Oud Aalten

Erfgoed is van ons allemaal

Tag: ’t Zand

  • Zand 22

    Zand 22

    v/h ’t Zand 14, Bredevoort

    Eigenaren

    Overzicht is niet volledig.

    JaarPerceelEigenaarOmschrijving
    1884B-217Wilhelmus Johannes Top, wever128 m² huis en erf
    1894B-593Johannes Hendrikus Frenken e.c.,
    wever of fabrieksbaas    		277 m² huis, erf & tuintje
    1941B-593R.K. kerk Bredevoort277 m² huis, erf & tuintje

    Bewoners

    Bevolkingsregister 1823-1838

    Bredevoort 44

    Janna Geertruid ter Horst (Dinxperlo, 02-10-1757)

    Maria Gabriël (Bredevoort, 27-03-1786)

    Bevolkingsregister 1838-1850

    Bredevoort 76

    Maria Gabriël (Bredevoort, 27-03-1786)

    Volgende bewoners:

    Harmen Jan Wessels (Winterswijk, 10-01-1803), arbeider
    Janna Geertruid ter Borg (Winterswijk, 27-06-1802)

    Bevolkingsregister 1850-1860

    Bredevoort 76

    Harmen Jan Wessels (Winterswijk, 10-01-1803), arbeider
    Janna Geertruid ter Borg (Winterswijk, 27-06-1802)

    Volgende bewoners:

    Wilhelmus Johannes Top (Bredevoort, 05-01-1826), wever
    Françoise Lueb (Bredevoort, 09-01-1824)

    Bevolkingsregister 1860-1870

    Bredevoort 76

    Wilhelmus Johannes Top (Bredevoort, 05-01-1826), linnenwever
    Françoise Lueb (Bredevoort, 09-01-1824)

    Bevolkingsregister 1870-1880

    Bredevoort 81

    Wilhelmus Johannes Top (Bredevoort, 05-01-1826), wever
    Françoise Lueb (Bredevoort, 09-01-1824)

    Bevolkingsregister 1880-1890

    Bredevoort 98

    Wilhelmus Johannes Top (Bredevoort, 05-01-1826), landbouwer
    Françoise Lueb (Bredevoort, 09-01-1824)

    Bevolkingsregister 1890-1900

    Bredevoort 84

    Wilhelmus Johannes Top (Bredevoort, 05-01-1826), landbouwer
    Françoise Lueb (Bredevoort, 09-01-1824)

    Volgende bewoners:

    Johannes Hendrikus Frenken (IJzevoorde, 08-04-1849), wever bij G.J. Doornink
    Elizabeth Françoise Sheridan (Pannerden, 11-06-1850)

    Bevolkingsregister 1900-1910

    Bredevoort 82 > 83

    Johannes Hendrikus Frenken (IJzevoorde, 08-04-1849), wever, landbouwer
    Elizabeth Françoise Sheridan (Pannerden, 11-06-1850)

    Bevolkingsregister 1910-1920

    Bredevoort 83 > 59

    Johannes Hendrikus Frenken (IJzevoorde, 08-04-1849)

    Adresboek 1934

    Bredevoort 59 > ’t Zand 14

    J.H. Frenken

    Adresboek 1967

    ’t Zand 22

    Schuur

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Kenmerken

    Kadastraal nr.B-1173
    FunctieWoonhuis
    Bouwjaaronbekend
    Slooponbekend

    Bronnen

    't Zand, Bredevoort - Fragment kadastrale kaart, 1884
    Fragment kadastrale kaart, 1884 (perceel B-593)
    't Zand, Bredevoort (Frenken) - Aaltensche Courant, 05-07-1940
    Aaltensche Courant, 5 juli 1940
  • Kruittorenstraat 6

    Kruittorenstraat 6

    v/h ’t Zand 10, Bredevoort

    Eigenaren

    Overzicht is niet volledig.

    JaarPerceelEigenaarOmschrijving
    1832B-5Albert Jansen, koopman te Bredevoort230 m² huis & erf
    1848B-5Hendrik Georg Sieverding, katoenspinner230 m² huis & erf
    1860B-5Antonij Ubbink, timmerman230 m² huis & erf
    1867B-341Antonij Ubbink, timmerman300 m² huis & erf
    1888B-628Antonij Ubbink, timmerman312 m² huis & erf
    1895B-693Gerrit Hendrik Ubbink e.c., landbouwer1302 m² huis, tuin & erf
    1912B-693Bernardus Wilhelmus Elschot,
    aannemer, metselaar, fabrieksarbeider    		1302 m² huis, tuin & erf
    1930B-875Bernardus Wilhelmus Elschot,
    aannemer, metselaar, fabrieksarbeider    		1900 m² 2 huizen & tuin
    1960B-1023vof B.W. Elschot & Zonen
    Aannemersbedrijf    		825 m² huis, schuur, erf

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Kenmerken

    Kadastraal nr.B-1023
    FunctieWoonhuis
    Bouwjaar1950
    Monumentnee

    Bronnen

  • Zand 4-10

    Zand 4-10

    Bredevoort

    't Zand 4-10, Bredevoort
    Foto: Google Streetview

    Rijtjeswoningen op voorheen onbebouwd terrein.

