Begin vorige eeuw was hier een schilderswerkplaats en een hoedenwinkel gevestigd, later onder meer een katholieke coöperatiewinkel, boekhandel Meneer Kees en Eetcafé Enjoy. Tegenwoordig vinden we hier Restaurant & Bar Krul.
In een artikel in de Aaltensche Courant uit 1941, over een verhaal dat zich afspeelde in 1717, wordt dit adres in een voetnoot beschreven als “het woonhuis van Peter Huijninck aan de Markt te Aalten.”
Wilhelmus Gerhardus Gildhuis (Aalten, 21-09-1889), verver / winkelier trouwt op 21-10-1915 in Aalten met Wilhelmina Maria Agnes Overgoor (Nijkerk, 26-02-1892), modiste
Volgende bewoners:
Bevolkingsregister 1920-1930
Aalten D570
Johannes Bernardus Franciscus ten Barge (Aalten, 06-06-1905), kuiper & winkelier trouwt op 18-09-1929 in Lichtenvoorde met Grada Johanna van Uem (Lichtenvoorde, 11-04-1905)
Adresboek 1934
Aalten D570 > Markt 6
J.B.F. ten Barge
Aalten 569/1 > Markt 8
Coöp. Winkel
Adresboek 1967
Markt 8
R.K. Coöp. “Ons Voordeel”
Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina.
Vele Aaltenaren zullen zich Hogeweg Zuivelhuis nog herinneren. In het pand zat later Shoeby Fashion en kapsalon The Hair Hub.
Het pand is in 1889 gebouwd door Hendrik Navis, hoofd van de Openbare School in Barlo en Dale. Zijn dochter Hendrika Anna huwde in 1912 met Willem Rudolph Smits die na hun huwelijk, het huis was groot genoeg, in dat huis is komen inwonen. Hun twee kinderen, Hendrik en Anna Dina, werden op jonge leeftijd wees waarna, om de veranderingen niet te groot te maken, hun voogden de familie Boven ook in dat pand zijn komen wonen. Het pand is in 1947 verkocht en heeft sindsdien meer eigenaren gehad en evenzovele veranderingen ondergaan
Voordat het huidige pand werd gerealiseerd, was het perceel al bebouwd. Waarschijnlijk stond er een dorpsboerderij van hetzelfde type als de Freriksschure.
Achter het pand, aan de Landstraatzijde, was een tuin. Tegenwoordig bevindt zich hier een garage/aanbouw, met adres Landstraat 28.
’t Centrum in Bredevoort is een van de weinige jongerencentra in de gemeente Aalten die de eeuwwisseling heeft doorstaan. Op zaterdag 23 november 2019 vierde ’t Centrum haar 50-jarig bestaan.
JC ’t Centrum werd in 1969 opgericht door de toenmalige Nederlands Hervormde Jeugdraad en is na een halve eeuw nog steeds gevestigd op dezelfde bovenverdieping van het Koppelhuis aan de Markt. Het is echter een zelfstandige stichting, zonder bestuurlijke banden met de kerk. Van oudsher stond ’t Centrum bekend als het ‘nettere’ broertje van het beruchte Et in Terra in de Koppelstraat.
De jaren ’70 en ’80 waren de hoogtijdagen van het jongerencentrum. “Ze hingen er soms met de benen uit.” Op sommige avonden gingen er wel veertig kratten bier doorheen. Er was vaak een overschot aan jongens, maar de meisjes werden geronseld met flyers op de huishoudschool. In die tijd kwamen ook groepen jongeren uit Aalten naar ’t Centrum, terwijl tegenwoordig het merendeel van de bezoekers uit Bredevoort zelf komt.
Met trots kijkt men terug op optredens van grote bands zoals Solution, Alquin en CCC Inc., waarvoor de Misterpoort werd afgehuurd. ’t Centrum kende ook mindere tijden en werd zelfs enkele keren met de ondergang bedreigd. Dankzij de inzet van vrijwilligers overleefde het echter de veranderingen in het uitgaansleven van jongeren.
Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina.
Markt 8 in Bredevoort is een karakteristiek pand, gelegen in het hart van het historische stadje. Het werd oorspronkelijk gebouwd in opdracht van de Coöperatieve Raiffeisenbank in de jaren 1960 en doet tegenwoordig dienst als VVV-kantoor.
