Auteur: Oud Aalten

  • Café A.F.H. Kleinhesselink

    Café A.F.H. Kleinhesselink

    Varsseveldsestraatweg 108, Lintelo

    Beschrijving

    Tegenwoordig zit hier aanhangwagendealer De Witte Smid.

    Bewoners

    Bevolkingsregister 1910-1920

    Lintelo 189/1 > 205

    Arend Fredrik Hendrik Klein Hesselink (Lintelo, 22-10-1881), smid
    Johanna Hendrika Mol (Wisch, 25-12-1884)

    Adresboek 1934

    Lintelo 205 > 233

    A.F.A. Klein Hesselink

    Adresboek 1967

    Lintelo 233 > Varsseveldsestraatweg 108

    A.F.H. Klein Hesselink
    J. Klein Hesselink

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Kenmerken

    Kadastraal nr.L-2104
    FunctieWoonhuis,
    Café
    Bouwjaar1913
    Monumentnee
  • Café D.W. Hakstege / Vakgarage JAWI

    Café D.W. Hakstege / Vakgarage JAWI

    Lichtenvoordsestraatweg 30, Aalten

    Beschrijving

    Na café Hakstege zat op dit adres Motorhuis Meijerman, die verkocht fietsen en bromfietsen. Tegenwoordig is hier Vakgarage JAWI gevestigd.

    Bewoners

    Bevolkingsregister 1870-1880

    Aalten 218

    Joan Adolph Wilhelm Rivoire (Amersfoort, 14-01-1802)
    Sara Johanna van Raab van Canstein (Aalten, 29-01-1826)

    Volgende bewoners:

    Jan Hendrik Kleinsmiede (Deventer, 12-11-1837)
    Gerharda Willemina te Gussinklo (Aalten, 11-02-1839)

    Bevolkingsregister 1880-1890

    Aalten 239

    Gerharda Willemina te Gussinklo (Aalten, 11-02-1839)

    Bevolkingsregister 1890-1900

    Aalten 231

    Gerharda Willemina te Gussinklo (Aalten, 11-02-1839)

    Bevolkingsregister 1900-1910

    Aalten 261 > 311

    Gerharda Willemina te Gussinklo (Aalten, 11-02-1839)

    Volgende bewoners:

    Eeltje de Vries (Sneek, 23-06-1875), onderwijzer
    Maria Sprik (Oude Pekela, 12-12-1878)

    Volgende bewoners:

    Barend Blok (Groningen, 23-11-1877), klerk bij de posterijen
    Catharina Cornelia Margaretha de Smidt (Bruinisse, 21-11-1873)

    Bevolkingsregister 1910-1920

    Aalten B311

    Barend Blok (Groningen, 23-11-1877), klerk P en T
    Catharina Cornelia Margaretha de Smidt (Bruinisse, 21-11-1873)

    Volgende bewoners:

    Aalten B311

    Jan Zwarteveen (Weststellingwerf, 14-03-1879), koopman
    Aaltje Kuiper (Steenwijkerwold, 21-09-1877)

    Volgende bewoners:

    Aalten B311 > C315

    Derk Willem Hakstege (16-10-1872), fabr.arbeider
    (1) Janna Willemina Simmelink (Winterswijk, 15-02-1871)
    (2) Wilhelmina Carolina Kersjes (Klein-Azewijn, 20-04-1889)

    Adresboek 1934

    Aalten C315 > Lichtenvoordschestraat 30

    D.W. Hakstege

    Adresboek 1967

    Lichtenvoordsestraatweg 30

    Mevr. W.C. Meijerman-Kersjes

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Kenmerken

    Kadastraal nr.I-5708
    FunctieWoonhuis,
    Café,
    Rijwielhandel,
    Autobedrijf
    Bouwjaar1950
    Monumentnee
  • Café Hogeweg

    Café Hogeweg

    Bredevoortsestraatweg 59, Aalten

    Beschrijving

    Voorheen Café-Biljart C.H. Lammers. Tegenwoordig in gebruik als woonhuis.

    Bewoners

    Bevolkingsregister 1890-1900

    Aalten 291/1

    Berendina Aleijda Hiddink (Wisch, 17-02-1822)

    Volgende bewoners, kleinzoon en echtgenote:

    Christinus Herman Lammers (De Heurne, 11-02-1873), metselaar
    Gerritjen Everdina Lensink
    (Aalten, 06-01-1875)

    Bevolkingsregister 1900-1910

    Aalten 328 > 387

    Christinus Herman Lammers (De Heurne, 11-02-1873), metselaar, fietsenhandelaar
    Gerritjen Everdina Lensink
    (Aalten, 06-01-1875)

    Bevolkingsregister 1910-1920

    Aalten B387 > C408

    Christinus Herman Lammers (De Heurne, 11-02-1873), rijwielhandelaar, metselaar
    Gerritjen Everdina Lensink
    (Aalten, 06-01-1875)

    Adresboek 1934

    Aalten 408 > Bredevoortsestraatweg 59

    Gerritjen Everdina Lensink, caféhoudster

    Adresboek 1967

    H. Hogeweg

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Kenmerken

    Kadastraal nr.I-8078
    FunctieWoonhuis,
    Café
    Bouwjaar1940
    MonumentGemeentelijk
    monument
  • Hendrickje Stoffels

    Hendrickje Stoffels

    Geliefde van Rembrandt

    Hendrickje Stoffels, Bredevoort

    Op ’t Zand in Bredevoort staat een beeld van Hendrickje Stoffels, van de hand van G.J.F. Doodeheefver-Kremer. Hendrickje Stoffels werd in 1626 in Bredevoort geboren als dochter van Stoffel Stoffelse en Mechteld Lamberts en groeide op in de Muizenstraat.

    Haar vader Stoffel Stoffelse was sergeant bij een kapitein uit het geslacht Ploos van Amstel. Stoffel was ook jager van het kasteel te Bredevoort en werd daarom ook Jeger genoemd. Zijn kinderen heetten in de omgangstaal ‘Jegers’, maar in officiële akten steeds ‘Stoffels’ (hetgeen betekent zoon of dochter van Stoffel).

    Hendrickje had een zus en drie broers: Martijne Jegers, Hermen, Berent en Frerick. Misschien had ze ook nog een zus Margriete.

    Hendrickjes vader overleed vrijwel zeker in juli 1646, mogelijk als niet-geïdentificeerd slachtoffer van de explosie van de kruittoren in Bredevoort. Waarschijnlijk vanwege deze gebeurtenis vertrok Hendrickje naar Amsterdam.

    Geliefde van Rembrandt

    Vanaf die tijd trok Hendrickje als dienstmeisje in dienst bij de toen al bekende schilder Rembrandt van Rijn, in wat thans het Rembrandthuis is, aan de Jodenbreestraat in Amsterdam. Op 16 juli 1649 was Hendrickje weer in Bredevoort; ze wordt namelijk als doopgetuige vermeld in het Bredevoorts Doopboek. Mogelijk heeft Rembrandt samen met haar de reis naar Bredevoort gemaakt. Dit zou kunnen blijken uit verschillende etsen van Rembrandt uit 1649 en 1650 waarvan de locatie niet bekend is.

    Later werd Hendrickje de geliefde van Rembrandt en kregen ze in 1654 samen een dochter, Cornelia. In 1658 begon ze samen met Rembrandts zoon uit zijn eerdere huwelijk met Saskia van Uylenburgh, Titus, een kunstwinkel, waar ze schilderijen, tekeningen, kopergravures, houtsneden en rariteiten verkochten.

    Er zijn meerdere schilderijen en prenten van Rembrandt waarin Hendrickje Stoffels herkend wordt. Er is echter geen enkele gedocumenteerde afbeelding van haar. Daarnaast zijn er kenners die van mening zijn dat de met Stoffels opgevoerde portretten een grote verscheidenheid aan gelaatstrekken vertonen. In elk geval bestaan er een aantal Rembrandts uit de periode waarin Stoffels met hem samenwoonde waarop mogelijk dezelfde vrouw is afgebeeld.

    In 1663 trof een pestepidemie Amsterdam. Waarschijnlijk werd ook Hendrickje Stoffels door deze ziekte dodelijk getroffen, want zij stierf in juli van dat jaar. Ze werd op 24 juli 1663 begraven in een huurgraf in de Westerkerk in Amsterdam.

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Hendrickje Stoffels - bordje bij geboortehuis in de Muizenstraat in Bredevoort
  • Villa Maria

    Villa Maria

    Misterstraat 4 (a), Bredevoort

    Beschrijving

    Het Jugendstilpand ‘Villa Maria’ aan de Misterstraat 4(a) is begin vorige eeuw gebouwd in opdracht van textielfabrikant J. Müter, compagnon van Josephus van Eyck. Het ontwerp is van de Winterswijkse architect J.J. Post. In 1915 werd de villa aan de linkerzijde voorzien van een kantoorgedeelte in dezelfde stijl.

    Eigenaren

    Overzicht is niet volledig.

    JaarPerceelEigenaarOmschrijving
    1898A-1142de Firma J. van Eijk4215 m² stoomfabriek en erf
    1910A-1142Johannes Henricus Josephus Müter,
    fabrikant
    4215 m² huis, stoomfabriek,
    tuin en erf
    1935A-1591N.V. J. van Eijck en Co.’s Bontweverijen5210 m² 2 huizen, fabriek, erf
    1957A-1798N.V. “Delicatessen Industrie Aparta”6390 m² textielfab., huis en tuin
    1974A-1798N.V. “Nederlandse Apparatenfabriek Rivièra”6390 m² huis, tuin, textielfabriek

    Bewoners

    Bevolkingsregister 1900-1910

    Bredevoort 169/1 > 184

    Johannes Jacobus Marinus Müter (Amsterdam, 19-05-1877), fabrikant J. van Eyck & Co.
    Christina Anna Maria Fol (Breda, 20-08-1882)

    Bevolkingsregister 1910-1920

    Bredevoort 184 > 169

    Johannes Jacobus Marinus Müter (Amsterdam, 19-05-1877), fabrikant
    Christina Anna Maria Fol (Breda, 20-08-1882)

    Bredevoort 184/1 > 169a

    Petronella Johanna Janssen (Geertruidenberg, 02-10-1839), wed. Hendrikus Jacobus Fol

    Adresboek 1934

    Bredevoort 169 > Winterswijkschestraat 4

    P.H. Louwers

    Bredevoort 169a > Winterswijkschestraat 4a

    K. Commandeur

    Adresboek 1967

    Misterstraat 4

    Kantoor

    Misterstraat 4a

    B.J. Bloemendal

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Kenmerken


    Kadastraal nr.A-2515
    FunctieWoonhuis
    Bouwjaar1908
    ArchitectJ.J. Post
    MonumentGemeentelijk
    monument
  • Nieuw Vierakker

    Nieuw Vierakker

    Misterstraat 17, Bredevoort

    Beschrijving

    Deze villa in Jugendstil is rond 1910 gebouwd in opdracht van textielfabrikant Petrus Joseph Marie (Piet) Sevink (1885-1960). Hij was gehuwd met Catharina Theodora Maria (Cato) Hulshof (1886-1954). De villa is vernoemd naar de plaats waar Piet vandaan kwam: Vierakker.

