van de Dijkstraat.

    Op 4 mei 1859 werd de ‘Waterstaatkerk‘ in gebruik genomen. De oude kerk met woning werd verkocht aan fabrikant Eduard Driessen. Deze liet het oude huis afbreken en een nieuw statig herenhuis bouwen, dat later onder meer in gebruik was als bank en apotheek.

    Op 10 mei 1893 werd deze kerk door brand verwoest. De school, waaraan een loods werd gebouwd, werd ingericht voor kerk, en men moest omzien naar middelen om een nieuwe kerk te bouwen.

    Bouw RK kerk op huidige locatie (1895-1950)

    Plannen voor een nieuwe kerk werden ontworpen door de architect Alfred Tepe in 1895. Nu er toch gebouwd moest worden werd uitgezien naar ruimer terrein. Dit werd gevonden op de huidige locatie, iets verderop aan de andere kant van de Dijkstraat, en aangekocht van de heer H. Driessen en de Hervormde Diaconie. Aannemers van de bouw van de kerk waren H.W. Koelman en P. Lelivelt. De aanneemsom bedroeg f 34.675.

    In 1920 is de nieuwe pastorie gebouwd. Tot dan was de oude nog in gebruik, die bij de brand gespaard was gebleven. De kerk werd plechtig ingewijd door Mgr. van de Wetering, aartsbisschop van Utrecht, op 9 september 1895. De feestrede werd gehouden door den weleerw. heer Antoon Driessen. De klokken in de toren werden geleverd door de Gebr. Edelbraak te Gescher en kostten samen f 1061,25.

    Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog sloegen twee bommen in nabij de kerk, waardoor de kerk op de toren na werd verwoest.

    Herbouw huidige RK kerk (1952-heden)

    Na de oorlog, in 1950, werd besloten om de beschadigde kerk te slopen en op de oude fundatie een nieuwe, grotere kerk te bouwen. Architect Jan van Dongen uit Apeldoorn maakte het ontwerp, waarbij de toren werd ingepast. Aannemer was de fa. Kemp uit Silvolde en de bouwkosten bedroegen fl. 290.000,-. Aan de bouw heeft ook een aantal bouwvakkers uit Aalten meegewerkt om de kerk te voltooien. De nieuwe kerk werd op 3 februari 1952 ingezegend door Mgr. Huurneman.

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina.

    Kenmerken

    Kadastraal nr.I-13193
    FunctieKerk
    Bouwjaar1895
    MonumentGemeentelijk
    monument

    Bronnen

    RK schuurkerk, Kerkstraat 15a, Aalten
    RK kerk Kerkstraat (1800-1859), foto: Google Streetview
    Dijkstraat 11, Aalten (RK kerk)
    RK kerk, Dijkstraat (1895-1950)
    Dijkstraat 8-11, Aalten
  • Zuiderkerk

    Zuiderkerk

    Ludgerstraat 64, Aalten

    Zuiderkerk, Aalten

    Beschrijving

    De Zuiderkerk te Aalten was oorspronkelijk een gereformeerde kerk, tegenwoordig in gebruik als een protestantse kerk. Het is een modern, rechthoekig gebouw met een vrijstaande klokkentoren. De kerk werd in 1965 in gebruik genomen.

    De gereformeerde kerk te Aalten had al voor de oorlog besloten een bouwfonds op te richten voor de bouw van een derde kerk. Een commissie ging aan de slag met het maken van de plannen. Twee plaatselijke gereformeerde architecten maakten bouwtekeningen, waarvan die van architect W. van der Zee gekozen werden. De bouw van de nieuwe kerk zou ongeveer vijf ton gaan kosten. De aanbesteding had plaats op 21 december 1962. De befaamde gereformeerde Stichting Steun Kerkbouw (SSK) gaf een renteloze lening van ƒ 193.800 én een lening van ƒ 150.000 tegen 2%. De rijkssubsidie bedroeg bijna ƒ 178.000.

    De eerste steen voor wat de Zuiderkerk genoemd zou worden aan de Ludgerstraat werd gelegd door het oudste gemeentelid W. Kemink uit IJzerlo. De kale bouw kostte ruim vierhonderdduizend gulden en de aankleding bijna driehonderdduizend, waarbij de inrichtingskosten inbegrepen waren, zoals c.v., banken, kansel, orgel, stoelen, meubilair voor het kerkelijk bureau, de aanleg van een parkeerterrein en de tuin. Op 12 januari 1965 werd de kerk door de bouwcommissie aan de kerkenraad overgedragen.