Coöperatieve Raiffeisenbank
Tot 1961 was Gerrit te Boveldt bakker aan de Landstraat 5 in Bredevoort. Naast zijn werk als bakker was hij kassier van de Coöperatieve Raiffeisenbank (Boerenleenbank), gevestigd aan de Landstraat 5a, maar het grootste deel van de werkzaamheden liet hij daar over aan Jan Elferink, plaatsvervangend kassier en de latere directeur van de Raiffeisenbank.
De bouw van Markt 8
In 1963-1964 liet de Coöperatieve Raiffeisenbank in Bredevoort een nieuw, vrijstaand pand bouwen aan de Markt 8, middenin de kern van het oude Bredevoort. Het nieuwe pand kreeg op de begane grond een kantoorruimte met wachtkamer. Op de verdieping kwamen een vergaderzaal en archiefruimtes. In 1964 verhuisde de Boerenleenbank naar dit pand, dat later de Rabobank werd.
Architectuurstijl
Het gebouw werd ontworpen door architect B. Blekkink uit Aalten in een mengstijl van de Delftse School en het modernisme, ook wel bekend als ‘shake-hands’-architectuur. Kenmerkend voor het pand zijn de traditionalistische elementen, zoals de gevels van handvormsteen en het pannengedekte schilddak. Tegelijkertijd tonen de vensterlijsten en stalen ramen een duidelijke invloed van de modernistische architectuur.
Opmerkelijk is dat het pand in zowel de hoofdvorm als de detaillering vrijwel volledig intact is gebleven. Door zijn ontwerp en harmonieuze vormgeving voegt het gebouw zich naadloos in de historische omgeving van Bredevoort. Het pand is van groot beeldbepalend belang voor dit deel van de Markt.
De sluiting van de Rabobank
Vanaf 2013 functioneerde het gebouw niet langer als bankfiliaal. Het personeel werd overgeplaatst en de pinautomaat werd verwijderd. Met name het verdwijnen van deze automaat hield de gemoederen in het stadje destijds flink bezig. Ondanks een protestdemonstratie van de Bredevoortse bevolking, waarbij men in optocht ging ‘pinnen’ bij de Rabobank in Aalten, werd de automaat op 17 december 2013 definitief gesloten.
Het Kuupershuusken is een goed bewaard en gerestaureerd Saksisch vakwerkhuisje, waarschijnlijk gebouwd in de 18e eeuw. Het Kuupershuusken is een goed bewaard en gerestaureerd Saksisch vakwerkhuisje, waarschijnlijk uit de 18e eeuw. Het heeft een hoog wolfsdak bedekt met dakpannen, een houten voorschot en vensters met kleine roedenverdeling en luiken.
Eigenaren
Kadaster 1832
Bredevoort B227 Gereformeerd Pastorie van Bredevoord 300 m² huis en erf
Foto: G.Th. Delemarre, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, 1962
Beschrijving
Markt 7 in Bredevoort, gelegen op de hoek van de Landstraat en de Markt, dateert vermoedelijk uit de 17e eeuw. Het pand heeft enkel een begane grond en een hoog schilddak. De entree wordt gekenmerkt door gecanneleerde deurpilasters met een hoofdgestel. Zoals veel huizen in Bredevoort beschikt het over een onderaardse gewelfde kelder, mogelijk verbonden met ondergrondse gangen.
Sinds het midden van de 19e eeuw is het pand onafgebroken als bakkerij in gebruik geweest. De vroegst bekende bakker op dit adres, Jan Brusse, overleed in 1885. Daarna was de familie Helmink tot 1996 actief in het pand, waarna de familie Knippenborg de bakkerij voortzette.
Bij Markt 7
Links van dit pand staat een ander huis, zonder huisnummer, dat ook een rijksmonument is. In het monumentenregister wordt dit object aangeduid als “Bij Markt 7” en omschreven als: “Huis onder schilddak met gepleisterde voorgevel en zijgevel, waarin stijl- en regelwerk (mogelijk 16e eeuw), met oude kozijnen en luiken”.