    Na de familie Sevink woonde onder andere meester Van Velden in het pand. De familie Piek woonde al eens een tijdje op de bovenverdieping. Tot 2016 werd de villa bewoond door de familie Van der Geest.

    Bewoners

    Bevolkingsregister 1910-1920

    Bredevoort 185/1 > 216

    Petrus Josephus Marie Sevink (Bredevoort, 05-08-1885), fabrikant
    Catharina Theodora Maria Hulshof (Lichtenvoorde, 25-05-1886)

    Adresboek 1934

    Bredevoort 216 > Winterswijkschestraat 17

    P.J.M. Sevink

    Adresboek 1967

    Misterstraat 17

    W. v. Velden
    J.G. Wechgelaer

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Kenmerken


    Kadastraal nr.A-1595
    FunctieWoonhuis
    Bouwjaar1913
    MonumentGemeentelijk
    monument
  • Jongerencentrum Attica

    Jongerencentrum Attica

    Bredevoortsestraatweg 36, Aalten

    Bewoners

    Bevolkingsregister 1870-1880

    Aalten 271

    Frans Uittenbroek (Rotterdam, 12-01-1843), onderwijzer
    Geertruida Hoefnagel (Rotterdam, 26-05-1842)

    Volgende bewoners:

    Johan Karel Frederik van Oeveren (Zutphen, 13-11-1845), onderwijzer
    Geertruida Elisabeth Nijenhuis (Winterswijk, 08-05-1852)

    Volgende bewoners:

    Martinus Siebel (Rotterdam, 06-08-1846), onderwijzer
    Maria van der Lugt (Rotterdam, 25-04-1849)

    Bevolkingsregister 1880-1890

    Aalten 310

    Martinus Siebel (Rotterdam, 06-08-1846), onderwijzer
    Maria van der Lugt (Rotterdam, 25-04-1849)

    Volgende bewoners:

    Johannes Hemmes (Sint Annaparochie, 23-05-1859), onderwijzer
    Neeltje Landwehr (Leiden, 01-02-1859)

    Volgende (hoofd)bewoner:

    Aalten 310

    Derk Breukelaer (Varsseveld, 28-12-1814), emeritus predikant

    Bevolkingsregister 1890-1900

    Aalten 303

    Derk Breukelaer (Varsseveld, 28-12-1814), em. predikant

    Volgende bewoners:

    Johannes Staal (Kapelle, 11-11-1857), hoofd eener school
    Krijntje Kapteijn (Bodegraven, 18-05-1867)

    Bevolkingsregister 1900-1910

    Aalten 351 > 443

    Johannes Staal (Kapelle, 11-11-1857), onderwijzer
    Krijntje Kapteijn (Bodegraven, 18-05-1867)

    Bevolkingsregister 1910-1920

    Aalten B443 > C498

    Johannes Staal (Kapelle, 11-11-1857), hoofd der school
    Krijntje Kapteijn (Bodegraven, 18-05-1867)

    Bevolkingsregister 1920-1930

    Aalten C498

    Johannes Staal (Kapelle, 11-11-1857)
    Krijntje Kapteijn (Bodegraven, 18-05-1867)

    Volgende bewoners:

    Hendrik Lodewijk Onvlee (Baarn, 27-05-1891), hoofd der school
    Adriana Pieternella Matthijsse (Breukelen-Nijenrode, 20-07-1895)

    Adresboek 1934

    Aalten C498 > Bredevoortschestraat 36

    H.L. Onvlee

    Volgende (hoofd)bewoner (na 1934):

    Bevolkingsregister 1930-1940

    Aalten C498

    Elizabeth Faber (Westeremden, 12-03-1889), wed. Jan Pilon

    Adresboek 1967

    Bredevoortsestraatweg 36

    R. Folkerts

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Kenmerken

    Kadastraal nr.I-8226
    FunctieWoonhuis,
    Jongerencentrum
    Bouwjaaronbekend
    Slooponbekend
  • NH School / JC Atlantic

    NH School / JC Atlantic

    Haartseweg 17, Haart (herbestemd)

    Beschrijving

    Op de Haart waren vroeger twee scholen, de Openbare Lagere (later Ned. Hervormde) School op de ‘Voor-Haart’ en de Christelijke Nationale School op de ‘Achter-Haart’. De Openbare / NH School stond aan de Haartseweg 17, centraal in de buurtschap (Voor-Haart).

    Opgericht als openbare lagere school (OLS), werd deze in 1924 ‘omgedoopt’ tot een Nederlands Hervormde school. In 1978 gingen beide scholen op de Haart samen en werd de nieuwe school ’t Möllenveld geopend.

    Jongerencentrum

    Het schoolgebouw op de Achter-Haart werd afgebroken, maar de voormalige Hervormde school kennen veel Aaltenaren tegenwoordig beter als Jongerencentrum Atlantic.

    Toentertijd ontstaan uit twee ‘kippenhokken’ met de illustere namen Reflection en Jofel, zag Jongerencentrum Atlantic op 10 februari 1979 het levenslicht. De naam werd, zo democratisch mogelijk, gekozen door middel van een prijsvraag.

    Adresgeschiedenis

    Adresboek 1934

    Haart 67 > 61

    N.H. School

    Adresboek 1967

    Haart 61 > Haartseweg 17

    Ned. Herv. School

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Kenmerken

    Kadastraal nr.P-565
    FunctieBasisschool
    Bouwjaar1928
    Monumentnee
  • CLV Lintelo / JC i’Varca

    CLV Lintelo / JC i’Varca

    Halteweg 9, Lintelo (verdwenen)

    In het voormalige gebouw van de Coöperatieve Landbouwvereniging (CLV) aan de spoorlijn Arnhem-Winterswijk was jarenlang jeugdcentrum i’Varca gevestigd. Dit centrum was vroeger een begrip in Lintelo en omstreken en trok wekelijks honderden bezoekers.

    Het begin

    Begin jaren ’70 waren er verschillende zogenaamde “kippenhokdisco’s” waar jongeren bij elkaar kwamen. Bij een groep jongeren in Lintelo ontstond echter het idee om een groter jeugdcentrum op te richten, dat toegankelijk zou zijn voor meer jongeren uit de regio.

    In 1973 verleende de gemeente Aalten toestemming om de leegstaande, voormalige kleuterschool achter Gebouw Wilhelmina aan de Schooldijk in te richten als jeugdcentrum. Vrijwilligers uit Lintelo werkten samen om het gebouw om te bouwen tot een sfeervolle ruimte met onder andere een bar, een geluidsinstallatie en een biljart. In april 1974 werd het centrum geopend onder de naam i’Varca (Grieks voor “De Ark”).

    Het jeugdcentrum trok al snel veel bezoekers, maar door de toenemende populariteit en de slechte staat van het gebouw werd een verhuizing noodzakelijk.

    CLV-gebouw

    Eind 1976 kwam de voormalige maalderij ’t Halt aan de Halteweg in Lintelo beschikbaar. Dit gebouw, rond 1928 gebouwd voor de Coöperatieve Landbouwvereniging (CLV), diende destijds als overslagplaats bij het spooremplacement. Goederen konden vanaf het rangeerspoor op het losperron van het gebouw worden gelost. De leden van de vereniging, de boeren, kregen bericht zodra er een lading kunstmest, landbouwmachines of kolen was gearriveerd. Later was het gebouw in gebruik bij de Firma Brethouwer, die er plastic flessen produceerde voordat het bedrijf naar het industrieterrein van Aalten verhuisde.

    Voordat de loods van de CLV werd gebouwd, stond er van ca. 1920 tot 1928 een gebouw van de GOLS dichter bij de spoorlijn. Vermoedelijk verdween deze bij de aanleg van het rangeerspoor.

    Verhuizing

    De gemeente Aalten steunde het plan van i’Varca om naar ’t Halt te verhuizen. De Stichting voor Sociaal-Cultureel Werk in Aalten (SCWA) kocht het pand en verhuurde het aan i’Varca.

    Het nieuwe jeugdcentrum kreeg drie zalen: een filmzaal, een ontmoetingsruimte met bar, en een bovenzaal met biljart en leeshoek. Verder waren er een kantoor, garderobe en toiletten. De filmzaal werd ingericht voor diverse activiteiten zoals optredens, films, tafeltennis en grote bijeenkomsten, terwijl de bovenzaal een rustige ruimte bood voor ontspanning en discussie. De officiële opening werd op 7 april 1979 verricht door burgemeester Bekius. Kort daarna werd het oude kleuterschooltje gesloopt.

    Hoogtijdagen en sluiting

    In de daaropvolgende decennia groeide i’Varca uit tot een regionaal begrip. Het centrum had in zijn hoogtijdagen (tussen 1995 en 2007) jaarlijks tot wel 2500 leden en trok op piekavonden ruim 500 bezoekers. Wekelijks waren ruim 150 vrijwilligers actief om alles in goede banen te leiden.

    In 2013 moest i’Varca wegens teruglopende bezoekersaantallen zijn deuren sluiten. Op 24 juli 2014 brak er brand uit in het leegstaande pand, waarna de restanten werden gesloopt.

    Een jaar na de sluiting verscheen een gedenkboek, ‘i’Varca – Verankerd in onze jeugd’, geschreven door Annet Westerveld en Marijn Kraaijenbrink en uitgegeven door uitgeverij Fagus. Het boek documenteert de geschiedenis van het jeugdcentrum vanaf de oprichting in 1974 tot aan de brand in 2014.


    Eigenaren

    GOLS-gebouw (ca. 1920-1928)

    JaarPerceelEigenaarOmschrijving
    1922H-3525Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij2110 m² landbouwloods, losplaats
    (dj. 1929: slooping)
    1929H-3525Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij2110 m² losplaats

    CLV-gebouw / i’Varca (ca. 1928-2014)

    JaarPerceelEigenaarOmschrijving
    1918H-3503Berendina Hendrika Gussinklo en cons.580 m² houtopslag
    (dj. 1929: verkoop)
    1929H-3503Coöperatieve Landbouw Vereeniging te Aalten580 m² loods en houtopslag
    1974H-3503Verenigde Landbouw Coöperaties “Slingeland”580 m² loods en houtopslag
    1976H-3503Harmen Jan Brethouwer, koopman580 m² loods en houtopslag
    1979H-3503“Stichting voor Sociaal-Kultureel werk” te Aalten580 m² loods en houtopslag
    1985L-242“Stichting voor Sociaal-Kultureel werk” te Aalten1700 m² gebouw, erf

    Adres

    Adresboek 1934

    Lintelo 141 > 159

    Filiaal Coöp. Landb. Ver. Aalten

    Adresboek 1967

    Lintelo 159 > Halteweg 9

    Filiaal Coöp. Landbouwvereniging

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Kenmerken


    Kadastraal nr.L-242
    FunctieJongerencentrum
    Oprichting1974
    Sluiting2014

    Bronnen


  • De Ahof (De Pol)

    De Ahof (De Pol)

    Polstraat 9-11, Aalten

    Beschrijving

    De Ahof of De Pol is een verdwenen havezate en voormalig landgoed aan de rand van het dorp Aalten. In oude geschriften wordt het vermeld als ‘Hof ten Ahave’, wat later werd afgekort tot Ahof. De naam is afgeleid van het woord ‘aa’ (water), dus Hof aan het water.

