Aalten
Historie
Het huidige pand aan de Markt 18 werd rond 1870 gebouwd. Daarvoor stond er al een ander huis op dezelfde plek. De contouren van dit oudere gebouw zijn zichtbaar op het kadastrale minuutplan van 1832. Het betrof een gebouwencomplex aan de Markt, dat uitkwam aan de Landstraat en een ruime tuin aan het achtererf had. Over de verschijningsvorm en ouderdom van dit complex is verder niets bekend.
Eigenaar van het gebouwencomplex was Gerrit Jan te Gussinklo (1785-1857). Te Gussinklo was kantonrechter en kastelein en trouwde in 1804 met Johanna Geertruid Arentzen (1785-1838). Beiden stamden uit een welvarende en invloedrijke familie van scholtenboeren, namelijk de Borninkhof op de Haart en de Ahof te Aalten.
Rond het midden van de 19e eeuw kwam het complex aan de Markt en Landstraat in handen van Antonius Bernardus Rudolphus Janssen, koopman en handelsagent, getrouwd met Anna Catherina Hendrika Hafkemeijer. Janssen liet de bebouwing aan de Landstraat slopen en voegde de vrijgekomen ruimte toe aan het achtererf.
Nieuwbouw rond 1870
Kort voor 1870 werd het huis aan de Markt door Antonius Janssen verkocht aan Jacobus Wilhelmus van Hopbergen (1817-1913), gepensioneerd officier van het 3e Regiment Infanterie Leeuwarden (luitenant-kolonel) en oud lid van Provinciale Staten van Gelderland. Uit kadastrale gegevens valt af te leiden dat Van Hopbergen het bestaande huis aan de Markt omstreeks 1870 liet slopen, waarna op dezelfde plek een nieuwe blokvormige villa in eclectische stijl verrees.
Tegelijk met de bouw van de villa werd aan de Landstraat een koetshuis gebouwd. Dat werd rond 1935 weer afgebroken. Het achterterrein was aan de oostzijde bereikbaar via een deur en een poort aan het huidige Frerikspad.
Door latere verbouwingen is van het oorspronkelijke gebouw alleen het hoofdvolume, het casco, en een deel van de gevelindeling bewaard gebleven. Op de zolder bevindt zich nog een historische dienstbodekamer.
Notaris en bank
In 1931 werd de villa eigendom van notaris Mensink, die hier woonde en kantoor hield. Aan de achterzijde werd een kantoorruimte aangebouwd, bereikbaar via de Landstraat. Ook de Coöperatieve Middenstands- Spaar- en Credietbank was bij het notariskantoor ondergebracht. Na het overlijden van de notaris kwam het pand in 1943 in handen van de bank.
Tweede Wereldoorlog
Tijdens de Tweede Wereldoorlog was dit het woonhuis van W.B. Obbink, directeur van de NMB bank. Aan het einde van de oorlog maakte Von der Heydte van de Waffenarmee er een casino voor de officieren, met ‘geleende’ spullen uit de Oudheidkamer. De familie Obbink moest toen naar een ander huis.
Verbouwingen
In 1947 werd de aanbouw uit 1931 enkele meters naar achteren uitgebreid, onder supervisie van architect Willem Hebly uit Aalten. In 1951 kwam het pand in bezit van de Amsterdamsche Bank (later AMRO Bank). In 1955 liet de Coöperatieve Middenstandsspaarbank een nieuw bankgebouw op het terrein aan de Landstraat bouwen.
In 1965 vond een ingrijpende verbouwing van het bankgebouw aan de Markt plaats. Een groot deel van de bestaande indeling, waaronder het trappenhuis en de achtergevel, werd uitgebroken. Ook verloor de voorgevel in meerdere fasen veel van zijn oorspronkelijke decoratieve details.
In 2009 werd de bank verbouwd tot winkel met bovenwoning en gemoderniseerd. Centraal in de voorgevel werd een brede winkelpui geplaatst, en vrijwel het gehele bankinterieur werd verwijderd.
Museum
In mei 2024 werd bekend gemaakt dat het pand is aangekocht door het Nationaal Onderduikmuseum voor uitbreiding van het museum.
Eigenaren
Overzicht is niet volledig.
| Jaar | Perceel | Eigenaar | Omschrijving |
|---|---|---|---|
| 1832 | I-1075 | G.J. te Gussinklo | 770 m² huis, schuur en erf |
Bewoners
Bevolkingsregister 1823-1838
Gerrit Jan te Gussinklo (Aalten, 12-07-1785), kastelein
Johanna Geertruid Arentzen (Aalten, 15-05-1785)
Bevolkingsregister 1838-1850
Gerrit Jan te Gussinklo (Aalten, 12-07-1785), kastelein
Johanna Geertruid Arentzen (Aalten, 15-05-1785)
Bevolkingsregister 1850-1860
Gerrit Jan te Gussinklo (Aalten, 12-07-1785), plv. kantonregter
Volgende bewoners:
Antonius Bernardus Rudolphus Janssen (Meppen/D, 01-05-1823), koopman
Anna Catharina Hendrika Hafkemeijer (Enschede, 04-05-1822)
Bevolkingsregister 1860-1870
Antonius Bernardus Rudolphus Janssen (Meppen/D, 01-05-1823), koopman
Anna Catharina Hendrika Hafkemeijer (Enschede, 04-05-1822)
Volgende bewoners:
Bevolkingsregister 1870-1880
Jacobus Wilhelmus van Hopbergen (Ravenstein, 16-07-1817), gepensionneerd luit. kol.
Adriana Pieternella Dillié (Zierikzee, 24-04-1816)
Bevolkingsregister 1880-1890
Jacobus Wilhelmus van Hopbergen (Ravenstein, 16-07-1817), gep. hoofdofficier
Adriana Pieternella Dillié (Zierikzee, 24-04-1816)
Bevolkingsregister 1890-1900
Jacobus Wilhelmus van Hopbergen (Ravenstein, 16-07-1817), gep. luitenant-kolonel
Bevolkingsregister 1900-1910
Jacobus Wilhelmus van Hopbergen (Ravenstein, 16-07-1817), gep. hoofdofficier
Bevolkingsregister 1910-1920
Jacobus Wilhelmus van Hopbergen (Ravenstein, 16-07-1817)
Volgende bewoner, dochters:
Maria Wilhelmina van Hopbergen (Leeuwarden, 09-04-1850)
Diederika Pieternella van Hopbergen (Vlissingen, 14-09-1855)
Bevolkingsregister 1920-1930
Maria Wilhelmina van Hopbergen (Leeuwarden, 09-04-1850)
Diederika Pieternella van Hopbergen (Vlissingen, 14-09-1855)
Volgende bewoners:
Jan Hendrik Willem Mensink (Miste, 19-03-1869), notaris
Grada Gesina Wensink (Aalten, 29-01-1880)
Adresboek 1934
Aalten C550 > Markt 18
Adresboek 1967
Markt 18
AmroBank
Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina.
Kenmerken
| Kadastraal nr. | I-11438 |
| Functie | Woonhuis, Bank, Winkel |
| Bouwjaar | ca. 1870 |
| Monument | Gemeentelijk monument |
Bronnen
- Adresboek Aalten (1934 & 1967)
- Delpher
- ECAL
- ‘Erop of Eronder’, G.W. Vaags
- HisGIS
- Kadaster
- Kadastrale kaart
- Tijdsbeeld
- Wiewaswie