    Eigenaren

    Overzicht is niet volledig.

    JaarPerceelEigenaarOmschrijving
    1832B-10Gemeente Bredevoort6550 m² weiland
    1934B-881
    1955B-967Gemeente Aalten250 m² bouwterrein, huis, tuin
    1959B-1011
    1974B-1125Ver. tot Verb. der Volkshuisvesting1670 m² 12 huizen,
    schuren, tuinen, postkant.

    Bewoners

    Adresboek 1967

    HuisnummerPerceelBewoner(s)
    4B-1867H. Boelens
    4/1B-1867Hulppostkantoor
    5B-1867Mej. A.E. Heistermann
    Mej. A.T. Heisterman
    6B-1747A. Meijnen
    7B-1748H.J. Rave
    8B-1645G. Scholtz
    9B-966Henricus Johannes Wensink (07-04-1887), huisschilder
    10B-1489L.H. Wensink

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Kenmerken

    Kadastraal nr.B-1867/1747/
    1748/1645/
    966/1489
    FunctieWoonhuizen
    Bouwjaar1950
    Monumentnee

    Bronnen

    't Zand, Bredevoort - Fragment kadastrale kaart, 1959
    Fragment kadastrale kaart, 1959
  • ’t Zand 1

    ’t Zand 1

    v/h ’t Zand 2, Bredevoort

    't Zand 1, Bredevoort
    Foto: Google Streetview

    ’t Zand 1 in Bredevoort ligt aan de oostzijde van ’t Zand, op de hoek met de Gasthuisstraat. Hoewel het bouwwerk in zijn huidige vorm omstreeks 1900 dateert, wijst het vakwerk in de linker zijgevel op een oudere kern.

    Het gebouw kenmerkt zich door een pannengedekt zadeldak met wolfseinde, een asymmetrische voorgevel en decoratieve muurankers. Langs de Gasthuisstraat is het verlevendigd met een siermetselwerklijst. Zowel in hoofdvorm als detaillering is het authentieke karakter van het pand goed behouden gebleven.

    Door de prominente ligging op de hoek van de Gasthuisstraat heeft het een grote beeldbepalende waarde. Het vormt een wezenlijk onderdeel van de historische gevelwanden aan zowel ’t Zand als de Gasthuisstraat. Bovendien heeft het object bouwhistorische waarde dankzij de vakwerkconstructie van de linker zijgevel.

    In 1972 werd het pand in opdracht van J.B. Eppink verbouwd door B.H. Kolenbrander, waarbij de achter gelegen deel opnieuw werd ingedeeld. Aan de voorzijde bevond zich destijds een winkel. Tegenwoordig is er een restaurant in middeleeuwse sfeer gevestigd.

    Eigenaren

    Overzicht is niet volledig.

    JaarPerceelEigenaarOmschrijving
    1832B-67Willem Pas, klompenmaker162 m² huis & erf
    1844B-67Jan Willem Baten, grofsmid162 m² huis & erf
    1877B-67Cornelis Kappers, koperslager162 m² huis & erf
    1902B-67Cornelis Kappers, kastelein & winkelier162 m² huis & erf
    1949B-67Hendrik Jan Eppink, groentehandelaar,
    melkventer, landbouwer    		162 m² huis & erf
    1978B-67Johan Berend Eppink, groentehandelaar162 m² winkelhuis, erf

    Bewoners

    Bevolkingsregister 1823-1838

    Bredevoort 169

    Hendrikus Geun (Bredevoort, 12-03-1749), kuiper
    Janna ’t Heegt (Aalten, 02-05-1749)

    Volgende bewoners:

    Willem te Pas (Rhede/D, 03-02-1793), klompenmaker
    Aaltjen Schilderink (Lichtenvoorde, 15-03-1795)

    Bevolkingsregister 1838-1850

    Bredevoort 46

    Willem te Pas (Rhede/D, 03-02-1793), klompenmaker
    Aaltjen Schilderink (Lichtenvoorde, 15-03-1795)

    Volgende bewoners:

    Jan Willem Baaten (Bredevoort, 10-11-1800), grofsmit
    Johanna Gesink (Varsseveld, 30-06-1809)

    Bevolkingsregister 1850-1860

    Bredevoort 46

    Jan Willem Baten (Bredevoort, 10-11-1800), grofsmid
    Johanna Gesink (Varsseveld, 30-06-1809)

    Volgende bewoners, weduwe en echtgenoot:

    Arend Jan Kappers (Bredevoort, 07-08-1813), timmerman
    Johanna Gesink (Varsseveld, 30-06-1809)

    Bevolkingsregister 1860-1870

    Bredevoort 46

    Arend Jan Kappers (Bredevoort, 07-08-1813), timmerman
    Johanna Gesink (Varsseveld, 30-06-1809)

    Bevolkingsregister 1870-1880

    Bredevoort 48

    Arend Jan Kappers (Bredevoort, 07-08-1813), timmerman
    Johanna Gesink (Varsseveld, 30-06-1809)

    Volgende bewoners, zoon en schoondochter:

    Bevolkingsregister 1880-1890

    Bredevoort 62

    Cornelis Kappers (Lage Vuursche, 31-03-1841), koperslager
    Mina Baten (Bredevoort, 11-04-1846)