    Vroege geschiedenis

    De Ahof werd voor het eerst genoemd in een oorkonde uit 1281, horig aan de heerlijkheid Bredevoort. Later werd het in leen gegeven aan de Graaf van Lohn, die zetelde op het slot in Stadtlohn. Van het oorspronkelijke landgoed en havezate, boerderij en bijbehorende watermolen is weinig bewaard gebleven. Het is dan ook niet bekend hoe de oude havezate eruitzag.

    De huidige monumentale herenboerderij ‘De Pol’ dateert uit 1743. Het is één van de oudste bouwwerken van Aalten en was lange tijd ook één van de voornaamste boerderijen. De naam ‘De Pol verwijst naar een verhoging in het landschap.

    Gracht en watermolen

    Aan het begin van de 20e eeuw schreef de Rotterdammer P. van de Weele een boekje over de havezathe. De oudste bewoonster die hij kon achterhalen was de weduwe Trijne van Ahave, die er in 1529 woonde. De naam van haar echtgenoot bleef echter onbekend.

    Van der Weele schreef dat de gracht rond het gebouw nog niet zo lang daarvoor was gedempt. De gracht stond in verbinding met de Slingebeek. Aan de westkant van de havezathe stond een watermolen, die uit twee gebouwen bestond aan weerszijden van de beek. De molen diende zowel als koren- en oliemolen, maar raakte eind 19e eeuw in verval. In 1901 werden de molen en bijbehorende gebouwen door de gemeente gesloopt.

    In de tijd dat Van der Weele het boekje over de havezathe schreef was Engelbartha Hendrika Arentzen de laatste van het geslacht dat lang op het huis heeft gewoond. Begin 20e eeuw kwam De Pol in bezit van de familie Prinsen, met Hente Prinsen als laatste bewoner.

    Sociale functie

    Burgemeester Bekius heeft zich ingezet om het gebouw in zijn oorspronkelijke staat te behouden. Door de eeuwen heen heeft De Pol een sociale functie vervuld. Eeuwen geleden was het een belangrijke ontmoetingsplaats omdat de voornaamste boer er woonde. In de Franse tijd was het een verzamelplaats voor verzetsactiviteiten en in 1906 het decor van de eerste voetbalwedstrijd in Aalten. In 1988 kreeg De Ahof een nieuwe bestemming als kinderboerderij.


    Archieven

    Verpondingskohier 1647

    Reiner Grievinck Schulte ten Ahave.
    Huis end schuijr op 18 dlr. 27 – 0 -.
    Een hof groot 3 sp. gesaeis 9 – 0 -. t’Blijck 3 mdr. gesaeis 25 – 0 -.
    Op t’Bergh stuck 2 1/2 mdr. 20 – 16 – 8. Rovenkampken 2 sch. 4 – 3 -.
    t’Weideken an t’Blick 3 sch. 6 – 4 – 8. Klouvers camp 5 sch. 10 – 8 -.
    Den Meulencamp 1 mdr. 8 – 6 – 8.
    Inslagh t’Seechfrede gnt., 3 koeweidens is in de Haert angegeven.
    Op den Esch 2 sch. gesaeis 4 – 3 -.


    Eigenaren

    Overzicht is niet volledig.

    JaarPerceelEigenaarOmschrijving
    1832I-185Roelof Arentzen, assessor2940 m² huis, schuur en erf
    1881I-185Bernardus Arentzen, kunstdraaijer2940 m² huis en schuur
    1894I-4561Engelbartha Hendrika Arentzen6411 m² huis, erf en tuin

    Bewoners

    Eerst bekende bewoners:

    Reijntgen ten Ahoff (Aalten – Aalten, 1567), trouwt
    (1) < 1542 met Styne to Kortbeck (Heurne – Aalten, 1549/1550), d.v. Johan en Alyth te Cortbeeck
    (2) met Hilleken

    Volgende bewoners, dochter van Reijntgen en Stijne en schoonzoon:

    Johan Grevinck (Aalten – Aalten < 1598), z.v. Berent en Hermannen Grevinck
    Stijne ten Ahoff / Ahave (Aalten – Aalten, 1623)

    Volgende bewoners, weduwe en 2e echtgenoot:

    Herman ten Poelhuijs (Meddo – Aalten, 1601), z.v. Coene Harmelinck alias ten Poelhuijs (den Olden)
    Stijne ten Ahoff / Ahave (Aalten – Aalten, 1623)

    Volgende bewoners, zoon van Johan en Stijne en schoondochter:

    Reiner Gr(i)evinck (Aalten)
    Hendrixken Theben (Winterswijk), d.v. Johan Theben en Joist Lebbinck

    Reijner wordt tussen 1601 en 1664 als Scholte genoemd (Hofboek).

    Volgende bewoners, zoon:

    Gijsbert Gr(i)evinck (Aalten, ca. 1606 – Aalten, 1665/1666)

    Gijsbert Reinerszoon Gr(i)evinck is in 1636 hofhorig en is dan 30 jaar oud (Hofboek).

    Volgende bewoners, zoon en schoonzoon:

    Berent Gr(i)evin(c)k (Aalten – Aalten, 1700/1701), trouwt
    (1) op 01-04-1667 in Aalten met Jenneken Scha(a/e)rs (Aalten – Aalten, 1678/1679)
    (2) op 05-03-1679 in Aalten met Gerritjen Locken (Aalten)

    Volgende bewoners, dochter en schoonzoon:

    Berent Arentsen (Varsseveld), trouwt op 11-12-1701 in Aalten met
    Janna Gr(i)evink (Aalten – Aalten < 1748)

    Volgende bewoners, zoon en schoondochter:

    Roelof Aren(t/z)sen (Aalten, 23-01-1707 – Aalten, 1744-1747), trouwt op 26-12-1731 in Aalten met
    Barta Willemina (te) Bak (Aalten, 25-11-1714 – Aalten, 04-04-1771)

    Volgende bewoners, weduwe en 2e echtgenoot:

    B(e/a)rent ter Dam (Aalten, 01-11-1716 – Aalten, 10-03-1796), trouwt op 13-05-1747 in Aalten met
    Barta Willemina (te) Bak (Aalten, 25-11-1714 – Aalten, 04-04-1771)

    B(e/a)rent was een neef van Roelof Aren(t/z)sen.

    Volgende bewoners, zoon van Roelof en Barta Willemina en schoondochter:

    Bernardus Arent(z/s)en (Aalten, 19-07-1733 – Aalten, 26-09-1780), trouwt (1) op 22-04-1758 in Aalten met
    Janna Geertruid Roerdink (Winterswijk, 02-11-1738 – Aalten, 27-07-1767)

    Bernardus volgt vanaf zijn huwelijk met Janna Geertruid Roerdink zijn stiefvader Berend ten Dam op als scholte van de Ahof. Op 17-12-1760 vernieuwt hij de daarvoor vereiste leeneed. Bernardus wordt op 07-10-1777 als voogd van Roelof genoemd. Verder is hij na het overlijden van zijn zuster Johanna Willemina voogd over haar kinderen. Bernardus wordt op 30-09-1780 begraven te Aalten. De kinderen Grada, Roelof en Willem Lodewijk worden in het testament van zijn tante Gesina van 20-04-1785 genoemd (RA Bredevoort inv.nr. 601 besloten testamenten).

    Volgende bewoners, weduwnaar en 2e echtgenote:

    Bernardus Arent(z/s)en (Aalten, 19-07-1733 – Aalten, 26-09-1780), trouwt (2) op 20-08-1768 in Aalten met
    J(oh)anna Willemina Hijink (Winterswijk, 11-02-1751 – Aalten, 23-11-1808)

    Volgende bewoners, weduwe en 2e echtgenoot:

    Garrit Jan Roerdink (Winterswijk, 26-02-1744 – Aalten, 09-01-1817), trouwt op 18-07-1784 in Aalten met
    J(oh)anna Willemina Hijink (Winterswijk, 11-02-1751 – Aalten, 23-11-1808)

    Garrit Jan was een broer van Janna Geertruid Roerdink.

    Volgende bewoners, zoon van Bernardus en Janna Geertruid en schoondochter:

    Roelof Arent(s/z)en (Aalten, 12-08-1763 – Aalten, 07-10-1849), trouwt op 18-07-1784 in Aalten met
    Johanna Harmina L(i/e)essink alias Roerdink (Winterswijk, 11-02-1761 – Aalten, 01-12-1840)

    Roelof en Johanna Harmina waren neef en nicht.

    Volgende bewoners, zoon en schoondochter:

    Bernardus Arent(s/z)en (Aalten, 19-10-1788 – Dorpbuurt, 10-05-1840), trouwt (1) op 20-08-1811 in Aalten met
    Josi(e)na Aleida te Lintum (Woold, 12-12-1789 – Woold, 01-03-1823)

    Bernardus vertrok rond 1820 naar Winterswijk, keerde na het overlijden van zijn vrouw terug naar Aalten en woonde na zijn 2e huwelijk in 1827 op Rikkers in Dorpbuurt.