    Ontwerp en interieur

    De Zuiderkerk heeft een plat dak. Rondom onder de dakrand werden smalle ramen geplaatst, waardoor aan alle zijden daglicht naar binnen kan treden. Aan één kant zijn langwerpige ramen, waarvoor strengen van telkens vijf lampen hangen. Graffito (een techniek voor het maken van muur- en geveldecoraties) door Harrie Dercksen werd naast de kansel aangebracht, voorstellende de visvangst bij Tiberias na Jezus’ opstanding.

    Op de achterwand van de kerkzaal werd een schildering gemaakt door gemeenteleden naar een ontwerp van Jan Haen. In deze schildering worden verschillende heilsfeiten symbolisch afgebeeld. In hetzelfde jaar werd bovendien een beschildering aangebracht aan de buitenkant (straatzijde) van de ‘orgelbak’, opnieuw naar ontwerp van Jan Haen, over Mozes bij de brandende braamstruik. Deze orgelbak is een naar buiten uitstekend deel van een kerkwand waarvoor zich aan de binnenzijde het orgel bevindt.

    Eind 1962 was aan de fa. Ahrend & Brunzema opdracht gegeven voor de bouw van een nieuw orgel, waarbij Cor Edskes als adviseur optrad. De oplevering van het instrument vond op 27 januari 1968 plaats. Het oorspronkelijke ontwerp moest gedurende de bouwtijd trouwens ingrijpend worden gewijzigd, vanwege de ongunstige akoestiek van het kerkgebouw voor het orgel. Tot de plaatsing van het orgel had trompettist C. Meijer de kerkdiensten drie lang muzikaal begeleid.

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina.

    Kenmerken

    Kadastraal nr.I-13373
    FunctieKerk
    Bouwjaar1962
    Monumentnee

    Bronnen

    Het interieur van de Zuiderkerk, nog zonder orgel
    Het interieur van de Zuiderkerk, nog zonder orgel
  • Oosterkerk

    Oosterkerk

    Oosterkerkstraat 1, Aalten

    Oosterkerk, Oosterkerkstraat, Aalten

    Beschrijving

    In 1834 verliet een oppositiegroep de Nederlands Hervormde kerk en stichtte de Gereformeerde Kerk. In Aalten scheidde zich ook een groep af. Aanvankelijk hielden de gereformeerden hun godsdienstoefeningen in particuliere woningen. In 1844 bouwden zijn hun eigen kerk, de ‘Afgescheiden Kerk’, ter plaatse waar nu de Oosterkerk staat. De eerste predikant was Ds. Breukelaar.

    De huidige Oosterkerk is in 1913 gebouwd en verving de oudere Oosterkerk, die te klein was geworden. De kerk werd ook wel Kerk A genoemd, waar de Westerkerk Kerk B werd genoemd. De nieuwe Oosterkerk werd gebouwd naar ontwerp van architect Ane Nauta uit Holwerd. De aannemer was D.J. te Mebel en de bouwsom bedroeg, inclusief de afbraak van de oude kerk, ongeveer 30.000 gulden

    In 1931 werd de kerk verder uitgebreid, aangezien het aantal zitplaatsen nog steeds te klein bleek. Nauta gebruikte voor het ontwerp elementen uit de neorenaissance, maar was ook beïnvloed door Hendrik Petrus Berlage.

    De kerk is oorspronkelijk gebouwd op een T-plattegrond. Voor de voorgevel die is voorzien van een tuitgevel, is een entree aangebracht die een eigen tuitgevel heeft. Boven de ingang is een raamwerk aangebracht. In de voorgevel zijn diverse rondboogvensters aangebracht, met in het midden een trifora waar gebrandschilderd glas in is aangebracht.

    De architectuur van de kerk is in alle gevels doorgezet, waarbij glas-in-loodramen zijn toegepast. Aan beide zijden van de voorgevel is een toren aangebracht, waarbij de linker beduidend groter is. Beide torens worden bekroond met een naaldspits.

