Vrijstaande villa genaamd “Anna Maria” gelegen op de noordwestelijke hoek van de Haartsestraat met de Emmastraat. Het pand is gebouwd rond 1930 en vormt een goed ensemble met de nabij gelegen panden Haartsestraat 35-37, Oranjelaan 1 en Oranjelaan 3. Het geheel is opgetrokken in eenvoudige traditionele baksteenarchitectuur, kenmerkend voor de periode van het Interbellum, met fors overstek en horizontale details boven vensters en erker. Hoewel de invullingen van de vensters deels vernieuwd zijn, heeft het pand zijn hoofdvorm en karakteristieke uitstraling behouden.
Bewoners
Adresboek 1934
Aalten C446/1 > Haartschestraat 33
A.J.C. Blomesath
Adresboek 1967
Haartsestraat 33
A.J.C. Blomesath
Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina.
Forse dubbele villa gelegen op de noordoostelijke hoek van de Haartsestraat met de Emmastraat, op het punt waar de Haartsestraat afbuigt naar het zuiden. Het pand is gebouwd rond 1920 en is in 1922 voorzien van een aanbouwtje tegen de linker zijgevel. De dubbele woning is verder geheel symmetrisch van opzet en doet door zijn forse bouwmassa en iets verhoogde ligging zeer statig aan. Hoewel de invullingen van de vensters grotendeels vernieuwd zijn heeft het pand zijn karakteristieke uitstraling behouden. Binnen dit gedeelte van de Haartsestraat, waar de bebouwing wordt gekenmerkt door ruime vrijstaande woningen, neemt het pand door zijn vormgeving, omvang en situering een zeer beeldbepalende positie in.
Voormalig boerderijtje van het hallehuis-type, gebouwd rond 1910. Het pand is gelegen aan de noordelijke zijde van de Haartsestraat. Hoewel de dakbedekking en de invulling van de gevelopeningen vernieuwd zijn, is het authentieke karakter van het pand goed herkenbaar en is de oorspronkelijke hoofdvorm behouden gebleven. De oorspronkelijke indeling van het pand, met het woongedeelte aan de voorzijde en het kleine bedrijfsgedeelte aan de achterzijde is ook nu nog duidelijk herkenbaar. Het karakteristieke boerderijtje herinnert aan de tijd dat dit voormalig agrarische gebied nog nauwelijks bebouwd was
Archieven
Kadaster 1832
Aalten I167 de Hervormde Armen van Bredevoort 57570 m² bouwland
Voorheen bakkerij W. Vaags. Het oorspronkelijke pand is gesloopt en vervangen door nieuwbouw. Op dezelfde locatie als de voormalige bakkerij zit tegenwoordig schoenmakerij De Kaplaars.
Hier klopt iets nog niet, de huisnummering sluit niet op elkaar aan… (wellicht als gevolg van het afbreken van het gasthuis dat hier tot 1904 eeuw was?
In 1963 werd de eerste supermarkt in Aalten geopend. De opening kwam zelfs nog in het landelijke nieuws omdat deze muzikaal werd omlijst door een militair trompettercorps. Dat viel niet bij iedereen in goede aarde.
Trouw, 29 oktober 1963
Archieven
Adresboek 1967
Haartsestraat 22
Supermarkt Bosman
Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina.
Op 13 april 2016 werd een Stolperstein voor dit huis gelegd ter nagedachtenis aan Wijnand Andriesse, die hier begin jaren 40 van de vorige eeuw heeft gewoond.
Wijnand Andriesse was een zoon van Jacques Andriesse en Femia Elzas en een broer van André Andriesse, die in Aalten chazzan was van 1936 tot 1938. Hun vader overleed al toen Wijnand vijf jaar oud was, in 1922, en omdat zijn moeder niet voor de kinderen kon zorgen vertrok Wijnand op 13 februari 1923 naar een pleeggezin in Utrecht. Hij kwam uiteindelijk terecht bij zijn broer André, aan de Haartsestraat 64 in Aalten.
Wijnand is bij het leeghalen van de joodse werkkampen via Westerbork op transport gesteld naar Auschwitz en is daar vermoord.
Dit pand werd afgebroken om plaats te maken voor het parkeerterrein van AZSV. Tot circa 1950 was hier de busonderneming van Veldhuis gevestigd. In 1950 werd de nieuwe vestiging aan de Nassaustraat 4 in gebruik genomen.
In 1928 werd in Aalten de eerste Nederlandse landbouwhuishoudschool met ‘christelijk’ voor de naam geopend. Deze eerste christelijke landbouwhuishoudschool werd geopend aan de Haartsestraat, op de plaats waar nu de Hema staat. Er werd begonnen met twee leerjaren. De school heeft zich snel en goed ontwikkeld.