    Bevolkingsregister 1823-1837

    “De Pol”

    Aalten 230

    Roelof Arentzen (Aalten, ged. 18-12-1763), assessor
    Johanna Harmina (Roerdink) op Liessink (Winterswijk, ged. 11-02-1761)

    Bevolkingsregister 1838-1850

    Aalten 213

    Roelof Arentzen (Aalten, ged. 18-12-1763), assessor
    Johanna Harmina (Roerdink) op Liessink (Winterswijk, ged. 11-02-1761)

    Volgende bewoners:

    Jacobus Arnoldus Hendrikus Prins (Aalten, 02-08-1814), bierbrouwer
    Engelbartha Hendrika Arentzen (Aalten, 24-06-1802)

    Bevolkingsregister 1850-1860

    “Nieuwstraat”

    Aalten 213

    Jacobus Arnoldus Hendrikus Prins (Aalten, 02-08-1814), bierbrouwer
    Engelbartha Hendrika Arentzen (Aalten, 24-06-1802)

    Volgende bewoners:

    Bevolkingsregister 1860-1870

    Aalten 214

    Roelof Arentzen (Aalten, 01-02-1812), molenaar
    Hendriene Hondorp (Aalten, 05-12-1816)

    Bevolkingsregister 1870-1880

    Aalten 286

    Roelof Arentzen (Aalten, 01-02-1812), molenaar
    Hendriene Hondorp (Aalten, 05-12-1816)

    Bevolkingsregister 1880-1890

    Aalten 327

    Roelof Arentzen (Aalten, 01-02-1812)
    Hendriene Hondorp (Aalten, 05-12-1816)

    Volgende bewoners:

    Bernardus Arentzen (Haart, 21-10-1842), landbouwer
    Tonia Tolkamp (Haart, 09-06-1850)

    Volgende bewoners:

    Bevolkingsregister 1890-1900

    Aalten 317

    Derk Prins (Aalten, 29-05-1865 – Aalten, 25-01-1906), timmerman, landbouwer
    Engelbartha Hendrika Arentzen (Aalten, 08-11-1868 – Aalten, 04-12-1936)

    Aalten 317a

    Hendrik Jan Bulten (Doetinchem, 17-06-1826), landbouwer
    Wilhelmina Hendriksen (Hummelo, 06-03-1829)

    Bevolkingsregister 1900-1910

    Aalten 366 > 566

    Derk Prins (Aalten, 29-05-1865 – Aalten, 25-01-1906), landbouwer
    Engelbartha Hendrika Arentzen (Aalten, 08-11-1868 – Aalten, 04-12-1936)

    Aalten 366a > 566a

    Harmen Zeevalk (Rheden, 30-10-1870), metselaar
    Johanna van Rossum (Achtkarspelen, 18-09-1867)

    Volgende bewoners:

    Albartus Alexander Leverman (Doesburg, 16-05-1855), steenhouwer
    Jennigje Drost (Hasselt, 18-11-1856)

    Volgende bewoners:

    Peter Wilhelm Kuppers (Gladbach/D, 27-01-1865), barbier
    Anna Catharina Benders (Dülken/D, 12-12-1860)

    Volgende bewoners:

    Aalten 366a > 566a

    Hermanus Hendrikus Beeks (Groenlo, 02-05-1873), wever bij Driessen, Bocholt
    Johanna Rothers (Rhede/D, 20-04-1876)

    Bevolkingsregister 1910-1920

    Aalten C566 > D641

    Engelbartha Hendrika Arentzen (Aalten, 08-11-1868 – Aalten, 04-12-1936)

    Aalten C566a

    Hermanus Hendrikus Beeks (Groenlo, 02-05-1873), fabr.arb.
    Johanna Rothers (Rhede/D, 20-04-1876)

    Volgende bewoners:

    Aalten C566a > D641a

    Pier Baanstra (Hellevoetsluis, 16-09-1887), rijksveldwachter
    Willemina Lugtenburg (Nieuwenhoorn, 11-01-1888)

    Adresboek 1934

    Aalten D641 > Polstraat 11

    Wed. D. Prins

    Aalten D641a > Polstraat 9

    Wed. H.T. Vossers

    Adresboek 1967

    Polstraat 11

    B. Prins
    J.H. Prins

    Polstraat 9

    G. Hoftijzer

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Kenmerken


    Kadastraal nr.I-13134/13136
    FunctieKinderboerderij
    Bouwjaar1743
    MonumentRijksmonument
  • Ten Hietbrinks Bewaarschool

    Ten Hietbrinks Bewaarschool

    Prinsenstraat 27, Aalten

    De Ten Hietbrinks Bewaarschool was een kleuterschool in de Prinsenstraat in Aalten. De school werd vernoemd naar de familie Ten Hietbrink, die nauw betrokken was bij het ontstaan en het bestuur. Later kerkte hier de Ned. Protestantenbond. Tegenwoordig zit op dit adres het Euregionaal Historisch Documentatiecentrum.

    De bewaarschool werd geopend op 6 januari 1887, toen in Nederland de eerste vormen van kleuteronderwijs steeds meer ingang vonden. Voor die tijd werden kinderen vaak pas vanaf hun zesde toegelaten tot de lagere school.

    Het schooltje beschikte over een groot lokaal met houten vloer, een zandbak achter het gebouw en eenvoudige speelmaterialen, zoals autobanden. Achter de school stond een schuur die ook bij de speelruimte hoorde.

    Oorlogsjaren

    In de jaren van de Duitse bezetting (1940–1945) troffen de maatregelen tegen Joodse inwoners ook de Ten Hietbrinks Bewaarschool. Tot 1941 zaten er Joodse kinderen op de school, maar vanaf 1 september 1941 moesten zij verplicht verwijderd worden, in lijn met de anti-Joodse verordeningen.

    Schoolleven

    Herinneringen van oud-leerlingen geven een beeld van het schoolleven in de jaren ’40 en ’50:

    • Het hoofd van de school was mejuffrouw Stokreef; daarnaast wordt ook juffrouw Annie genoemd.
    • Er heerste een strenge discipline, door oud-leerlingen omschreven als “potjes-discipline”.
    • Naast het leren en spelen werden er ook schoolreisjes georganiseerd, bijvoorbeeld in 1946 naar het Loohuisbos.

    Eigenaren

    Overzicht is niet volledig.

    JaarPerceelEigenaarOmschrijving
    1832I-1059
    I-1060
    Hermanus Hietbrink, arbeider148 m² huis en erf
    17 m² huis

    Bewoners

    Bevolkingsregister 1838-1850

    Aalten 229

    Harmanus Hiebering / ten Hietbrink (Aalten, 22-09-1791 – Aalten, 21-06-1844), arbeider
    Berendina ter Horst (Aalten, 29-06-1794 – Aalten, 19-12-1847)

    Zoon:

    Gerrit Jan ten Hietbrink (Aalten, 01-11-1834 – Aalten, 04-04-1883)

    Harmen Jan Honders (Winterswijk, 16-11-1792 – Aalten, 13-02-1873), landbouwer
    (1) Berendina ter Horst (Aalten, 29-06-1794 – Aalten, 19-12-1847)
    (2) Antonetta Villekes (Aalten, 30-08-1803 – Aalten, 02-10-1885)

    Bevolkingsregister 1850-1860

    Aalten 229

    “Achterstraat”

    Harmen Jan Honders (Winterswijk, 16-11-1792 – Aalten, 13-02-1873), landbouwer
    Antonetta Villekes (Aalten, 30-08-1803 – Aalten, 02-10-1885)

    Stiefzoon:

    Gerrit Jan ten Hietbrink (Aalten, 01-11-1834 – Aalten, 04-04-1883)

    Bevolkingsregister 1860-1870

    Aalten 229

    Harmen Jan Honders (Winterswijk, 16-11-1792 – Aalten, 13-02-1873)
    Antonetta Villekes (Aalten, 30-08-1803 – Aalten, 02-10-1885)

    Stiefzoon:

    Gerrit Jan ten Hietbrink (Aalten, 01-11-1834 – Aalten, 04-04-1883), klompenmaker

    Bevolkingsregister 1870-1880

    Aalten 301

    Harmen Jan Honders (Winterswijk, 16-11-1792 – Aalten, 13-02-1873)
    Antonetta Villekes (Aalten, 30-08-1803 – Aalten, 02-10-1885)

    Bevolkingsregister 1880-1890

    Aalten 345

    Gerrit Jan ten Hietbrink (Aalten, 01-11-1834 – Aalten, 04-04-1883), koopman

    Bewaarschool

    Bevolkingsregister 1900-1910

    409 > 481

    Bevolkingsregister 1910-1920

    481 > C535

    Adresboek 1934

    Aalten C535 > Prinsenstraat 27

    Bewaarschool

    Adresboek 1967

    Prinsenstraat 27

    Geb. Ned. Prot. Bond

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Kenmerken


    Kadastraal nr.I-10937
    FunctieWoonhuis,
    Kleuterschool,
    Kerk
    Bouwjaar1949
    MonumentGemeentelijk
    monument
  • Café Lurvink / Slagerij Eppink

    Café Lurvink / Slagerij Eppink

    Dijkstraat 10, Aalten (verdwenen)

    Beschrijving

    In het jaar 1910 kwam hier een halte voor de stoomtram, tramhalte Lurvink. In het pand van Lurvink was in 1910 links een café gevestigd en rechts verkocht Lurvink zijn manufacturen. In 1954 vestigde zich hier slagerij Eppink. Het pand is in 2015 gesloopt en het terrein heeft jarenlang braak gelegen. In 2022 is er een moderne woning gebouwd.

    Eigenaren

    Overzicht is niet volledig.

    JaarPerceelEigenaarOmschrijving
    1832I-1222Frederik Hendrik Bennink140 m² huis en erf

    Bewoners

    1813

    Aalten 41

    Hendrik Jan Messink (Aalten, 21-02-1751), schoolhouder

    1 man
    1 vrouw
    1 jonge

    Gerrit Freers (Aalten, 10-09-1752), timmerman
    Derk Freers

    1 man
    1 vrouw
    1 dogter

    Bevolkingsregister 1823-1838

    Aalten 41

    Frerik Hendrik Benning (Aalten, 19-05-1789), wever
    Christina Bekink (Bocholt, 15-01-1777)

    Bevolkingsregister 1838-1850

    Aalten 39

    Frerik Hendrik Benning (Aalten, 19-05-1789), wever
    Christina Bekink (Bocholt, 15-01-1777)

    Volgende bewoners, dochter en schoonzoon:

    Hendricus Bernardus Lurvink (Aalten, 23-05-1805), borstelmaker
    Janna Bennink (Aalten, 11-10-1816)

    Bevolkingsregister 1850-1860

    Aalten 39

    Hendrikus Bernardus Lurvink (Aalten, 23-05-1805), borstelmaker
    Janna Bennink (Aalten, 11-10-1816)

    Bevolkingsregister 1860-1870

    Aalten 39

    Hendrikus Bernardus Lurvink (Aalten, 23-05-1805), borstelmaker
    Janna Bennink (Aalten, 11-10-1816)

    Bevolkingsregister 1870-1880

    Aalten 57

    Hendrikus Bernardus Lurvink (Aalten, 23-05-1805), barbier
    Janna Bennink (Aalten, 11-10-1816)

    Bevolkingsregister 1880-1890

    Aalten 61

    Hendrikus Bernardus Lurvink (Aalten, 23-05-1805), barbier
    Janna Bennink (Aalten, 11-10-1816)

    Volgende bewoners, zoon en schoondochter:

    Hendrikus Antonius Lurvink (Aalten, 01-07-1846), winkelier
    Anna Maria Geertruida Esselink (Meddo, 21-01-1850)

    Bevolkingsregister 1890-1900

    Aalten 61

    Hendrikus Antonius Lurvink (Aalten, 01-07-1846), borstelmaker, landbouwer
    Anna Maria Geertruida Esselink (Meddo, 21-01-1850)

    Bevolkingsregister 1900-1910

    Aalten 80 > 22

    Hendrikus Antonius Lurvink (Aalten, 01-07-1846), landbouwer
    Anna Maria Geertruida Esselink (Meddo, 21-01-1850)

    Bevolkingsregister 1910-1920

    Aalten A22 > A7

    Hendrikus Antonius Lurvink (Aalten, 01-07-1846), landbouwer, manufacturier
    Anna Maria Geertruida Esselink (Meddo, 21-01-1850)

    Volgende bewoners, zoon en schoondochter:

    Hendrikus Johannes Lurvink (Aalten, 17-01-1883), winkelbediende, manufacturier
    Wilhelmina Helena Berndzen (Lengel, 06-05-1887)

    Adresboek 1934

    Aalten A7 > Dijkstraat 10

    H.J. Lurvink

    Adresboek 1967

    Dijkstraat 10

    J. Eppink
    G.H. Eppink

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Kenmerken

    Kadastraal nr.I-8340
    FunctieCafé, Slagerij
    Bouwjaaronbekend
    Sloop2015
  • Café ’t Noorden

    Café ’t Noorden

    Lichtenvoordsestraatweg 44, Aalten

    Beschrijving

    De geschiedenis van café ’t Noorden begint in 1823. Op de plek waar het pand van ’t Noorden nu staat, bevond zich toen een huis met erf en een boomgaard. Aan de andere kant van de Koningsweg stond een korenmolen met erf maar zonder woonhuis.