    Bevolkingsregister 1890-1900

    Bredevoort 53

    Cornelis Kappers (Lage Vuursche, 31-03-1841), koperslager
    Mina Baten (Bredevoort, 11-04-1846)

    Bevolkingsregister 1900-1910

    Bredevoort 50 > 51

    Cornelis Kappers (Lage Vuursche, 31-03-1841), koperslager, winkelier

    Bevolkingsregister 1910-1920

    Bredevoort 51 > 27

    Cornelis Kappers (Lage Vuursche, 31-03-1841), winkelier

    Volgende (hoofd)bewoner, dochter:

    Mina Johanna Kappers (Bredevoort, 27-12-1878), winkelierster

    Adresboek 1934

    Bredevoort 27 > ’t Zand 2

    Gez. Kappers

    Adresboek 1967

    ’t Zand 1

    H.J. Eppink

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Kenmerken

    Kadastraal nr.B-67
    FunctieWoonhuis
    Bouwjaar1704
    Monumentnee

    Bronnen

    't Zand, Bredevoort - Fragment kadastrale kaart, 1934
    Fragment kadastrale kaart, 1934 (perceel B-67)
  • Zandlust

    Zandlust

    ’t Zand 17, v/h ’t Zand 9, Bredevoort

    't Zand 17, Bredevoort - Zandlust

    Uit 1927 daterend woonhuis, dat is gebouwd voor en door B.W. Elschot, op de hoek van ’t Zand en de Kruittorenstraat. Hier bevindt het object zich op een terrein langs de noordelijke rand van ’t Zand, het terrein waar de burcht van Bredevoort heeft gestaan.

    De Kruittorenstraat verwijst nog altijd naar de kruittoren die in 1646 ontplofte. Lange tijd is dit deel van de stad slechts beperkt bebouwd geweest, deels deel uitmakende van de oude vestingwerken.

    Het pand is uitgevoerd in een traditioneel-zakelijke trant, met enige invloed van de Amsterdamse School. Karakteristiek is de opzet met een roodgedekt mansardedak en een erker met decoratieve borstwering. Hoewel het bouwwerk op enkele punten is gewijzigd, bleef het authentieke karakter goed herkenbaar. Op de hoek van de Kruittorenstraat neemt dit pand een sterk in het oog vallende positie in, waardoor er sprake is van grote beeldbepalende waarde.

    Het object vormt een wezenlijk onderdeel van de historische gevelwanden langs ’t Zand, waar zich diverse rijks- en gemeentelijk beschermde monumenten bevinden. Als een burgerwoning uit het interbellum geeft het pand een indruk van de ontwikkelingen in dit deel van de oude binnenstad van Bredevoort.

    Eigenaren

    Overzicht is niet volledig.

    JaarPerceelEigenaarOmschrijving
    1832B-6Albert Jansen, koopman770 m² tuin
    1848B-6Hendrik Georg Sieverding,
    katoenspinner    		770 m² tuin
    1860B-6Antonij Ubbink, timmerman770 m² tuin
    1888B-627Antonij Ubbink, timmerman808 m² tuin
    1912B-627Bernardus Wilhelmus Elschot,
    aannemer, metselaar, fabrieksarbeider    		808 m² tuin
    1930B-875Bernardus Wilhelmus Elschot,
    aannemer, metselaar, fabrieksarbeider    		1900 m² 2 huizen & tuin
    1960B-1022Gerhardus Johannes Elschot,
    timmerman & aannemer    		1075 m² huis & tuin

    Bewoners

    Adresboek 1934

    Bredevoort 54/1 > ’t Zand 9

    B.W. Elschot

    Adresboek 1967

    ’t Zand 17

    G.J. Elschot

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Kenmerken

    Kadastraal nr.B-2044
    FunctieWoonhuis
    Bouwjaar1927
    Monumentnee

    Bronnen

    't Zand 17, Bredevoort
    Foto: G. Schreurs, 2025
  • ’t Zand 19

    ’t Zand 19

    v/h ’t Zand 11, Bredevoort

    't Zand 19, Bredevoort
    Foto: G. Schreurs, 2025

    Eigenaren

    Overzicht is niet volledig.

    JaarPerceelEigenaarOmschrijving
    1832B-221Berend Hendrik Ubbink, timmerman108 m² huis & erf
    1862B-292Antonij Ubbink e.c., timmerman108 m² huis & erf
    1901B-292Johannes Antonius te Walvaart, landbouwer108 m² huis & erf
    1902B-292Johanna Christina Theodora van Eijck108 m² huis & erf
    1916B-292Theodora Catharina Christina Maria Sevink108 m² huis & erf
    1922B-292Hermanus Wubbels, fabrieksarbeider108 m² huis & erf
    1924B-856Hermanus Wubbels, fabrieksarbeider280 m² huis & erf
    1948B-856Wilhelmus Hendrikus Betting, manufacturier280 m² huis & erf
    1986B-1246Wilhelmus Hendrikus Betting, manufacturier284 m² huis & erf