Eigenaren
Kadaster 1832
Bredevoort B89 Johannes Christiaan Bekking landbouwer te Bredevoort 120 m² huis en erf
Bredevoort B91 Anthony Rijks timmerman te Bredevoort 96 m² huis en erf
Bredevoort B92 Anthony Rijks timmerman te Bredevoort 71 m² huis en erf
Foto: G.J. Dukker, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, 1963
Beschrijving
Markt 1a in Bredevoort is een pand met een hoog wolfdak, dat aan de achterzijde grenst aan een fraaie puntgevel met vlechtingen, muurankers, ontlastingsbogen en duivengaten. In de gepleisterde voorgevel bevinden zich muurankers en een gevelsteen met cartouche, waarop het jaartal 1613 staat.
Markt 10 in Bredevoort is een winkelpand, gebouwd rond 1872 in neoclassicistische stijl. Het pand is aangemerkt als gemeentelijk monument.
Wilhelmus Bruyel liet het pand als winkelpand bouwen, en het heeft die functie behouden tot 2016. Hij had het pand verkregen van Cornelis Voltman door ruiling met een ander pand aan de huidige Officierstraat. In de volksmond stond het bekend als de ‘Winkel van Bruyel’, waar men van alles kon kopen, behalve brood, vlees en groenten. In 1982 namen Theo en Liddy Taken de winkel over, samen met het postagentschap, nadat datzelfde jaar het postkantoor van Hendrik Boelens op ’t Zand werd gesloten. In januari 2016 zijn zij ermee gestopt en sindsdien staat de winkel leeg.
In de 17e eeuw stond op deze locatie de ‘Dullenstede’, een borgmanshuis dat destijds eigendom was van de familie Dijenberch van Rhemen.
Markt 5 in Bredevoort is een voormalig borgmanshuis met een hoog wolfsdak. De bakstenen voorgevel heeft een getoogde en geblokte inrijpoort, terwijl de zijgevels vakwerk bevatten. Het pand beschikt over een deuromlijsting met gecanneleerde pilasters, bovenlicht, hoofdgestel en Empireramen met luiken. Aan de gevel is een bordje bevestigd met de tekst: “Gotschalk van Rhemen, borgman in 1254”.
Voorheen had dit pand als adres Markt 1. In 1909 opende F.J. Oberink er zijn winkel in “manufacturen, bedden, dekens, veeren, hoeden, petten, parapluies, enz.” Zijn zoon zou zijn winkel later voortzetten.
Tegenwoordig maakt het pand deel uit van het gemeentehuis van Aalten. Aan de straatzijde is het politiebureau gevestigd.
Fragment kadastrale kaart, 1873 (perceel I-3158)Aaltensche Courant, 6 maart 1909Aaltensche Courant, 1 december 1939De Graafschapper, 7 april 1945Aaltensche Courant, 29 november 1949Nieuwe Winterswijksche Courant, 29 juni 1951
Het huidige pand aan de Markt 18 werd rond 1870 gebouwd. Daarvoor stond er al een ander huis op dezelfde plek. De contouren van dit oudere gebouw zijn zichtbaar op het kadastrale minuutplan van 1832. Het betrof een gebouwencomplex aan de Markt, dat uitkwam aan de Landstraat en een ruime tuin aan het achtererf had. Over de verschijningsvorm en ouderdom van dit complex is verder niets bekend.
Eigenaar van het gebouwencomplex was Gerrit Jan te Gussinklo (1785-1857). Te Gussinklo was kantonrechter en kastelein en trouwde in 1804 met Johanna Geertruid Arentzen (1785-1838). Beiden stamden uit een welvarende en invloedrijke familie van scholtenboeren, namelijk de Borninkhof op de Haart en de Ahof te Aalten.
Rond het midden van de 19e eeuw kwam het complex aan de Markt en Landstraat in handen van Antonius Bernardus Rudolphus Janssen, koopman en handelsagent, getrouwd met Anna Catherina Hendrika Hafkemeijer. Janssen liet de bebouwing aan de Landstraat slopen en voegde de vrijgekomen ruimte toe aan het achtererf.
Nieuwbouw rond 1870
Kort voor 1870 werd het huis aan de Markt door Antonius Janssen verkocht aan Jacobus Wilhelmus van Hopbergen (1817-1913), gepensioneerd officier van het 3e Regiment Infanterie Leeuwarden (luitenant-kolonel) en oud lid van Provinciale Staten van Gelderland. Uit kadastrale gegevens valt af te leiden dat Van Hopbergen het bestaande huis aan de Markt omstreeks 1870 liet slopen, waarna op dezelfde plek een nieuwe blokvormige villa in eclectische stijl verrees.