    Jan Hendrik Weenink (34 jaar) kwam in 1856 in het huis te wonen en werkte op de molen. In opdracht van Jan Hendrik vond er in 1866 een verbouwing plaats. Een deel van het bouwland veranderde in een “terrein tot vermaak”, zo valt in het gemeentelijk archief te lezen. Het was het begin van de speeltuin die nu nog steeds deel uitmaakt van ’t Noorden.

    Weenink is er ook een café begonnen, want in 1870 staat in het gemeenteregister namelijk als zijn beroep vermeld: ‘Tapper’. Op 19 september 1876 vertrekken de Weeninks. Engelbartus Simmelink (30 jaar) uit Winterswijk wordt de nieuwe tapper en opent café Simmelink. Na zijn dood in 1888 neemt zijn weduwe Johanna Gesiena Simmelink-Nijenhuis de leiding over. Zij wordt na haar overlijden in 1895 opgevolgd door haar twee dochters, Janna Willemina en Janna Aleida Simmelink.

    ’t Noorden van Aalten

    16 april 1918 neemt Bernardus Heersink uit Winterswijk het café over. Rond deze tijd vernoemt men de zaak ook naar ’t Noorden (van Aalten). In 1948 volgt Jan Bertus Keijzer Heersink op, die in 1957 op zijn beurt opgevolgd wordt door Abraham Grevink die in 1976 overlijdt. De zaak wordt voortgezet door zijn weduwe S.W. Grevink-Piepers en de families Grevink en Prinsen. In deze jaren worden er talloze bruiloften en feesten gevierd. Het café en de speeltuin worden goed bezocht en het softijs is ook een trekker. Zij doen dit tot 1997.

    In 1997 nemen Martin en Monique Hüning de zaak over. Onder hun leiding wordt het zalencentrum uitgebreid en wordt het restaurant in 2011 omgebouwd tot pannenkoekenhuis. Ook breiden zij de de cateringfaciliteiten uit. Helaas moet de (verrotte) hoge glijbaan weg wegens nieuwe regels en instortgevaar, maar het treintje van Buesink (Modelspoor Panorama) in de speeltuin biedt nieuw vertier voor de kinderen. Sinds 2015 zijn zoon Wesley en schoondochter Nita Hüning bij in de zaak getreden.

    Anno 2025 omschrijft de website van Het Noorden zichzelf als grand café met eet- speel- en biertuin, met als levensmotto: “Vier ‘t leven!”

    Eigenaren

    Overzicht is niet volledig.

    JaarPerceelEigenaarOmschrijving
    1832I-63E. Roerdink e.c., landbouwer500 m² huis en erf
    1841I-63Jan Willem Veldhuis, landbouwer500 m² huis en erf
    1863I-63Abraham van Eerden, logementhouder500 m² huis en erf
    1866I-2716
    I-2717
    I-2718
    Abraham van Eerden e.c., logementhouder180 m² terrein van vermaak
    70 m² bergplaats en erf
    480 m² huis en erf
    1874I-3160
    I-3161
    I-3162
    Jan Hendrik Weenink, molenaar en tapper47 m² huis en erf
    43 m² huis en erf
    802 m² huis en erf
    1883I-3808Engelbarts Simmelink e.c., steenbakker892 m² huis en erf
    1906I-3808Derk Willem Hakstege, kastelein892 m² huis en erf
    1916I-3808Albert Johan Frederik Kammeijer,
    steenkolenhandelaar en caféhouder
    892 m² huis en erf
    1920I-3808Bernardus Heersink, kastelein en landbouwer892 m² huis en erf
    1927I-6187Bernardus Heersink, kastelein en landbouwer2500 m² huis, tuin
    1935I-6725Bernardus Heersink, kastelein en landbouwer3220 m² huis, café, tuin

    Bewoners

    Bevolkingsregister 1823-1838

    Aalten 180

    Janna Berendina Mebelink-Morrien (Aalten, 19-10-1755)

    Volgende bewoners:

    Jakobus Lammers (Winterswijk, 31-10-1783), molenaar
    Catharina Sikkink (Winterswijk, 15-05-1784)

    Bevolkingsregister 1838-1850

    Aalten 175

    Jacobus Lammers (Winterswijk, 31-10-1783), molenaar
    Catharina Sikkink (Winterswijk, 15-05-1784)

    Bevolkingsregister 1850-1860

    Aalten 175

    Jacobus Lammers (Winterswijk, 31-10-1783), molenaar
    Catharina Sikkink (Winterswijk, 15-05-1784)

    Zij vertrekken op 15-08-1854 naar Noord-Amerika.

    Volgende bewoners:

    Jan Hendrik Weenink (Winterswijk, 24-06-1822), molenaar
    Antonetta Gesina Schepers (Aalten, 11-10-1821)

    Bevolkingsregister 1860-1870

    Aalten 175

    Jan Hendrik Weenink (Winterswijk, 24-06-1822), molenaar
    Antonetta Gesina Schepers (Aalten, 11-10-1821)

    Bevolkingsregister 1870-1880

    Aalten 214

    Jan Hendrik Weenink (Winterswijk, 24-06-1822), tapper enz.
    Antonetta Gesina Schepers (Aalten, 11-10-1821)

    Zij vertrekken naar Aalten 92 (tegenwoordig Hogestraat 41)

    Volgende bewoners:

    Aalten 214

    Engelbartus Simmelink (Meddo, 05-01-1846), tapper
    Johanna Gesiena Nijenhuis (Winterswijk, 31-05-1839)

    Bevolkingsregister 1880-1890

    Aalten 233

    Engelbartus Simmelink (Meddo, 05-01-1846), tapper
    Johanna Gesiena Nijenhuis (Winterswijk, 31-05-1839)

    Bevolkingsregister 1890-1900

    Aalten 228

    Johanna Gesiena Nijenhuis (Winterswijk, 31-05-1839), tapster

    Volgende bewoners, dochter:

    Janna Willemina Simmelink (Meddo, 15-02-1871), tapster

    Bevolkingsregister 1900-1910

    Aalten 257 > 306

    Derk Willem Hakstege (Aalten, 16-10-1872), booterkneeder bij de coöp. zuivelfabr.
    Janna Willemina Simmelink (Meddo, 15-02-1871), tapster / herbergierster baas

    Bevolkingsregister 1910-1920

    Aalten B306 > C311

    Derk Willem Hakstege (Aalten, 16-10-1872), fabr. arbeider
    Janna Willemina Simmelink (Meddo, 15-02-1871)

    Volgende bewoners:

    Aalten B306 > C311

    Bernadus Heersink (Aalten, 25-09-1877), metselaar / houthandelaar / caféhouder
    Bertha Geerdes (Brinkheurne, 14-05-1884)

    Adresboek 1934

    Aalten C311 > Lichtenvoordsestraatweg 40

    B. Heersink

    Adresboek 1967

    Lichtenvoordsestraatweg 44

    A. Grevink
    J.W. Grevink

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Kenmerken

    Kadastraal nr.I-11930
    FunctieCafé,
    Restaurant,
    Zalencentrum,
    Speeltuin
    Bouwjaar1910
    Monumentnee
  • Hotel Keizer

    Hotel Keizer

    Markt 10, Aalten

    Beschrijving

    Voorheen stond hier het café en logement van Veldkamp. Zijn zoon gaf zangles aan het koor “Symphonia”.

    Tegenwoordig zit hier restaurant Olde Marckt.

    Eigenaren

    Overzicht is niet volledig.

    JaarPerceelEigenaarOmschrijving
    1832I-1161
    I-1162
    Gerrit Jan Haring, broodbakker
    Arnoldus Lurvink, borstelmaker
    250 m² huis en erf
    188 m² huis en erf
    1864
    1871
    I-1830
    I-1162
    Willem Wechgelaer, bakker
    Antoni Lurvink, borstelmaker
    250 m² huis en erf
    188 m² huis en erf
    1880
    1891
    I-3643
    I-3644
    Johannes Hendrikus Keizer e.c., kleermaker en caféhouder
    Gradus Wilhelmus Veldkamp
    138 m² huis en erf
    300 m² huis en erf
    1891I-4453Gradus Wilhelmus Veldkamp299 m² huis en erf
    1930I-6343Johannes Hendrikus Keizer e.c., kleermaker en caféhouder375 m² huis en erf
    1936I-6343N.V. Grolsche Bierbrouwerij, Enschede375 m² huis en erf

    Bewoners

    Bevolkingsregister 1823-1838

    Aalten 261

    Christiaan Harink (Aalten, 07-11-1751), bakker
    Janna te Stroete (Aalten, 04-08-1765)

    Volgende bewoners:

    Gerrit Jan Haringh (Aalten, 18-07-1800), trouwt op 24-10-1823 in Aalten met
    Margaretha Scheffen (Aalten, 22-05-1789)

    Aalten 260

    Arnoldus Lurvink (Aalten, 24-10-1789), borstelmaker
    Johanna Geertruid Feldkamp (Bocholt, 07-07-1779)

    Bevolkingsregister 1838-1850

    Aalten 275

    Gerrit Jan Haringh (Aalten, 18-07-1800), broodbakker
    Margaretha Scheffen (Aalten, 22-05-1789)

    Zij vertrekken op 16-08-1847 naar Amerika.