    Bewoners

    Bevolkingsregister 1823-1838

    Bredevoort 39

    Berend Hendrik Ubbink (Kruiskapel, 07-04-1778), timmerman
    Grade Knup (Lichtenvoorde, 13-08-1796)

    Bevolkingsregister 1838-1850

    Bredevoort 72

    Berend Hendrik Ubbink (Kruiskapel, 07-04-1778), timmerman
    Grade Knup (Lichtenvoorde, 13-08-1796)

    Bevolkingsregister 1850-1860

    Bredevoort 72

    Grada Knup (Lichtenvoorde, 13-08-1796)

    Volgende bewoners, zoon en schoondochter:

    Gradus Johannes Ubbink (Bredevoort, 08-12-1831), timmerman
    Berendina van Driel (Terborg, 12-10-1834)

    Bevolkingsregister 1860-1870

    Bredevoort 72

    Gradus Johannes Ubbink (Bredevoort, 08-12-1831), timmerman
    Berendina van Driel (Terborg, 12-10-1834)

    Bevolkingsregister 1870-1880

    Bredevoort 78

    Gradus Johannes Ubbink (Bredevoort, 08-12-1831), timmerman
    Berendina van Driel (Terborg, 12-10-1834)

    Bevolkingsregister 1880-1890

    Bredevoort 95

    Gradus Johannes Ubbink (Bredevoort, 08-12-1831), timmerman
    Berendina van Driel (Terborg, 12-10-1834)

    Bevolkingsregister 1890-1900

    Bredevoort 81

    Gradus Johannes Ubbink (Bredevoort, 08-12-1831), timmerman
    Berendina van Driel (Terborg, 12-10-1834)

    Volgende bewoners:

    Johannes Antonius te Walvaart (Meddo, 06-12-1863), landbouwer
    Maria Johanna Gezina Wubbels (Bredevoort, 02-10-1869)

    Bevolkingsregister 1900-1910

    Bredevoort 79 > 80

    Johannes Antonius te Walvaart (Meddo, 06-12-1863), landbouwer
    Maria Johanna Gezina Wubbels (Bredevoort, 02-10-1869)

    Volgende bewoners:

    Johannes Hendrikus Wubbels (Bredevoort, 03-07-1862), borstelmaker, landbouwer
    Anna Margrieta Bettink (Bredevoort, 16-08-1865)

    Bevolkingsregister 1910-1920

    Bredevoort 56

    Harmanus Wubbels (Bredevoort, 21-04-1865), fabr.arb.
    Aleida Wensink (Bredevoort, 12-05-1859)

    Adresboek 1934

    Bredevoort 56 > ’t Zand 11

    H. Wubbels

    Adresboek 1967

    ’t Zand 19

    H.J. Zuurveen
    G.H. Blekkink

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Kenmerken

    Kadastraal nr.B-1246
    FunctieWoonhuis
    Bouwjaar1864
    Monumentnee

    Bronnen

    't Zand 18-19, Bredevoort - Fragment kadastrale kaart, 1859
    Fragment kadastrale kaart, 1859 (perceel B-292)
  • ’t Zand 20

    ’t Zand 20

    v/h ’t Zand 12, Bredevoort

    't Zand 20, Bredevoort
    Foto: G. Schreurs, 2025

    Eigenaren

    Overzicht is niet volledig.

    JaarPerceelEigenaarOmschrijving
    1832B-219
    B-220    		Hendrik Kolste, wever200 m² huis & erf
    24 m² huis & erf
    1882B-527Hendrik Kolste, wever224 m² huis & erf
    1893B-527Bernadus Piek, landbouwer224 m² huis & erf
    1906B-527Herman Grijzen, koopman & poelier224 m² huis & erf
    1969B-527Hendrikus Theodorus Grijsen, eierhandelaar224 m² huis & erf

    Bewoners

    Bevolkingsregister 1823-1838

    Bredevoort 40

    Hendrik te Kolste (Bredevoort, 07-03-1778), wever
    Aaltjen ten Pas alias Voordes (Winterswijk, 24-02-1778)

    Bevolkingsregister 1838-1850

    Bredevoort 73

    Hendrik te Kolste (Bredevoort, 07-03-1778), wever
    Aaltjen ten Pas (Winterswijk, 24-02-1778)

    Volgende bewoners, zoon en schoondochter:

    Christiaan te Kolste (Bredevoort, 04-02-1812)
    Johanna Ribbink (Winterswijk, 01-08-1810)

    Bevolkingsregister 1850-1860

    Bredevoort 73

    Christiaan te Kolste (Bredevoort, 04-02-1812), wever
    Johanna Ribbink (Winterswijk, 01-08-1810)

    Bevolkingsregister 1860-1870

    Bredevoort 73

    Christiaan te Kolste (Bredevoort, 04-02-1812), wever
    Johanna Ribbink (Winterswijk, 01-08-1810)

    Bevolkingsregister 1870-1880

    Bredevoort 79

    Christiaan Colste (Bredevoort, 04-02-1812), zager
    Johanna Ribbink (Winterswijk, 01-08-1810)

    Volgende bewoners, zoon en schoondochter:

    Hendrikus Colste (Bredevoort, 24-11-1841), wever
    Petronella Berendina ter Haar (Aalten, 04-12-1837)