Vooral na de Tweede Wereldoorlog is door de school veel gedaan aan het geven van cursussen aan plattelands- en andere vrouwen. Ook het dagonderwijs heeft zich steeds verder uitgebreid. De laatste jaren werden middelbare beroepsopleidingen toegevoegd. In 1956 verrees de nieuwbouw aan de Oranjelaan.
Daarna heeft het gebouw nog enige tijd dienst gedaan als (dépendance van de?) Technische School.
Archieven
Adresboek 1934
Aalten D604 > Haartschestraat 8
Nijverheidsschool
Adresboek 1967
Haartsestraat 8
Chr. Techn. School
Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina.
Burchard Diederik Gerhard Muller was eigenaar van twee manufacturen-, ijzer- en galanteriewinkels. Ook dreef hij een graanhandel en had hij een kruidenierszaak. Hij was getrouwd met Elisabeth Manschot en zij woonden aan de Lichtenvoordsestraatweg in Aalten.
In 1870 startte hij een stoomblekerij op het Geurken aan de Haartseweg. Twee jaar later werd het bedrijf uitgebreid met een ververij en een drukkerij. Enkele jaren daarna breidde de firma Muller verder uit met een stoomweverij.
Het benodigde water onttrok men aan de nabijgelegen beek. Drie broers van deze familie hebben nog geprobeerd de watermolen op de Pol te kopen, nadat deze op 1 mei 1853 was afgebrand. De watermolen met stuw werd echter door de gemeente aangekocht en rond de eeuwwisseling gesloopt.
Na het overlijden van Burchard Diederik Gerhard Muller in 1873 zetten zijn kinderen het familiebedrijf voort.
Brand
Op 6 mei 1902 brandde de fabriek van Muller af en werd niet meer herbouwd of voortgezet.
Aalten, 6 Mei – Hedenmiddag omstreeks 4 uur ontstond er brand in de fabriek van de hh. Gebrs. Muller op ongeveer 10 minuten buiten de kom van ’t dorp gelegen. Van de verschillende gebouwen zijn geheel in de asch gelegd: de drukkerij, stoomdrogerij en het magazijn met vele goederen. De oorzaak is onbekend. Het oude gedeelte is afgebrand. De gebouwen voor de weverij zijn behouden gebleven.
Dinsdagmiddag tegen 4 uur werden we plotseling opgeschrikt door het luiden der brandklok. Het was spoedig een buitengewone drukte op de straat en de brandspuiten trokken achter elkaar in de richting van den Haartschen grintweg, want al spoedig wist men dat de brand woedde in de fabriek van de heer Muller, aan dien grintweg gelegen.
Het hooge gebouw, waar de weverij, drukkerij en drogerij was, is geheel door het vuur vernield en de machines zijn natuurlijk onbruikbaar geworden, terwijl ook het magazijn met vele goederen een prooi der vlammen werd. De weverij heeft niet geleden, terwijl de machinekamer, door het flink optreden der brandweer, die daar ook voldoende water had, eveneens kon behouden blijven. Dat er overigens veel waterschade is aangericht, spreekt van zelf.
Op de splitsing van de Bredevoortsestraatweg en Haartsestraat, waar vroeger bloemenmagazijn ‘Flora’ stond en tegenwoordig ‘Effen Anders bloembinderij’ gevestigd is, bevond zich ooit het ‘Stiemenshuus’. Blijkens een haardplaat dateerde het Stiemenshuus uit het jaar 1687.
Het huis werd niet altijd Stiemenshuus genoemd. Oorspronkelijk stond het bekend als het Manschotshuus, later als Penningshuus en daarna als Stiemenshuus.
De eerste bekende bewoners waren de familie Manschot, smeden en landbouwers van vader op zoon. De laatste Manschot die in het huis woonde was smid Hendrikus Manschot. De in Utrecht geboren vrederechter Joseph Gerard van der Schaaf woonde erbij in. Na het overlijden van Hendrikus Manschot bleef zijn weduwe, Anna Maria Martens, in het huis wonen tot ook zij in 1834 overleed.
Na haar dood verkochten de erfgenamen het huis aan Christiaan Apollos Penning (1794-1873) uit Zutphen. Penning was in 1817 getrouwd met de Aaltense Johanna Berendina van Herwaarden, dochter van koperslager Jacobus van Herwaarden uit de Peperstraat. Penning werd benoemd tot Rijksontvanger der belastingen in Aalten en hij en zijn vrouw vestigden zich in het Manschotshuis.
Na het overlijden van Christiaan Apollos Penning in 1873, en vijf jaar later van zijn vrouw, kreeg het huis, dat inmiddels bekendstond als het Penningshuus, nieuwe bewoners: Hendrik Stiemens (1842-1929) en zijn vrouw Christina Penning (1837-1920), de jongste dochter van Christiaan Apollos Penning. Onder hun bewoning kreeg het huis de naam Stiemenshuus.