    Volgende bewoner:

    Magdalena Berendina Catharina Becking (Keppel, 29-11-1791), wed. Adolph Wechgelaer

    Aalten 276

    Arnoldus Lurvink (Aalten, 24-10-1789), borstelmaker
    Johanna Geertruid Feldkamp (Bocholt, 07-07-1779)

    Bevolkingsregister 1850-1860

    Aalten 275

    Magdalena Berendina Catharina Becking (Keppel, 29-11-1791)

    Volgende bewoners, zoon en schoondochter:

    Aalten 276

    Arnoldus Lurvink (Aalten, 24-10-1789), borstelmaker

    Bevolkingsregister 1860-1870

    Aalten 275

    Willem Wechgelaer (Aalten, 10-06-1824), bakker
    Berendina Winkelhorst (Haart, 25-08-1824)

    Volgende bewoners:

    Bernardus Arentzen (Haart, 21-10-1842), kunstdraaijer
    Willemina Schokkin (Lintelo, 12-12-1842)

    Aalten 276

    Arnoldus Lurvink (Aalten, 24-10-1789), borstelmaker

    Bevolkingsregister 1870-1880

    Aalten 352

    Bernardus Arentzen (Haart, 21-10-1842), kunstdraaijer
    Willemina Schokkin (Lintelo, 12-12-1842)

    Volgende bewoners:

    Bernardus / Berend Berendsen (Gaanderen, 24-05-1817), postbode
    H(a/e)rmina Wentink (Ambt Doetinchem, 18-11-1821)

    Aalten 352a

    Reintje(n) te Bokkel (Aalten, 18-11-1824), boekverkoopster

    Aalten 353

    Arnoldus Lurvink (Aalten, 24-10-1789)

    Volgende bewoners:

    Henricus Gielink (Aalten, 15-11-1806), arbeider
    Christina Harmina Margrieta Jentink (Bredevoort, 07-09-1818)

    Volgende bewoners:

    Bevolkingsregister 1880-1890

    Aalten 395

    Reintje(n) te Bokkel (Aalten, 18-11-1824), boekverkoopster

    Aalten 396

    Gradus Wilhelmus Veldkamp (Bredevoort, 28-01-1844), tapper
    Anna Berendina Gielink (Aalten, 03-02-1843)

    Bevolkingsregister 1890-1900

    Aalten 389

    Reintje(n) te Bokkel (Aalten, 18-11-1824), boekverkoopster

    Aalten 390

    Gradus Wilhelmus Veldkamp (Bredevoort, 28-01-1844), logementhouder
    Anna Berendina Gielink (Aalten, 03-02-1843)

    Bevolkingsregister 1900-1910

    Aalten 461

    Reintje(n) te Bokkel (Aalten, 18-11-1824), boekverkoopster

    Volgende bewoners:

    Engbert Hogeweg (Borculo, 22-08-1871), koperslager
    Aaltjen Wormgoor (Borculo, 03-01-1871)

    Volgende bewoners:

    Gerrit van Ulsen (Deventer, 17-11-1876), drogist
    Egberdina Schutten (Den Haag, 01-09-1886)

    Volgende bewoners:

    David van Rijn (Alphen a/d Rijn, 07-01-1882), drogist
    Jannetje Molenaar (Beverwijk, 14-02-1872)

    Volgende bewoners:

    Jan Boersbroek (Deventer, 25-08-1879), kapper
    Elisabeth Dolman (Amsterdam, 15-03-1884)

    Volgende bewoners:

    Aalten 461 > 515

    Hendrikus Emsbroek (Warnsveld, 28-04-1891), kapper

    Volgende bewoners:

    Aalten 462 > 516

    Anna Berendina Gielink (Aalten, 03-02-1843), tapster

    Volgende bewoners:

    Johannes Hendrikus Keizer (De Heurne, 27-01-1881), kleermaker
    Johanna Elisabeth Kramer (Aalten, 31-05-1878), huishoudster

    Bevolkingsregister 1910-1920

    Aalten 515 > 568

    Berend Hendrik Lammers (Varsseveld, 11-03-1895), slager
    Jansje Gerharda Lammers (Aalten, 03-09-1899)

    vervalt

    Aalten 516 > 569

    Johannes Hendrikus Keizer (De Heurne, 27-01-1881), kleermaker, caféhouder
    (1) Johanna Elisabeth Kramer (Aalten, 31-05-1878)
    (2) Gerharda Catharina Winterink (Drempt, 20-01-1880)

    Adresboek 1934

    Aalten D569 > Markt 10

    Wed. J.H. Keizer

    Adresboek 1967

    Markt 10

    Hotel Keizer

    H.F. Keizer

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Kenmerken


    Kadastraal nr.I-6343
    FunctieHotel,
    Restaurant
    Bouwjaar1928
    Monumentnee
  • Café Leuven

    Café Leuven

    Landstraat 9, Aalten

    Beschrijving

    De geschiedenis van Café Leuven gaat meer dan twee eeuwen terug. Aan het begin van de 19e eeuw was Hendrikus Vultink (1781-1861), naast borstelmaker, de eigenaar van een tapperij genaamd ‘De Leeuw.’

    In de tijd van Napoleon waren er, naast de gelagkamer, enkele kamertjes waar officieren uit het Franse leger waren ondergebracht. Behalve voor de officieren in ‘De Leeuw’, voorzag de familie Vultink een deel van het Franse garnizoen van warme maaltijden. Een geliefd maal bij de soldaten en officieren was zuurkool met varkensvlees. Niet zomaar een stukje varkensvlees, nee een heel of een half varken naar gelang het uitkwam werd met de zuurkool meegekookt. De Franse soldaten waren echte rokkenjagers en het was voor de dienstbodes die het eten brachten verduveld goed oppassen.

    Logement

    Na de Franse overheersing werd de familie uitgebreid met de geboorte van een zoon, Hendrikus Georgius Vultink die op 6 juli 1821 het levenslicht zag. Hij trouwde in 1852 met Josephina Antonette van Ginther, een Winterswijkse schone met wie de familietraditie werd voortgezet, dat willen zeggen dat Vultink naast tapper het borstelmakersvak uitoefende. Vlak voor dit huwelijk werd ‘De Leeuw’ een echt logement; een minder voorname naam voor een hotel, waar mevrouw Vultink-Ginther voornamelijk de scepter zwaaide.

    Ook dit huwelijk bleef niet kinderloos. Een van de dochters, Elisabeth Johanna Vultink trouwde in 1890 met Johannes Bernardus Kamps, bierbottelaar en logementhouder uit Winterswijk. Kamps zette de bierbottelarij voort in Aalten en richtte zich daarnaast volledig op het logement, dat toen al populaire ontmoetingsplaats was voor de lokale bevolking. Hier kwamen Aaltenaren bijeen om te kaarten en de kwesties van de dag te bespreken.

    Marie Kamps

    Op 17 april 1892 dronk vader Kamps een extra borrel, want zijn vrouw had het leven geschonken aan een flinke dochter, Maria Louisa Josephina. En het was deze dochter die op 10-jarige leeftijd tijdens de Meimarkt in 1902 met vaardigheid het dienblad hanteerde. Zeven decennia later vertelde zij daarover:

    “Ik kan het me nog als de dag van gisteren herinneren. Het was die dag ongewoon druk en omdat ik met mijn smalle figuurtje mij gemakkelijk tussen de tafeltjes en stoelen kon bewegen dan mijn moeder kwam dat de omzet in het café vanzelfsprekend ten goede. De klanten hadden er blijkbaar schik in dat zij bediend werden door een ‘jong deerntje’, de kwinkslagen waren dan ook niet van de lucht.

    Overigens viel het met de bediening nogal mee. Iedereen dronk een ‘klaorken’, de dames met en de mannen zonder suiker, af en toe schonken wij een glaasje rood, het beste te vergelijken met het glaasje bessen van vandaag. De borrel kostte 6 cent ofwel een grosch per glas, want het Duitse betaalmiddel was in die tijd net zo gangbaar als het Nederlandse geld.”

    De vuurdoop had zij dus met glans doorstaan en omdat zij er zelf ook wel plezier in kreeg werd de jonge Marie hoe langer hoe meer ingeschakeld. Dat was vooral op zondagmorgen wanneer de kerk uitging. Velen hadden een vaste ‘angang’ om na afloop een kopje koffie te drinken en daarna het paard in te spannen om naar huis te rijden. Sommigen bleven na de ochtenddienst in ‘De Leeuw’ om ’s middags opnieuw ter kerke te gaan.

    “In ‘De Leeuw’ kon men ook terecht om iets in de fles te halen. Een fles jenever kostte in mijn jonge jaren 64 cent, een maatje 8 cent en een half oord (2 maatjes) 16 cent.”

    Over het cafébezoek in die tijd vertelde ze: “Het waren over het algemeen de oudere getrouwde mannen die een borreltje of een flesje bier kwamen drinken. Men keuvelde wat, legde een kaartje en naarmate de tijd verstreek werden de verhalen mooier en griezeliger. Als dan de ‘papklok’ luidde om 9 uur betekende dat het uur geslagen had om naar huis te gaan, want de andere dag was het al vroeg opstaan geblazen. Jonge mensen zag men zelden in een café, bij hoge uitzondering en dan nog in gezelschap van vader. De tijden zijn in dat opzicht wel veranderd. De rollen zijn nu omgekeerd.”

    Ook vertelde zij over de inkwartiering tijdens de Eerste Wereldoorlog waarvoor 80 cent per dag voor inkwartiering werd ontvangen. Over de vluchtelingen uit het krijgsgevangenenkamp ‘Friederichsfeld’ bij Wesel die in Aalten terechtkwamen en door de familie Kamps op last van hogerhand van voedsel werden voorzien, voordat zij op transport gesteld werden. En in alles speelde Marie Kamps een voorname rol.

    Zij was van alle markten thuis. Niet alleen in het café en in het huishouden, ook bij het bottelen stond zij haar mannetje. Zij spande het paard in voor de bierwagen, reed er mee naar de klanten in Aalten, zoals de Tolhutte, Mariënvelde, Zieuwent, Lichtenvoorde om maar een paar plaatsen te noemen. Ook in Bocholt was de bierwagen van Kamps een vertrouwd beeld.

    Marie Kamps is praktisch haar hele leven het café trouw gebleven, ook na haar huwelijk in 1924 met Willem Leuven, schilder van beroep. Het café bleef het domein van Marie.

    Na het overlijden van de heer Leuven in 1966 is er nieuw bloed in de zaak gekomen toen de zoon L. Leuven met zijn vrouw zo geleidelijk aan de leidsels ging overnemen. En als de voortekenen niet bedriegen dan zullen er nog ettelijke jaren aan het bestaan van de zaak worden toegevoegd. Een kleinzoon is pas 10 jaar maar schenkt nu al als het van vader mag een klein borreltje in.

    Op zaterdagmiddag 15 oktober 1932 brandde het pand geheel uit, waarna in 1933 de eerste steen werd gelegd van het huidige pand aan de Landstraat.

    Eigenaren

    Overzicht is niet volledig.