    Gedenkraam

    De Oosterkerk bevat een 8 meter hoog gedenkraam, een geschenk aan de Aaltense bevolking voor de hulp die zij hebben geboden aan kinderen, Joden, onderduikers en hongerlijders tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het gedenkraam is ontworpen door Marius Richters en heeft een tekst verwijzend naar de dankbaarheid voor hulp in de Tweede Wereldoorlog.

    Het monument is onthuld op 13 juli 1946. Het is een gebrandschilderd glas-in-loodraam. Centraal staan de figuren van een boer en een boerin, omringd door hongerende kinderen en een onderduiker. Aan weerszijden is een afbeelding van marcherende Duitse soldaten met gevelde bajonet. Links beneden ziet men een schare uitgehongerde, om hulp smekende vrouwen en kinderen, rechts een groep mensen aan wie hulp is geboden en die bevoorraad naar huis terugkeren.

    Herbestemming

    Op zondag 27 juni 2021 vond de laatste kerkdienst plaats. Het kerkgebouw werd herbestemd tot ‘Oosterkerkhuis’ en bevat nu twintig studio’s voor bewoners met dementie. In de koopovereenkomst is vastgelegd dat het bijzondere gedenkraam en het orgel behouden blijven.

    Website

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina.

    Kenmerken

    Kadastraal nr.I-13397
    FunctieKerk, Verzorgingshuis
    Bouwjaar1913
    MonumentRijksmonument

    Bronnen

    Oude Oosterkerk, Aalten
    De ‘Afgescheiden Kerk’, of Oude Oosterkerk
    Gedenkraam Oosterkerk, Aalten
    Gedenkraam Oosterkerk
  • Oude Begraafplaats Aalten

    Oude Begraafplaats Aalten

    Varsseveldsestraatweg 21, Aalten

    Oude Begraafplaats, Aalten
    Foto: Remco Neerhof

    Beschrijving

    In 1827 bepaalde Koning Willem I bij wet, dat vanaf 1829 begraafplaatsen buiten de bebouwde kom moesten worden ingericht. In Aalten werd hiervoor een terrein aangewezen aan de Varsseveldsestraatweg, destijds bekend als Melkersweg. Later werd de begraafplaats naar het westen uitgebreid. Het oudste deel wordt gekenmerkt door tamelijk lege grasvelden met verspreid geplaatste oude grafmonumenten en een baarhuisje. Het westelijke deel heeft een meer gestructureerde, orthogonale aanleg.

    Begin 20e eeuw raakte de Oude Begraafplaats steeds meer omsloten door de oprukkende bebouwing van het dorp. Dit leidde tot de behoefte aan een nieuwe begraafplaats. In 1923 werd begraafplaats Berkenhove aan de Romienendiek in gebruik genomen.

    In het kader van 70 jaar bevrijding werd in 2015 op de Oude Begraafplaats een gedenkzuil geplaatst ter herdenking aan alle Aaltense soldaten die in mei 1940 op en rond de Grebbeberg hebben gevochten. Zeven Aaltense militairen verloren daarbij het leven. Hun namen en foto’s zijn op de gedenkzuil vereeuwigd.

    Hoewel de Oude Begraafplaats inmiddels de functie van stiltepark heeft gekregen, wordt deze nog steeds sporadisch gebruikt voor het bijzetten van overledenen in bestaande graven.

    R.K. begraafplaats

    Toen de begraafplaats aan de Varsseveldsestraatweg werd aangelegd, stond de Aaltense katholieke gemeenschap erop dat er voor hen een apart vak werd aangewezen en ingewijd. De gemeente kocht hiervoor een stuk grond aan de overkant van de straat, op de hoek met de Molenstraat.

    Deze kleine katholieke begraafplaats raakte echter al na dertig jaar vol. In 1868 werd een nieuwe R.K. begraafplaats aan de Piet Heinstraat in gebruik genomen. Het voormalige katholieke begraafplaatsje aan de Varsseveldsestraatweg kreeg later de functie van plantsoen. De graven van ten minste 50 Aaltense katholieken zijn echter nooit geruimd.

    In 2015 is het terrein op initiatief van buurtbewoners heringericht, zodat de historische betekenis van deze plek beter tot zijn recht komt. Op de locatie is een informatiepaneel geplaatst dat de geschiedenis van de begraafplaats belicht.