Puttegang
Achter het huis liep een gängeske, dat bekend stond als de ‘Puttegang’, waar ook het Smidshuisje en de Oorman als kleine kamertjes waren aangebouwd. In de Oorman gaf juffrouw Penning pianoles.
Verkoop en sloop
Kort voor zijn dood verkocht Hendrik Stiemens het huis, maar hij bleef er wonen tot zijn overlijden in 1929. In 1954 kocht Johan Wikkerink het vervallen Stiemenshuus en liet het afbreken om er zijn bloemenwinkel ‘Flora’ en woonhuis te bouwen. De nieuwe winkel opende in november 1955.
Tijdens de bouwwerkzaamheden werd een mooie Romeinse pot opgegraven, die nog steeds in het bezit is van de familie Wikkerink. De magnoliaboom die in de voortuin van het oude Stiemenshuus stond, werd verplaatst naar het plein voor de Magnoliaschool.
Archieven
Liberale Gifte 1748
Eigenaren
Overzicht is niet volledig.
Jaar
Perceel
Eigenaar
Omschrijving
1832
I-1101
wed. Hendrik Manschot, landbouwer
290 m² huis en erf
1837
I-3017
Christiaan Apollos Penning, ontvanger
290 m² huis en erf
1871
I-3017
Derk Willem Koskamp, landbouwer
252 m² huis, erf
1922
I-3017
Hendrik Stiemens, zaakwaarnemer
252 m² huis, erf
1930
I-3017
Gerrit Jan Wevers
252 m² huis, erf
1957
I-8061
Johannes Theodorus Wikkerink, bloemist
233 m² winkelhuis, erf
Bewoners
Eerst bekende bewoners:
Herman Manschot, weduwnaar van Enneken Brussen, trouwt op 24-06-1666 in Aalten met Jenneken Navis, d.v. Jan Navis in Lintelo
Volgende bewoners:
Hendrik Manschot (Aalten, ged. 27-05-1667), trouwt op 22-04-1694 in Aalten met Jenneken te Lindert (Aalten, ca. 1670)
Volgende bewoners:
Hendrik Manschot (Aalten, ged. 14-08-1698), trouwt op 16-03-1727 in Aalten met Aaltje Welpshof (Aalten, ged. 04-02-1703)
Volgende bewoners:
Hendrikus Manschot (Aalten, ged. 15-12-1743), trouwt op 11-10-1772 in Aalten met Anna Maria Martens (Aalten, ged. 10-02-1754)
Kadaster 1832Fragment kadastrale kaart, 1871 (perceel I-3017)Stiemenshuus met oormanDe zogenoemde ‘Puttegang’, achter het StiemenshuusHet Stiemenshuus, geschilderd door Piet te Lintum (foto van Ron Kuiperij)
De Joodse begraafplaats van Aalten, gelegen aan de Haartsestraat, heeft een rijke geschiedenis die teruggaat tot het begin van de 19e eeuw. Hoewel het terrein in 1852 officieel eigendom werd van de Joodse gemeenschap, zijn er aanwijzingen dat de begraafplaats al vanaf circa 1820 in gebruik was.
De begraafplaats ligt in een bosrijk gebied en wordt omgeven door een stevig hekwerk. Het oudere gedeelte bestaat uit een lage en rijkbeboste heuvel met verspreide grafmonumenten. Ten oosten daarvan bevindt zich het jongere gedeelte dat wordt gekenmerkt door een orthogonale aanleg.
Op het terrein staan ongeveer zeventig grafstenen, die variëren in ouderdom en ontwerp. Bij de ingang aan de Haartsestraat staat een metaheerhuis (lijkenhuis), een ritueel gebouw dat gebruikt wordt voor de reiniging van overledenen volgens Joodse tradities.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de begraafplaats beschadigd, maar na de oorlog is deze hersteld. Ter nagedachtenis aan de Joodse kinderen uit de gemeente die tijdens de oorlog zijn gedeporteerd en omgebracht, is er een plaquette aangebracht op de gevel van het metaheerhuis.
Plaquette Joodse begraafplaats Aalten
Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina.
Het Luutenshuus was een dorpsboerderij daterend uit 1680, op de hoek Haartsestraat-Polstraat in Aalten. Het werd in 1963 afgebroken.
Het was een zeer markant pand, met z’n grote dubbele deur, houten voorgevel, z’n stoep van kleine veldkeitjes en de oude lindeboom. Op de toogbalk boven de ‘enddeure’ van de boerderij stond de tekst: “O Godt laet ons beerven een eerlick leven en een salich sterven Anno 1680 den 11 juni 8“. De toogbalk is voor het nageslacht bewaard gebleven en is te vinden in de Freriksschure, nu onderdeel van het Nationaal Onderduikmuseum aan de Markt in Aalten.