    Bevolkingsregister 1880-1890

    Bredevoort 96

    Hendrikus Colste (Bredevoort, 24-11-1841), wever
    Petronella Berendina ter Haar (Aalten, 04-12-1837)

    Volgende bewoners, weduwe en 2e echtgenoot:

    Bernardus Piek (Bredevoort, 03-08-1837), arbeider
    Petronella Berendina ter Haar (Aalten, 04-12-1837)

    Bevolkingsregister 1890-1900

    Bredevoort 82

    Bernardus Piek (Bredevoort, 03-08-1837), arbeider
    Petronella Berendina ter Haar (Aalten, 04-12-1837)

    Bevolkingsregister 1900-1910

    Bredevoort 80 > 81

    Bernardus Piek (Bredevoort, 03-08-1837), arbeider
    Petronella Berendina ter Haar (Aalten, 04-12-1837)

    Volgende bewoners:

    Herman Grijsen (Bredevoort, 06-12-1880), poelier
    Aleida Johanna Blits (Haart, 21-01-1882)

    Bevolkingsregister 1910-1920

    Bredevoort 81 > 57

    Herman Grijsen (Bredevoort, 06-12-1880), poelier
    Aleida Johanna Blits (Haart, 21-01-1882)

    Adresboek 1934

    Bredevoort 57 > ’t Zand 12

    H. Grijsen

    Adresboek 1967

    ’t Zand 20

    Mevr. A.J. Grijsen-Blits
    H.T. Grijsen

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Kenmerken

    Kadastraal nr.B-527
    FunctieWoonhuis
    Bouwjaar1930
    Monumentnee

    Bronnen

    't Zand, Bredevoort - Fragment kadastrale kaart, 1884
    Fragment kadastrale kaart, 1884 (perceel B-527)
  • De Oude Boerderij

    De Oude Boerderij

    ’t Zand 14-15, Bredevoort

    't Zand 14-15, Bredevoort

    Eigenaren

    Overzicht is niet volledig.

    JaarPerceelEigenaarOmschrijving
    1832B-7Albert Jansen, koopman1300 m² tuin
    1863B-331/334Antonij Ubbink, timmerman44 m² huis & erf (4x)
    1882B-529/530Antonij Ubbink, timmerman88 m² huis (2x)
    1888B-639/640Antonij Ubbink, timmerman86/89 m² huis
    1895B-694
    B-695    		Josephus Godefroi Henricus
    van Eijck, fabrikant    		123 m² huis & erf
    117 m² huis & erf
    1911B-694
    B-716    		Gerrit Wevers, fabriekarbeider
    Gerrit Hendrik Piek e.c., fabriekarbeider    		123 m² huis & erf
    120 m² huis & erf
    1925
    1959    		B-694
    B-716    		Derk Jan Lammers, landbouwer
    Aannemersbedrijf vof B.W. Elschot & Zn.    		123 m² huis & erf
    120 m² huis & erf
    1982
    1984    		B-694
    B-716    		Bernardus Johannes Gerhardus Maria
    Elschot, aannemer    		123 m² huis, erf, tuin
    120 m² huis, erf

    Bewoners

    Bevolkingsregister 1823-1838

    Bredevoort 38

    Albert Jansen (Steenderen, 09-08-1787), landbouwer
    Anna Christina Jansen (Gendringen, 30-11-1770)

    Bevolkingsregister 1838-1850

    Bredevoort 71

    Anton Jansen (Stadlohn/D, 09-03-1799), landbouwer
    Maria Catharina Vogedes (Bredevoort, 09-12-1803)

    Anton vertrekt Op 10 mei 1847 naar Amerika.

    Volgende bewoners:

    Hendrikus Georg Sieverding (Bocholt/D, 29-09-1799), spinner
    Johanna Lourink (Bocholt/D, 20-04-1804)

    Bevolkingsregister 1850-1860

    Bredevoort 71

    Hendrikus Georg Sieverding (Bocholt/D, 29-09-1799), spinner
    Johanna Lourink (Bocholt/D, 20-04-1804)

    Volgende (hoofd)bewoner:

    Antonij Ubbink (Bredevoort, 05-04-1824), timmerman

    Bredevoort 69a

    Hendrikus Wensink (Wisch, 20-03-1825), fabriekwerker
    Grada Dina Ubbink (Bredevoort, 01-02-1835)

    Bevolkingsregister 1860-1870

    Bredevoort 71

    Antonij Ubbink (Bredevoort, 05-04-1824), timmerman

    Bredevoort 69a

    Hendrikus Wensink (Wisch, 20-03-1825), fabriekwerker
    Grada Dina Ubbink (Bredevoort, 01-02-1835)

    Bevolkingsregister 1870-1880

    Bredevoort 76

    Antonij Ubbink (Bredevoort, 05-04-1824), houtkooper

    Bredevoort 75

    Hendrikus Wensink (Wisch, 20-03-1825), fabriekwerker
    Grada Dina Ubbink (Bredevoort, 01-02-1835)

    Bevolkingsregister 1880-1890

    Bredevoort 93

    Antonij Ubbink (Bredevoort, 05-04-1824), aannemer

    Bredevoort 92

    Hendrikus Wensink (Wisch, 20-03-1825), fabriekant, wever
    Grada Dina Ubbink (Bredevoort, 01-02-1835)