    Eigenaren

    Overzicht is niet volledig.

    JaarPerceelEigenaarOmschrijving
    1832I-1409
    I-1436    		de Gemeente van Aalten4430 m² (protestants) kerkhof
    720 m² (RK) kerkhof

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina.

    Kenmerken

    Kadastraal nr.K-466
    FunctieBegraafplaats
    MonumentGemeentelijk
    monument

    Bekijk de graven op Findagrave.

    Bronnen

    Oude Protestantse en R.K. begraafplaatsen, Aalten
    Oude Protestantse en R.K. begraafplaats in Aalten
  • RK Begraafplaats Aalten

    RK Begraafplaats Aalten

    Piet Heinstraat, Aalten

    Oude R.K. Begraafplaats, Piet Heinstraat, Aalten

    Beschrijving

    Eind jaren 60 van de 19e eeuw raakte de kleine rooms-katholieke begraafplaats op de hoek van de Varsseveldsestraatweg en de Molenstraat vol. Hierdoor ontstond de behoefte aan een nieuwe begraafplaats voor de katholieke gemeenschap in Aalten.

    In 1868 schonk Anton Driessen, textielfabrikant te Aalten, een stuk grond aan de huidige Piet Heinstraat aan de kerk om in te richten als begraafplaats. Naast de grond schonk hij ook een ijzeren Calvariekruis en een ijzeren poort, die er tegenwoordig nog steeds staan. Anton bepaalde bovendien dat zijn familie aaneengesloten naast het kruis zou worden begraven. Het baarhuisje op de begraafplaats dateert uit 1888.

    Ruimtegebrek en sluiting

    Een eeuw later raakte ook deze begraafplaats vol, en ruimte om uit te breiden was er niet. Vanaf 1960 werden katholieke overledenen daarom begraven op het nieuwe rooms-katholieke gedeelte van begraafplaats Berkenhove.

    Begin jaren 70 werd de begraafplaats aan de Piet Heinstraat officieel gesloten. Het terrein werd voor een symbolisch bedrag van één gulden overgedragen aan de gemeente Aalten.

    Bijzondere graven

    Op de begraafplaats rusten diverse prominente katholieke Oud-Aaltenaren, waaronder verschillende leden van de textielfamilie Driessen. Deze familie is onlosmakelijk verbonden met de textielgeschiedenis van Aalten en was van grote invloed op de emancipatie van het rooms-katholieke volksdeel in de gemeente.

    Ook bevindt zich hier het graf van pastoor Van Rooijen, die op 23 januari 1945 omkwam bij een bombardement op de Dijkstraat. Daarnaast zijn er graven van de zusters van het voormalige klooster Sint Elisabeth aan de Dijkstraat. Zij verzorgden het lager onderwijs aan de Sint Jozefschool en verpleegden zieken van alle geloven.

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina.

    Kenmerken

    Kadastraal nr.K-711
    FunctieBegraafplaats
    Aanleg1868
    MonumentGemeentelijk
    monument

    Bekijk de graven, voor zover bekend, op Findagrave.

    Bronnen

    R.K. begraafplaats Berkenhove ingewijd - Tubantia, 03-10-1960
    Tubantia, 3 oktober 1960
  • Treinstation Aalten

    Treinstation Aalten

    Stationsstraat 38-40, Aalten

    Treinstation Aalten

    Beschrijving

    Station Aalten (afkorting: ATN) is een spoorwegstation van het type GOLS groot, aan de spoorlijn Arnhem-Winterswijk. De bouw begon in 1884 in opdracht van de Geldersch-Overijsselsche Lokaalspoorwegmaatschappij (GOLS) en werd geopend op 15 juli 1885.

    Dit type station had een rechthoekige plattegrond, met een puntgevel aan de straat- en perronzijde. Op de begane grond was een plaatskaartenbureau, goederenbergplaats, vestibule met loket en wachtkamer. Op de bovenverdieping was een woning voor de stationschef.

    In 1919 werd station Aalten verbouwd; de linkervleugel werd verdubbeld, tegen het rechterdeel werd een lage vleugel geplaatst en het middendeel kreeg een extra verdieping. Sindsdien bleef het gebouw ongewijzigd.