Het Luutenshuus werd, samen met nog vier andere woningen, in 1963 afgebroken om de Haartsestraat te kunnen verbreden en Polstraat recht door te trekken richting Bredevoortsestraatweg. Op het vrijkomende terrein werd in 1965 Garage Langwerden gebouwd.
Sloop
In een krantenbericht uit het begin van de jaren 1960 lezen we het volgende:
Oude Aaltense plekjes gaan verdwijnen. “Luitenhuis wordt afgebroken”
… Een belangrijke verkeersverbetering kan in Aalten op het kruispunt Prinsenstraat-Haartsestraat tot stand komen nu het erg in de weg staande pakhuis bij cafe Prins-schiller is verdwenen. De Haartsestraat zal nu verbeterd worden, en er zal meteen een oplossing worden gezocht voor een ander probleem, de aansluiting op de Haartsestraat vanaf de Polstraat, waar ook de Ormelstraat op hetzelfde punt op de Haartsestraat aansluit. De Polstraat zal nu verlegd worden. Voor de daartoe benodigde grondaan- en verkopen heeft inmiddels de gemeenteraad toestemming gegeven.
Het resultaat zal zijn dat de Polstraat zal worden verlegd, en dat het op de hoek van de Haatsestraat-Polstraat staande oude boerderijtje, het zogenaamde ‘Luitenshuis’ zal verdwijnen. Hiertoe is besloten nadat monumentenzorg een rapport over dit boerderijtje was opgemaakt, waarin duidelijk werd gesteld dat er zoveel aan dit gebouw is veranderd dat het op de achtergevel na geen enkele historische waarde meer heeft. Monumentenzorg heeft dan ook de raad gegeven tot afbraak over te gaan daar herstel in de oude toestand bijna ondoenlijk is en geweldige bedragen zal gaan kosten.
Als begin 1963 met de vernieuwing van de Haartsestraat zal worden begonnen zal ook op dit punt Aalten een geheel nieuw gezicht krijgen.
Eigenaren
Overzicht is niet volledig.
Jaar
Perceel
Eigenaar
Omschrijving
1832
I-173
Gerrit Hendrik Smalbraak
220 m² huis en erf
1860
I-2603
Jan Steven Schaars Prins, Rijks-Veldwachter
290 m² huis en erf
1895
I-2603
Johanna Elisabeth Prins
290 m² huis en erf
1898
I-2603
Gerrit Jan Luiten, timmerman
290 m² huis en erf
Bewoners
In de jaren dertig van de vorige eeuw heeft de heer Stoltenborg er gewoond en vandaar uit handel gedreven op Duitsland. Dat deed hij met paard en wagen. Hij handelde in groente en fruit. Nadat hij verhuisd was naar de Bodendijk 36 is het pand nog bewoond geweest door verschillende families, onder andere aan de linkerzijde door de familie Horn, die in de jaren vijftig naar Canada is geëmigreerd.
Eerst bekende bewoners:
Jan Lui(j)ten / Lutten (Aalten 15-07-1708 – Aalten 08-02-1793), trouwt op 20-05-1735 in Aalten met Henderske(n) Schurink / Schuijring (Aalten 26-01-1710 – Aalten 11-04-1789)
Locatie Luutenshuus – bron: hisgis.nlFragment kadastrale kaart, 1966 (oude + nieuwe situatie)De toogbalk boven de ‘enddeure’Tubantia, 3 maart 1956Dagblad Tubantia, 6 augustus 1963
Dit pand is in 1860 gebouwd aan de Haartsestraat, toen heette het nog Gasthuisstraat, en diende eerst als woonhuis voor onder anderen notaris B.A. Roelvink, notaris Maitland, Maurits Jagerink (arts) en burgemeester W.C. Tack (tot 1915). Vervolgens is het enige tijd verhuurd geweest en heeft het nog enkele jaren (1916-1918) dienst gedaan als MULO, tot deze verhuisde naar de Piet Heinstraat.
In 1922 verhuisde het plaatselijke postkantoor van de hoek Kerkstraat-Peperstraat naar dit pand. Vervolgens vond een verbouwing en uitbreiding plaats, naar ontwerp van J.M. Luthmann. Links naast het oude postkantoor kwam een lage uitbouw.
Het gebouw is sinds 1986 niet meer als postkantoor in gebruik. Daarna waren er nog een makelaardij en een uitzendbureau in het pand gevestigd. In 2007 werd de aanbouw aan de oostzijde afgebroken om plaats te maken voor nieuwbouw van kantoren en appartementen.
Tegenwoordig wordt het voormalige postkantoor als kantoorruimte verhuurd aan verschillende bedrijven.