    JaarPerceelEigenaarOmschrijving
    1832I-1275Theodoor Wilhelm Meijerink400 m² huis & erf
    1846I-1275Joannes Bijnen, landmeter400 m² huis & erf
    1865I-1275Hendrikus Georgius Vultink, borstelmaker400 m² huis & erf
    1891I-1275Elisabeth Johanna Vultink en
    Johannes Bernardus Kamps,
    stoelenmaker & koffiehuishouder
    400 m² huis & erf
    1924I-4839Maria Louisa Josephina Kamps504 m² huis, schuur
    & erf
    1974I-8120Lourens Bernardus Antonius Leuven e.c.,
    café-restauranthouder
    663 m² huis, erf, café

    Bewoners

    1813

    Aalten 65

    Carel Jacob Engelbert Blücher (Elberfeld, 1783), drukker en verver
    Casper Hoff (1783), knegt

    1 man
    1 vrouw
    1 dogter
    1 knegt
    1 meid

    Bevolkingsregister 1823-1838

    Aalten 65

    Theodoor Wilhelm Meijrink (Aalten, 31-12-1787), winkelier
    Henrina Christina Joanna Schreven (Bocholt, 02-08-1796)

    Bevolkingsregister 1838-1850

    Aalten 63

    Theodoor Wilhelm Meijrink (Aalten, 31-12-1787), winkelier
    Henrina Christina Joanna Schreven (Bocholt, 02-08-1796)

    Volgende bewoners:

    Hendrikus Brethouwer (Aalten, 06-08-1823), winkelier

    Bevolkingsregister 1850-1860

    Aalten 63

    Hendrikus Brethouwer (Aalten, 06-08-1823), winkelier

    Volgende bewoners:

    Hendrikus Georgius Vultink (Aalten, 06-07-1821), borstelmaker
    Josephina Louisa Antonetta Ginther (Winterswijk, 11-05-1820)

    Bevolkingsregister 1860-1870

    Aalten 63

    Hendrikus Georgius Vultink (Aalten, 06-07-1821), borstelmaker
    Josephina Louisa Antonetta Ginther (Winterswijk, 11-05-1820)

    Bevolkingsregister 1870-1880

    Aalten 77

    Hendrikus Georgius Vultink (Aalten, 06-07-1821), borstelmaker
    Josephina Louisa Antonetta Ginther (Winterswijk, 11-05-1820)

    Bevolkingsregister 1880-1890

    Aalten 86

    Hendrikus Georgius Vultink (Aalten, 06-07-1821), borstelmaker
    Josephina Louisa Antonetta Ginther (Winterswijk, 11-05-1820)

    Bevolkingsregister 1890-1900

    Aalten 81

    Hendrikus Georgius Vultink (Aalten, 06-07-1821), logementhouder

    Bevolkingsregister 1900-1910

    Aalten A103 > A132

    Hendrikus Georgius Vultink (Aalten, 06-07-1821), herbergier

    Volgende bewoners, dochter en schoonzoon:

    Johannes Bernardus Kamps (Winterswijk, 20-07-1861), bierbottelaar
    Elisabeth Johanna Vultink (Aalten, 24-11-1861)

    Bevolkingsregister 1910-1920

    Aalten A132 > A133

    Johannes Bernardus Kamps (Winterswijk, 20-07-1861), bierbottelaar

    Bevolkingsregister 1920-1930

    Aalten A133

    Johannes Bernardus Kamps (Winterswijk, 20-07-1861)

    Volgende bewoners, dochter en schoonzoon:

    Willem Gerhardus Johan Leuven (Aalten, 09-04-1897)
    Maria Louisa Josephina Kamps (Aalten, 17-04-1892)

    Adresboek 1934

    Aalten A133 > Landstraat 9

    W.G.J. Leuven

    Adresboek 1967

    Landstraat 9

    Mevr. M.L.J. Leuven-Kamps
    L.B.A. Leuven
    G.A.H.B. Kamps
    A.J.M. van Eerden

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Kenmerken


    Kadastraal nr.I-8120
    FunctieCafé
    Bouwjaar1933
    Monumentnee
    Hotel 'De Leeuw' Aalten uitgebrand - Graafschapbode, 17-10-1932
    Graafschapbode, 17 oktober 1932
  • Koppelkerk

    Koppelkerk

    Koppelstraat 35, Bredevoort

    De Koppelkerk is een monumentale voormalige gereformeerde kerk in Bredevoort, gelegen op de hoek van de Koppelstraat en de Prins Mauritsstraat. Het gebouw, opgetrokken in de sobere stijl van de Delftse School, werd in 1947–1948 gerealiseerd en is tegenwoordig een centrum voor kunst en cultuur.

    Tot de Tweede Wereldoorlog moesten de gereformeerden uit Bredevoort uitwijken naar Aalten om kerkdiensten bij te wonen. Na de oorlog kreeg de gemeente de beschikking over eigen grond op het terrein dat bekend stond als De Koppele. Deze locatie lag bij de gedempte gracht en moest eerst worden opgehoogd omdat het terrein laag en vaak drassig was. De naam Koppelkerk verwijst naar dit gebied.

    De kerk werd ontworpen door architect W. Geels. In 1947 werd de eerste steen gelegd en in 1948 nam men het gebouw officieel in gebruik.

    Uitbreidingen en toren

    De oorspronkelijke kerk kreeg in de loop der tijd verschillende uitbreidingen:

    • In 1956 werd de toren, aanvankelijk zonder toestemming, clandestien aangebouwd.
    • In 1958 voegde architect W. van der Zee uit Aalten de betonnen torenbekroning toe, waardoor de toren circa vijf meter hoger werd.
    • In 1966–1967 ontwierp architect Willem Hebly, eveneens uit Aalten, een uitbreiding aan de achterzijde met vergaderruimtes.
    • In 1988 werd de toren voorzien van een luidklok, gegoten door klokkengieterij De Klok in Aarle-Rixtel.

    Architectuur

    De Koppelkerk is terugliggend gesitueerd in een ruime tuin en valt op door haar eenvoudige maar krachtige vormgeving. De kerk geeft een helder beeld van de protestantse kerkbouw kort na de Tweede Wereldoorlog. Zowel in de hoofdvorm als in de detaillering is het authentieke karakter goed bewaard gebleven.

    Nieuwe functie

    In 2013 werd het gebouw aangewezen als gemeentelijk monument. Kort daarop verloor de kerk haar oorspronkelijke functie. Na overleg gaf de kerkenraad toestemming om het gebouw een nieuwe bestemming te geven. In 2015 werd de voormalige kerk verbouwd tot een multifunctioneel centrum voor kunst en cultuur.

    Vandaag de dag vervult de Koppelkerk een prominente rol in het culturele leven van Bredevoort:

    • Kunst komt aan bod in wisselende exposities en concerten.
    • Verdieping wordt geboden via lezingen, discussieavonden en colleges.
    • In het boekencafé, ingericht als huiskamer vol boekenkasten, vinden maandelijkse literaire cafés plaats.

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Kenmerken


    Kadastraal nr.B-1943
    FunctieKerk
    Bouwjaar1948
    MonumentGemeentelijk
    monument
  • Sint Georgiuskerk

    Sint Georgiuskerk

    Kerkstraat 16, Bredevoort

    Beschrijving

    Op het oude bastion Ossenkop in Bredevoort staat sinds 1876 de katholieke H. Hart en H. Georgiuskerk, een eenbeukige, neogotische kerk, ontworpen door architect Alfred Tepe. Het is een gemeentelijk monument.

    Geschiedenis

    Tot het einde van de 16e eeuw kerkten de Bredevoortse rooms-katholieken in de oude Sint Joriskerk aan de Markt. Na het beleg van Bredevoort en de invoering van de Reformatie in 1597 werd het hen verboden kerkdiensten te houden. Lange tijd maakten zij gebruik van de Kruiskapel, net over de grens in Duitsland.

    In 1798 werd er weer een rooms-katholieke kerk gesticht in Bredevoort. Dit eerste kerkje stond tegenover de huidige kerk, op het perceel dat tegenwoordig het adres Koppelstraat 9 draagt. Het bestond uit twee samengevoegde huizen, waarvan de daken waren verwijderd en de muren opgehoogd. Het altaar was van baksteen en de muren waren wit geverfd om het gebouw een kerkelijke uitstraling te geven. In 1855 werd de kerk tot parochie verheven.

    De huidige kerk

    In 1871 werd A.E. Smorenburg pastoor in het vestingstadje en kreeg hij van de bisschop de opdracht om een nieuwe kerk te bouwen. Nadat de vestingwerken van Bredevoort in de negentiende eeuw voor een groot deel werden geslecht werd de Sint-Georgiuskerk gebouwd op de courtine tussen twee bastions. Hierdoor staat de kerk nog altijd iets hoger dan de omliggende straten.

    Van de gemeente Aalten kreeg de parochie het bastion Ossenkop deels (1420 m²), inclusief het stuk gracht en kade eromheen. De resterende 1420 m² werd aangekocht voor 795,20 gulden. Het eerste ontwerp voor Bredevoort was van Pierre Cuypers, naar voorbeeld van de Ruurlose kerk. Het ontwerp van Alfred Tepe uit 1874 werd uiteindelijk uitgevoerd. Aannemer was A. Ubbink.

    Voor de bouw van de kerk waren 230.000 stenen en 150 mud kalk nodig. De eerste 100.000 stenen werden op kruiwagens aangevoerd door parochianen uit het Duitse Barlo, die op deze wijze hun verbondenheid met de Nederlandse katholieken wilden tonen. De resterende stenen werden vermoedelijk gebakken in de steenoven op de Haart. De bouw begon in 1875 en al op 3 oktober 1876 werd de kerk door pastoor Smorenburg ingewijd. Het oude kerkje werd daarop afgebroken en de grond verkocht.

    Renovatie en uitbreiding

    In 1897 werd de kerk onder pastoor Mulder gerenoveerd en uitgebreid met een uurwerk en drie klokken. Een jaar later werd een terrazzovloer gelegd door Felice Monasso uit Bocholt, en werden de muren beschilderd door Muermans en zoon uit Roermond, waaronder een voorstelling van Christus en de apostelen in de Hof van Olijven.

    Onttrekking aan de eredienst

    De Sint Georgiuskerk is in het voorjaar van 2021 aan de eredienst onttrokken en verkocht aan een maatschappelijk ondernemer.

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Kenmerken


    Kadastraal nr.B-457
    FunctieKerk
    Bouwjaar1876
    MonumentGemeentelijk
    monument

    Bronnen


  • Darbistenkerkje

    Darbistenkerkje

    Meiberg 13, Aalten (verdwenen)

    De Vergadering van Gelovigen, ook wel bekend als de Darbisten, hield in 1882 voor het eerst bijeenkomsten in Aalten. In de beginjaren kwamen de gelovigen samen in een woonhuis aan de Bodenvoor.