    Na 2006 kwam het gebouw in particuliere handen; het werd door NS middels een veiling bij openbare inschrijving verkocht. Het stationsgebouw is aangewezen als gemeentelijk monument en staat momenteel (augustus 2021) te koop.

    Foto’s

    Tekening GOLSM station Aalten, 1884
    Tekening GOLSM station Aalten, 1884
    Station Aalten, ca. 1900-1910
    Ca. 1900-1910
    Station Aalten, stoomtrein (1938)
    1938
    Station Aalten 1947
    1947
    Station Aalten 1969
    1969
    Station Aalten 1974
    1974
    Station Aalten 1977
    1977
    Station Aalten 1978
    1978
    Station Aalten 1989 met de Landbouw
    1989
    Station Aalten 2023
    2023
    Het emplacement in oostelijke richting, 1976 (foto: W. Vos)
    Het emplacement in westelijke richting, 1976 (foto: W. Vos)

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina.

    Kenmerken

    Kadastraal nr.K-2471
    FunctieTreinstation
    Bouwjaar1884
    MonumentGemeentelijk
    monument

    Bronnen

    Aanbesteding station Aalten - Zutphensche Courant, 28-01-1884
    Zutphensche Courant, 28 januari 1884

    Bewoners

    Bevolkingsregister 1890-1900

    Aalten 40

    Jan Maria Marcus Jung (Rotterdam, 05-06-1851), stationschef
    Anna Pouliena Mariea Wolffram (Delft, 24-08-1857)

    Bevolkingsregister 1900-1910

    Aalten 58 > A48

    Jan Maria Marcus Jung (Rotterdam, 05-06-1851), stationschef
    Anna Pouliena Mariea Wolffram (Delft, 24-08-1857)

    Volgende bewoners:

    Nicolaas van der Ben (Den Helder, 08-04-1868), stationschef
    Niesje Kuiper (Den Helder, 28-11-1877)

    Volgende bewoners:

    Johannes Jacobus Petrus van den Berg (Heerenveen, 05-03-1871), stationschef
    Johanna Cornelia Augusta van Rossum (Tilburg, 29-04-1876)

    Volgende bewoners:

    Bevolkingsregister 1910-1920

    Aalten A48

    Henricus Bernardus Donkers (Rotterdam, 02-03-1868), stationschef
    Isabella Franciska Helena Larmené (Waalre, 09-12-1868)

    Volgende bewoners:

    Aalten A48

    Louis Josephus van Emmerik (Velsen, 01-01-1873), stationschef
    Everdina Maria Reuser (Tiel, 14-02-1877)

    Volgende bewoners:

    Aalten A48 > A33

    Willem Dalmeijer (Texel, 05-09-1874), stationschef
    Wietske Doeksen (Terschelling, 30-12-1880)

    Volgende bewoners:

    Bevolkingsregister 1920-1930

    Aalten A33

    Johannes Wijmans (Utrecht, 23-02-1891), stationschef
    Elisabeth Jacoba Kok (Haarlem, 30-09-1893)

    Adresboek 1934

    Aalten A33 > Stationsstraat 34

    Station N.S.
    J. Wijmans

    Adresboek 1967

    Stationsstraat 38

    M.W. Kruissen

    Station Aalten, 1920
    Station Aalten, 1920. Staand v.l.n.r.: Meierman, (Johan Hendrik) Prins, (Antonius) Lamers, Snaphaan, Grevink, Reugenbrink, Beukelaar, Aalderinks, Hilbelink. Zittend v.l.n.r.: Esmeijer, van Petersen, Chef Dalmeijer, Vreeman, Beerink, van den Broek, Bleumink.
  • Oude Postkantoor

    Oude Postkantoor

    Haartsestraat 10-12, Aalten

    Postkantoor, Haartsestraat, Aalten

    Beschrijving

    Dit pand is in 1860 gebouwd aan de Haartsestraat, toen heette het nog Gasthuisstraat, en diende eerst als woonhuis voor onder anderen notaris B.A. Roelvink, notaris Maitland, Maurits Jagerink (arts) en burgemeester W.C. Tack (tot 1915). Vervolgens is het enige tijd verhuurd geweest en heeft het nog enkele jaren (1916-1918) dienst gedaan als MULO, tot deze verhuisde naar de Piet Heinstraat.