    Bevolkingsregister 1890-1900

    Bredevoort 80

    Antonij Ubbink (Bredevoort, 05-04-1824), aannemer / houtkooper

    Volgende (hoofd)bewoners, broer en schoonzuster:

    Gerrit Hendrik Ubbink (Bredevoort, 17-02-1842), landbouwer
    Janna Harbers (Corle, 02-07-1842)

    Bredevoort 79

    Hendrikus Wensink (Wisch, 20-03-1825), wever
    Grada Dina Ubbink (Bredevoort, 01-02-1835)

    Volgende bewoners:

    Jan Hendrik Mölders (Bredevoort, 19-09-1826), landbouwer
    Aleida Veldkamp (Barlo, 27-10-1832)

    Bevolkingsregister 1900-1910

    Bredevoort 78

    Gerrit Hendrik Ubbink (Bredevoort, 17-02-1842), landbouwer

    Bredevoort 77

    Jan Hendrik Mölders (Bredevoort, 19-09-1826), landbouwer
    Aleida Veldkamp (Barlo, 27-10-1832)

    Volgende bewoners, zoon en schoondochter:

    Johannes Antonius Mölders (Bredevoort, 15-06-1865), metselaar
    Anna Christina Frenken (Bredevoort, 28-08-1867)

    Bevolkingsregister 1910-1920

    Bredevoort 78

    Gerrit Hendrik Ubbink (Bredevoort, 17-02-1842), landbouwer

    Volgende bewoners, dochter en schoonzoon:

    Bredevoort 78 > 54

    Bernardus Wilhelmus Elschot (Lichtenvoorde, 17-04-1881), metselaar, houtbewerker
    Berendina Ubbink (Bredevoort, 13-06-1883)

    Bredevoort 77 > 53

    Gerrit Wevers (Dale, 01-04-1887), fabrieksarbeider, klompenmaker
    Johanna Geertruida Vonhof (Bredevoort, 20-11-1890)

    Bevolkingsregister 1920-1930

    Bredevoort 54

    Bredevoort 53

    Derk Jan Lammers (De Heurne, 14-06-1894)
    Aleida Catharina Meinen (Aalten, 25-09-1897)

    Adresboek 1934

    Bredevoort 54 > ’t Zand 8

    W.J. Wensink

    Bredevoort 53 > ’t Zand 7

    D.J. Lammers

    Adresboek 1967

    ’t Zand 14

    Geen bewoners vermeld.

    ’t Zand 15

    Mevr. A.C. L.ammers-Meinen
    J.H.J. Oostendorp
    E. Fles
    Mej. D.J. Fles

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Kenmerken

    Kadastraal nr.B-694/716
    FunctieWoonhuis
    Bouwjaar1885
    MonumentGemeentelijk
    monument

    Bronnen

    't Zand 14+15, Bredevoort, 1975 (coll. H. Agterhof)
    De Oude Boerderij, 1975 (foto: coll. H. Agterhof)
    't Zand 14-15, Bredevoort - De Oude Boerderij (1975)
    De Oude Boerderij, 1975
    't Zand 14-15, Bredevoort - Kadaster 1832
    Kadastraal perceel B7 in 1832, bron: hisgis.nl
    't Zand 25, Bredevoort (school) - Fragment kadastrale kaart, 1863
    Fragment kadastrale kaart, 1863 (percelen B-331/334)
  • ’t Zand 21

    ’t Zand 21

    v/h ’t Zand 13, Bredevoort

    't Zand 21, Bredevoort
    Foto: G. Schreurs, 2025

    Eigenaren

    Overzicht is niet volledig.

    JaarPerceelEigenaarOmschrijving
    1832B-218Gerrit Hendrik Ubbink,
    timmerman    		270 m² huis en erf
    1882B-528Bernardus Hendrikus Ubbink,
    timmerman    		270 m² huis en erf
    1923B-528Johannes Josephus Betting,
    organist & magazijnmeester    		270 m² huis en erf
    1942B-528Wilhelmus Hendrikus Betting,
    manufacturier    		270 m² huis en erf
    1950B-962Wilhelmus Hendrikus Betting,
    manufacturier    		547 m² huis, schuren, erf
    1978B-1172Theodorus Bernardus Betting,
    dir. ener school, Borne    		400 m² winkel, schuur

    Bewoners

    Bevolkingsregister 1823-1838

    Bredevoort 41

    Gerrit Hendrik Ubbing (Kruiskapel, 25-03-1769), timmerman
    Catharina Jansen (Wehl, 12-02-1772)

    Bevolkingsregister 1838-1850

    Bredevoort 74

    Gerrit Hendrik Ubbing (Kruiskapel, 25-03-1769), timmerman
    Catharina Jansen (Wehl, 12-02-1772)

    Volgende bewoners, zoon en schoondochter:

    Tobias Ubbink (Bredevoort, 29-02-1808), timmerman
    Catharina Bolwiendel (Drempt, 12-06-1807)