    In 1902 werd een eenvoudig vergaderlokaal gebouwd aan een verbindingspad tussen de Oosterkerkstraat en de Meiberg. Het gebouwtje deed decennialang dienst als samenkomstplaats voor de gemeente.

    Verhuizing en afbraak

    In 1968, kort voor de sloop, werd het oude kerkje nog op foto vastgelegd. Enkele jaren later, in 1974, kreeg de gemeente een nieuw gebouw, eveneens gelegen aan de Meiberg.

    Het oude vergaderlokaal werd na de verkoop eigendom van Spinkat en uiteindelijk afgebroken. Daarmee verdween een stuk vroeg-20e-eeuwse kerkgeschiedenis uit het straatbeeld van Aalten.

    Eigenaren

    Overzicht is niet volledig.

    JaarPerceelEigenaarOmschrijving
    1904I-5059Bernadus Hermanus Brethouwer
    e.c., winkelier en landbouwer
    185 m² vergaderingslocaal & erf
    1958I-8442Stichting “Ons Vergaderlokaal”, Aalten840 m² huis, vergaderingslokaal, tuin
    1974I-8442N.V. “van Katwijk’s Industrieën”, Aalten840 m² huis, vergaderingslokaal, tuin,
    schuren erf

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Kenmerken


    Kadastraal nr.I-11924
    FunctieVergaderlokaal
    Bouwjaar1902
  • Klooster Schaer

    Klooster Schaer

    Kloosterdijk, Aalten

    Geschiedenis

    Het klooster Schaer was een klooster nabij Bredevoort. Het werd gesticht in 1429 en hoorde tot de orde van de Moderne Devotie. Het klooster lag in de buurtschap ’t Klooster, twee kilometer ten noorden van Bredevoort aan de linkeroever van de Schaarsbeek.

    Moderne devotie

    De vrome edelman Derck van Lintelo en de schrijver van de drost te Zutphen, Conraedt Slindewater, stammend uit een voornaam patriciërsgeslacht in de Hanzestad, schonken in 1429 grond en boerderijen aan de verdreven kloosterlingen uit het klooster te Windesheim onder Zwolle. Dat gebeurde bij de Schaersvoorde in de huidige buurtschap ’t Klooster. De Windesheimers behoorden tot de laatmiddeleeuwse beweging van de Moderne Devotie. Ooit begonnen door Geert Grote (1340-1384) in Deventer, ontstonden vanuit de IJsselsteden ruim honderd kloosters in West-Europa. Zij propageerden een vernieuwing van kerk en maatschappij en vormden mede een scheidslijn tussen de middeleeuwen en de nieuwe tijd.

    Stichting

    Windesheimers vestigden zich het liefst op eenzame plaatsen. De schenkingen van de grond in 1429 pasten volledig bij hun opvattingen: een hooggelegen gebied in de hoek van de grote Schaersheide, grenzend aan het laag gelegen en uitermate natte Bredevoortse Broek. Met de dicht onder de oppervlakte aanwezige klei bakten zij kloostermoppen.

    Het klooster Domus Beatae Mariae in Nazareth (de doopnaam) verrees. In de volksmond noemde men het ‘klooster Schaer’, naar de grote heide waarop het lag. Kort na de stichting gingen de kloosterlingen zich actief bezighouden met de zorg aan de studerende jeugd en verbetering van de leefomstandigheden van de bevolking.

    Bidden en werken bepaalden ook bij de Windesheimers de dagen en jaren. Door noeste arbeid werd de onmiddellijke omgeving rond het kloostercomplex ontgonnen. Rond het jaar 1500 was er sprake van een landschappelijk vruchtbaar ‘ei’ in de eenzaamheid, met Nazareth als centrum en omgeven door een buitengracht. In 1522 bracht men nog vele verbeteringen aan. Het uurwerk en de klepklok werden in 1596 naar de Sint-Joriskerk overgeplaatst. De klepklok hangt daar nog altijd.

    Legende en goudschat

    De laatste prior vluchtte in 1597 voor het leger van Prins Maurits, op weg naar Bredevoort. De kloosterbewoners vonden het veiliger ook de benen te nemen. Kort daarna werd het gebouw door rondtrekkende soldaten vernield. Vanaf die tijd gaat het verhaal dat de vluchtende kloosterlingen een schat hebben weggestopt in de grond. Zij begroeven hem onder de derde hulststruik achter de schaapskooi. Maar niemand weet meer waar de schaapskooi heeft gestaan. Ooit zal die schat weer opgedolven kunnen worden, aangewezen door ‘hemelse tekenen’. Dan zal er een vreemd licht zijn in de nacht, tot er een zwarte haan zal kraaien.

    In de nacht van 13 op 14 september 1943 was er inderdaad een vreemd licht te zien, namelijk een nachtregenboog. Er waren in die nacht veel bommenwerpers in de lucht. Daarom waren er nog veel mensen wakker die dit zeldzame gebeuren hebben gezien. Of de zwarte haan gekraaid heeft is niet bekend.

    Omvang

    Uit veld- en archiefonderzoek blijkt dat het klooster Schaer niet groot was. De omtrek van het kloostergebied is goed te traceren. Veldnamen zijn nog herkenbaar en op een boerenerf zijn nog restanten te vinden. Begin twintigste eeuw vond men bij graafwerkzaamheden nog een kruisbeeld en een schedel. Ook vinden we op het terrein nog de Kloosterschans. In 1978 zijn de zichtbare bovengrondse muurresten gesloopt. Onder de boerderij ter plaatse is nog een kloosterkelder met tongewelf aanwezig.

    Het ovale kloostergebied (ook corpus genoemd) had een oppervlakte van 118 ha. Het ontgonnen gebied had van west naar oost een verval van ruim 10 meter. Het was zaak geweest de waterstromen in combinatie met het landschap en de bodemgesteldheden ten bate van de exploitatie aan te wenden. Kwel- en regenwater, maar ook het water dat aangevoerd werd vanuit de hoge Schaerheide, vloeide dicht onder de oppervlakte boven de ondoordringbare kleilagen naar het Bredevoortse broek. Dwars door het gebied werd door de kloosterlingen een hoge dijk opgeworpen om water te stuwen en waterkracht aan te wenden voor een koren- en oliemolen.

    Met een stelsel van waterlopen en vijvers, onderling verbonden, hielden de kloosterlingen de voeten droog en voorkwam men dat het water nutteloos naar de lage broekgronden stroomde. Aan de oostzijde van het kloostergebied creëerde men een opmerkelijk aardwerk. Het was de ‘Eremus in Aquis’, de wildernis in de wateren, een kluizenaarsplaats, tegen de rand van het lage Bredevoortse broek. Een aantal grachten rond de hermitage fungeerde als waterberging.

    Restanten

    Na de verwoesting van het klooster in 1597 overwoekerden heide en hakhout de landerijen. De kloostermoppen van het kloostercomplex werden deels gebruikt voor het herstel van de fortificaties en de huizen in Bredevoort. De kloosterbezittingen werden geconfisqueerd door Gelre. De ‘Eremus in Aquis’ werd in latere jaren mogelijk gebruikt als schans in de krijgshandelingen bij Bredevoort. In 1672 stond de westelijke vleugel van het rechthoekige kloostercomplex nog overeind.

    Met het confisqueren van ook het kloostergebied kwam een tweede historische laag over dit unieke landschap: houtplantages. Gelre verhuurde de gronden voor de productie van eikenhout. Rond 1700 ging men aan de slag met de nodige ontwatering. Rechte watergangen voerden rechtstreeks en snel af naar de Schaarbeek en dezelfde beek, eens onderdeel van de buitengracht, werd kaarsrecht doorgetrokken naar Bredevoort om daar de grachten van water te voorzien. De watergangen bij de ‘Eremus in Aquis’ verlandden. In het kloostergebied groef men zogenaamde rabatten, waarop men de jonge telgen plantte.

    Wegens zeer strenge winters werden de eerste plantages een mislukking. Gelre deed het kloostergebied in de verkoop. De nieuwe eigenaren gingen voort op de ingeslagen weg van waterafvoer, rabatten en bosbouw. Het Kloosterbos, 25 ha groot, herbergt nog steeds de sporen van de laatmiddeleeuwse waterhuishouding van de kloosterlingen.

    Archieven

    Verpondingskohier 1647

    t’Clooster te Schaer en sijn becirck?, Geestl.
    2 Huisen, met etlicke koolhoven, 3 sch.
    Boulant 27 mdr., 3de gerve 225 – 0 -.
    Inslagh en hoeijmate van 4 daghen meijens, slechten waterigen gront.

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Kenmerken


    FunctieKlooster
    Stichting1429
    Verwoesting1597
  • Villa Anna

    Villa Anna

    Polstraat 3, Aalten

    Beschrijving

    Voormalige hervormde pastorie.

    Het is een forse vrijstaande villa, gebouwd in 1913 naar een ontwerp van de Aaltense architect Jan Brill, die van 1906 tot 1924 werkzaam was als gemeentelijk opzichter en architect bij de gemeente Aalten. Hoewel de detaillering van de vensters gewijzigd en vernieuwd is, is de woning in hoofdvorm nog gaaf. Mede door de markante hoekligging, de opvallende hoofdvorm met veelhoekige erker en de laag ommuurde tuin met twee fraaie oude beuken is het pand zeer karakteristiek te noemen en is het zeer beeldbepalend in dit gedeelte van de Polstraat.

    Eigenaren

    Overzicht is niet volledig.

    JaarPerceelEigenaarOmschrijving
    1945I-6512de Hervormde Gemeente van Aalten1960 m² pastorie, tuin
    1963I-8825de Hervormde Gemeente van Aalten1933 m² pastorie, tuin

    Bewoners

    Bevolkingsregister 1910-1920

    Aalten C568/1 > D645

    Gerrit Schotman (Aalten, 15-12-1847), postdirecteur
    Barendina Gerharda Freriks (Aalten, 29-02-1848)

    Volgende bewoners:

    Aalten D645

    Frederik Cornelis van de Plassche (Aardenburg, 17-02-1870), predikant
    Helena Wilhelmina Alida van Iterson (Meteren, 19-07-1868)

    Bevolkingsregister 1920-1930

    Frederik Cornelis van de Plassche (Aardenburg, 17-02-1870), predikant
    Helena Wilhelmina Alida van Iterson (Meteren, 19-07-1868)

    Volgende bewoners:

    Henry Jacobus Drost (Wemeldinge, 13-06-1902), predikant
    Catharina Adriana Lamberta Felix (Utrecht, 10-10-1906)

    Adresboek 1934

    Aalten D645 > Polstraat 3

    H.J. Drost

    1953-1959

    In deze periode werd de pastorie bewoond door het gezin van ds. D. Groeneboer.

    Adresboek 1967

    Polstraat 3

    Ds. M. v. d. Heiden

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Kenmerken


    Kadastraal nr.I-9258
    FunctieWoonhuis
    ArchitectJan Brill
    Bouwjaar1913
    Monumentnee