    In 1922 verhuisde het plaatselijke postkantoor van de hoek Kerkstraat-Peperstraat naar dit pand. Vervolgens vond een verbouwing en uitbreiding plaats, naar ontwerp van J.M. Luthmann. Links naast het oude postkantoor kwam een lage uitbouw.

    Het gebouw is sinds 1986 niet meer als postkantoor in gebruik. Daarna waren er nog een makelaardij en een uitzendbureau in het pand gevestigd. In 2007 werd de aanbouw aan de oostzijde afgebroken om plaats te maken voor nieuwbouw van kantoren en appartementen.

    Tegenwoordig wordt het voormalige postkantoor als kantoorruimte verhuurd aan verschillende bedrijven.

    Eigenaren

    Overzicht is niet volledig.

    JaarPerceelEigenaarOmschrijving
    1832I-1138wed. Hendrikus Prins, landbouwer1800 m² tuin

    Bewoners

    Bevolkingsregister 1860-1870

    Aalten 265

    Bernard Andries Roelvink (Bredevoort, 22-11-1818), notaris

    Bevolkingsregister 1870-1880

    Aalten 341

    Bernard Andries Roelvink (Bredevoort, 22-11-1818), notaris

    Bevolkingsregister 1880-1890

    Aalten 385

    Bernard Andries Roelvink (Bredevoort, 22-11-1818), notaris

    Volgende bewoners (1882-1886):

    John Bernard William Maitland (Vorden, 07-05-1826), notaris
    Bernarda Aleida Schepers (Dinxperlo, 02-01-1832)

    Volgende bewoners (1886-1888):

    Maurits Jagerink (Dinxperlo, 20-07-1860), arts
    Catharina Elisabeth Louisa Carolina van Dugteren (Utrecht, 28-10-1862)

    Volgende (hoofd)bewoner (1888-1895):

    Aalten 385

    Jhr. Georg Ludwig Carl Heinrich Baud (Amersfoort, 28-03-1858), burgemeester

    Bevolkingsregister 1890-1900

    Aalten 380

    Jhr. Georg Ludwig Carl Heinrich Baud (Amersfoort, 28-03-1858), burgemeester

    Volgende bewoners (1895-1915):

    Mr. Willem Carel Tack (Doesburg, 26-09-1838), burgemeester
    Cornelia Johanna Parè (Aalten, 02-08-1848)

    Bevolkingsregister 1900-1910

    Aalten 450 > C535

    Mr. Willem Carel Tack (Doesburg, 26-09-1838), (oud) burgemeester
    Cornelia Johanna Parè (Aalten, 02-08-1848)

    Bevolkingsregister 1910-1920

    Aalten C535

    Mr. Willem Carel Tack (Doesburg, 26-09-1838), (oud) burgemeester
    Cornelia Johanna Parè (Aalten, 02-08-1848)

    Volgende bewoners (1916-1921):

    Aalten C535

    Adriaan Jacobus van Oosten (Maasland, 23-09-1886), hoofd eener bijz. school
    Harmina Rosa van Noppen (Vlissingen, 05-01-1886)

    Volgende bewoners:

    Bevolkingsregister 1920-1930

    Aalten D605

    Lambertus Meijer (Zwolle, 01-02-1880), directeur post- en tel.kantoor
    Johanna Catharina Gosuina Nolen (Rotterdam, 07-07-1881)

    Volgende bewoners:

    Willem Postma (Midlum, 12-11-1878), directeur postkantoor
    Hillegonda Waardenburg Stelwagen (Boornbergum, 19-06-1885)

    Adresboek 1934

    Aalten D605 > Haartschestraat 10

    W. Postma

    Adresboek 1967

    Haartsestraat 10

    J.A. Mandema

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina.

    Kenmerken

    Kadastraal nr.I-11414/11415
    FunctieWoonhuis
    (1860-1915)
    School
    (1916-1918)
    Postkantoor
    (1922-1986)
    Kantoor (heden)
    Bouwjaar1860
    Monumentnee

    Bronnen

    Haartsestraat 10, Aalten - Oude postkantoor, interieur
    Het interieur van het oude postkantoor in Aalten.