Tegelijk met de bouw van de villa werd aan de Landstraat een koetshuis gebouwd. Dat werd rond 1935 weer afgebroken. Het achterterrein was aan de oostzijde bereikbaar via een deur en een poort aan het huidige Frerikspad.
Door latere verbouwingen is van het oorspronkelijke gebouw alleen het hoofdvolume, het casco, en een deel van de gevelindeling bewaard gebleven. Op de zolder bevindt zich nog een historische dienstbodekamer.
Notaris en bank
In 1931 werd de villa eigendom van notaris Mensink, die hier woonde en kantoor hield. Aan de achterzijde werd een kantoorruimte aangebouwd, bereikbaar via de Landstraat. Ook de Coöperatieve Middenstands- Spaar- en Credietbank was bij het notariskantoor ondergebracht. Na het overlijden van de notaris kwam het pand in 1943 in handen van de bank.
Tweede Wereldoorlog
Tijdens de Tweede Wereldoorlog was dit het woonhuis van W.B. Obbink, directeur van de NMB bank. Aan het einde van de oorlog maakte Von der Heydte van de Waffenarmee er een casino voor de officieren, met ‘geleende’ spullen uit de Oudheidkamer. De familie Obbink moest toen naar een ander huis.
Verbouwingen
In 1947 werd de aanbouw uit 1931 enkele meters naar achteren uitgebreid, onder supervisie van architect Willem Hebly uit Aalten. In 1951 kwam het pand in bezit van de Amsterdamsche Bank (later AMRO Bank). In 1955 liet de Coöperatieve Middenstandsspaarbank een nieuw bankgebouw op het terrein aan de Landstraat bouwen.
In 1965 vond een ingrijpende verbouwing van het bankgebouw aan de Markt plaats. Een groot deel van de bestaande indeling, waaronder het trappenhuis en de achtergevel, werd uitgebroken. Ook verloor de voorgevel in meerdere fasen veel van zijn oorspronkelijke decoratieve details.
In 2009 werd de bank verbouwd tot winkel met bovenwoning en gemoderniseerd. Centraal in de voorgevel werd een brede winkelpui geplaatst, en vrijwel het gehele bankinterieur werd verwijderd.
Museum
In mei 2024 werd bekend gemaakt dat het pand is aangekocht door het Nationaal Onderduikmuseum voor uitbreiding van het museum.
Markt 18, perceel 3027 – Fragment kadastrale kaart, 1871Directeur W.B. Obbink met het voltallige personeel in het kantoorgebouw van de Coöp. Middenstandsbank aan de Markt in Aalten, 1950Zutphensche Courant, 6 november 1888Aaltensche Courant, 17 december 1913De Graafschapbode, 2 november 1920Aaltensche Courant, 28 augustus 1923Aaltensche Courant, 7 november 1930
Dit pand op de hoek van de Markt en de Köstersbulte, met zijn karakteristieke klokgevel, heeft al vele bestemmingen gehad waaronder, woonhuis, winkel, bank, VVV-kantoor en politiebureau. Tegenwoordig maakt het deel uit van het gemeentehuis van Aalten.
Gerhardus Theodorus Westerveld (Aalten, 24-11-1800), deurwaarder (1) Grada Johanna van Eerden (Aalten, 12-01-1798) (2) Johanna Harmina Arentzen (Aalten, 11-05-1816)
Tot 1818 viel het dorp Aalten bestuurlijk onder het ambt Bredevoort. In 1818 werd het ambt Bredevoort opgesplitst in drie nieuwe gemeenten: Aalten, Dinxperlo en Winterswijk. Vanaf 1826 werd het statige herenhuis van Hesselink aan de Markt gebruikt als raadhuis. In 1843 kocht de gemeente het herenhuis en liet het verbouwen tot gemeentehuis. Tussen 1830 en 1877 zetelde ook het kantongerecht Aalten in dit pand.