    Bevolkingsregister 1850-1860

    Bredevoort 74

    Tobias Ubbink (Bredevoort, 29-02-1808), wever
    Catharina Bolwiendel (Drempt, 12-06-1807)

    Bevolkingsregister 1860-1870

    Bredevoort 74

    Catharina Bolwiendel (Drempt, 12-06-1807)

    Volgende bewoners:

    Gerhardus Albertus Ubbink (Bredevoort, 25-09-1840), timmerman
    Anna Thesseling (Zwillbrock/D, 08-07-1828)

    Bevolkingsregister 1870-1880

    Bredevoort 80

    Bernardus Hendrikus Ubbink (Bredevoort, 30-03-1839), timmerman
    Johanna Jacoba Revehorst (Meddo, 25-07-1833)

    Bevolkingsregister 1880-1890

    Bredevoort 97

    Bernardus Hendrikus Ubbink (Bredevoort, 30-03-1839), timmerman
    Johanna Jacoba Revehorst (Meddo, 25-07-1833)

    Bevolkingsregister 1890-1900

    Bredevoort 83

    Bernardus Hendrikus Ubbink (Bredevoort, 30-03-1839), timmerman
    Johanna Jacoba Revehorst (Meddo, 25-07-1833)

    Bevolkingsregister 1900-1910

    Bredevoort 81 > 82

    Bernardus Hendrikus Ubbink (Bredevoort, 30-03-1839), timmerman
    Johanna Jacoba Revehorst (Meddo, 25-07-1833)

    Bevolkingsregister 1910-1920

    Bredevoort 82

    Bernardus Hendrikus Ubbink (Bredevoort, 30-03-1839), timmerman
    Johanna Jacoba Revehorst (Meddo, 25-07-1833)

    Volgende bewoners, dochter en schoonzoon:

    Johannes Josephus Betting (Bredevoort, 15-05-1871), fabr.arb.
    Grada Hendrika Ubbink (Bredevoort, 20-03-1874)

    Adresboek 1934

    Bredevoort 58 > ’t Zand 13

    J.J. Betting

    Adresboek 1967

    ’t Zand 21

    J.A. Temming

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Kenmerken

    Kadastraal nr.B-1172
    FunctieWoonhuis
    Bouwjaar1915
    Monumentonbekend

    Bronnen

    't Zand, Bredevoort - Fragment kadastrale kaart, 1884
    Fragment kadastrale kaart, 1884 (perceel B-528)
  • ’t Zand 11

    ’t Zand 11

    v/h ’t Zand 5, Bredevoort

    't Zand 11, Bredevoort
    Foto: Google Streetview

    In 1832 stond er een huis op de plek waar nu de tuin van ’t Zand 11 is. Rond 1865 werd in de toenmalige tuin—de huidige locatie—een nieuw huis gebouwd. Het oude huis werd daarna afgebroken.

    Eigenaren

    Overzicht is niet volledig.

    JaarPerceelEigenaarOmschrijving
    1832B-9
    B-27    		Jan Derk Vreman, metselaar560 m² tuin
    200 m² huis en erf
    1848B-9
    B-27    		Antonie Vreman e.c., onderwijzer560 m² tuin
    200 m² huis en erf
    1867B-343
    B-344    		Jan Berend Wesselink, arbeider160 m² huis & erf
    600 m² tuin
    1911B-679Jan Willem Piek, kleermaker752 m² huis & tuin
    1948B-679Arie Pieter Scholten, landbouwer752 m² huis & tuin

    Bewoners

    Bevolkingsregister 1823-1838

    Bredevoort 131

    Jan Derk Vreman (Bredevoort, 20-03-1763), metselaar
    Geesken Frederiks (Aalten, 05-02-1762)

    Bevolkingsregister 1838-1850

    Bredevoort 69

    Jan Derk Vreman (Bredevoort, 20-03-1763), metselaar

    Volgende bewoners, zoon en schoondochter:

    Antonij Vreman (Bredevoort, 27-02-1802), onderwijzer der jeugd
    Hanna Schoppers (Aalten, 25-11-1810)

    Volgende bewoners, weduwe en 2e echtgenoot:

    Derk Jan Wesselink (21-02-1811), klompmaker
    Hanna Schoppers (Aalten, 25-11-1810)

    Volgende bewoners, weduwe en 3e echtgenoot:

    Jan Berend Wesselink (Barlo, 21-10-1821), landbouwer
    Hanna Schoppers (Aalten, 25-11-1810)

    Bevolkingsregister 1850-1860

    Bredevoort 69

    Jan Barend Wesselink (Barlo, 21-10-1821), landbouwer
    Hanna Schoppers (Aalten, 25-11-1810)

    Bevolkingsregister 1860-1870

    Bredevoort 69

    Jan Barend Wesselink (Barlo, 21-10-1821), landbouwer
    Hanna Schoppers (Aalten, 25-11-1810)

    Bevolkingsregister 1870-1880

    Bredevoort 72

    Hanna Schoppers (Aalten, 25-11-1810), landbouwster

    Volgende bewoners, dochter en schoonzoon:

    Hendrik Jan Piek (Vragender, 25-08-1837), arbeider
    Dora Johanna Wesselink (Bredevoort, 09-12-1852)