Louis Gerhard Sebastiaan du Pré (Winterswijk, 14-04-1798), Fransch onderwijzer Antonia Johanna van Westerbeek Manschot (Aalten, 27-11-1805), onderwijzeresse
Hierna vinden we dit adres niet meer terug in het bevolkingsregister.
Adresboek 1934
Aalten D575 > Markt 7
Gemeentehuis
Adresboek 1967
Markt 7
Gemeentehuis
Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina.
In de oude dorpsboerderij Markt 9 was begin vorige eeuw de kruidenierswinkel van Walvoort gevestigd. Aan de Landstraatzijde van het huis stond in een balk boven de grote deuren “OCH GODT LAT DIR BEVOLEN SYN DIT HUIS UND DIE DAER WOENEN IN. DEN 30 AUGUSTI”. Voor een jaartal was geen ruimte meer.
In 1925 werd het pand door de gemeente aangekocht en verbouwd om de brandweerauto’s onder te brengen. De voorgevel werd daarvoor uitgebroken.
In 1975 werd de oude brandweerkazerne gesloopt om plaats te maken voor een uitbreiding van het gemeentehuis. Veel Aaltenaren vonden de moderne nieuwbouw ontsierend aan het historische plein. In 2016 en 2017 werd het gemeentehuis gerenoveerd, waarbij de aanbouw uit de jaren 70 werd gesloopt en vervangen door historiserende nieuwbouw.
Johannes Peters (Aalten, 22-11-1800), leerlooyer Bartha Johanna van Westerbeek Manschot (Aalten, 03-02-1804)
Volgende bewoners:
Louis Gerhard Sebastiaan du Pré (Winterswijk, 14-04-1798), Fr. onderwijzer Antonia Johanna van Westerbeek Manschot (Aalten, 27-11-1805), onderwijzeresse
Fragment kadastrale kaart, 1937 (perceel I-3112)Brandweerkazerne, Landstraatzijde, 1960Brandweerkazerne aan de Markt, 1965Nieuwbouw (aanbouw) gemeentehuis, 1975Gemeentehuis, jaren 70Huidige situatie
De Freriksschure is een oude Saksische dorpsboerderij, gelegen achter het pand Markt 14, dat direct aan de Markt staat.
De Freriksschure dankt zijn naam aan Harmen Jan Freriks, ‘heel- en vroedmeester’, die jarenlang in het herenhuis Markt 14 heeft gewoond en de schuur als koetshuis gebruikte. Sinds 1985 is de ruimte ingericht als agrarisch museum, en is tegenwoordig onderdeel van het Nationaal Onderduikmuseum.
Er is gereedschap te zien dat door boeren rond 1900 gebruikt werd. Tot de deelcollectie behoort gereedschap men gebruikte voor agrarische ambachten, zoals melkverwerking, huisslacht, grondbewerking en de oogst. Ook is er gereedschap opgesteld die een beeld geven van de ambachten die nauw verbonden waren met het boerenbedrijf, zoals een zadelmakerij, radmakerij en klompenmakerij.
Er zijn karren en rijtuigen te zien. Bovendien wordt getoond welke werkzaamheden er in de huisnijverheid werden uitgevoerd, zoals het verwerken van vlas tot linnen en de ‘wasstraat’ (het wassen van textiel). Tenslotte is er een huiskamer en een ‘rommelzolder’ ingericht. Topstuk is de radmakerij die in zijn compleetheid heel zeldzaam is.
Eigenaren
Kadaster 1832
Aalten I1064 Jan Willem Arentzen gem. ontvanger te Aalten
Johannes Hendrikus Keizer (De Heurne, 27-01-1881), kleermaker, caféhouder (1) Johanna Elisabeth Kramer (Aalten, 31-05-1878) (2) Gerharda Catharina Winterink (Drempt, 20-01-1880)
Fragment kadastrale kaart, 1880 (percelen I-3643 en 3644)Fragment kadastrale kaart, 1891 (perceel I-4453)Fragment kadastrale kaart, 1930 (perceel I-6343). Het toont tevens de contouren van het vorige gebouw op deze plek.Aaltensche Courant, 12 september 1908Markt 10 (rechts), ca. 1902. Op het bordje naast de deur staat “E. Hogeweg, koperslager en loodgieter”.Hoek Markt-Bredevoortsestraatweg, begin 20e eeuwMarkt 10 (rechts), met bus van Veldhuis