    Bevolkingsregister 1880-1890

    Bredevoort 89

    Hendrik Jan Piek (Vragender, 25-08-1837), landbouwer
    Dora Johanna Wesselink (Bredevoort, 09-12-1852)

    Bevolkingsregister 1890-1900

    Bredevoort 76

    Hendrik Jan Piek (Vragender, 25-08-1837)
    Dora Johanna Wesselink (Bredevoort, 09-12-1852)

    Bevolkingsregister 1900-1910

    Bredevoort 74

    Dora Johanna Wesselink (Bredevoort, 09-12-1852)

    Volgende bewoners, zoon en schoondochter:

    Jan Willem Piek (Bredevoort, 09-12-1873)
    Johanna Willemina Heijink (Bredevoort, 18-10-1876)

    Bevolkingsregister 1910-1920

    Bredevoort 74 > 50

    Jan Willem Piek (Bredevoort, 09-12-1873), kleermaker
    Johanna Willemina Heijink (Bredevoort, 18-10-1876)

    Adresboek 1934

    Bredevoort 50 > ’t Zand 5

    Wed. Piek

    Adresboek 1967

    ’t Zand 11

    A.P. Scholten

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Kenmerken

    Kadastraal nr.B-1563
    FunctieWoonhuis
    Bouwjaar1905
    MonumentGemeentelijk
    monument

    Bronnen

    't Zand 11, Bredevoort - Kadaster 1832
    't Zand 11, Bredevoort - Kadaster 1832
    Kadastrale percelen B9 en B27 in 1832, bron: hisgis.nl
    't Zand 11, Bredevoort - Fragment kadastrale kaart, 1867
    Fragment kadastrale kaart, 1867 (perceel B-343: nieuwe huis, perceel B-344: contouren oude huis)
  • ’t Zand 18

    ’t Zand 18

    v/h ’t Zand 10, Bredevoort

    't Zand 18, Bredevoort
    Foto: Google Streetview

    Eigenaren

    Overzicht is niet volledig.

    JaarPerceelEigenaarOmschrijving
    1832B-222Berend Hendrik Ubbink, timmerman460 m² tuin
    1859B-293Berend Hendrik Ubbink, timmerman120 m² schuur en erf
    1901B-293Johannes Antonius te Walvaart, landbouwer120 m² huis en erf
    (dj. 1902: verkoop)
    1902B-293Johanna Christina Theodora van Eijck120 m² huis, werkplaats, erf
    (dj. 1916: verkoop)
    1916B-293Theodora Catharina Christina Maria Sevink120 m² huis, werkplaats, erf
    (dj. 1922: verkoop)
    1922B-293Antonius Johannes Ubbink120 m² huis, werkplaats, erf
    <1967B-855Antonius Hendrikus Wensink, fabrieksarbeider305 m² huis en erf

    Bewoners

    Bevolkingsregister 1900-1910

    Bredevoort 78/1 > 79

    Antonius Johannes Ubbink (Bredevoort, 09-11-1865), timmerman
    Helena Frenken (Bredevoort, 27-02-1874)

    Bevolkingsregister 1910-1920

    Bredevoort 79 > 55

    Antonius Johannes Ubbink (Bredevoort, 09-11-1865), timmerman
    Helena Frenken (Bredevoort, 27-02-1874)

    Adresboek 1934

    Bredevoort 55 > ’t Zand 10

    J.H. Ubbink

    Adresboek 1967

    ’t Zand 18

    A.H. Wensink

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Kenmerken

    Kadastraal nr.B-1484
    FunctieWoonhuis
    Bouwjaarca. 1859
    MonumentGemeentelijk
    Monument

    Bronnen

    't Zand 18-19, Bredevoort - Fragment kadastrale kaart, 1859
    Fragment kadastrale kaart, 1859 (perceel B-293)
  • Izermanstraat 12a

    Izermanstraat 12a

    vh ’t Zand 6, Bredevoort

    Eigenaren

    Overzicht is niet volledig.

    JaarPerceelEigenaarOmschrijving
    1832B-8Jan Berend Zwietink, bakker970 m² tuin
    1883B-8Gerrit Hendrik te Boveldt, bakker970 m² tuin
    1898B-717Gerrit Hendrik te Boveldt, bakker967 m² tuin

    De volgende bewoners horen niet bij het hierboven beschreven perceel, aangezien onderzoek uitwees dat dit tot recent altijd tuin is geweest. Verder onderzoek is nodig.

    Bewoners

    Bevolkingsregister 1870-1880

    Bredevoort 74

    Bernardus Piek (Bredevoort, 03-08-1837), arbeider
    Janna Hakstege (Aalten, 12-09-1827)

    Bevolkingsregister 1880-1890

    Bredevoort 91

    Bernardus Piek (Bredevoort, 03-08-1837), daglooner
    Janna Hakstege (Aalten, 12-09-1827)

    Volgende bewoners:

    Johannes Bernardus Top (Bredevoort, 12-11-1851), metselaar
    Johanna Maria Welink (Eibergen, 14-12-1856)

    Volgende bewoners:

    Hendrik Hoitink (Aalten, 08-08-1861), fabriekarbeider
    Johanna Piek (Bredevoort, 24-06-1861)

    Bevolkingsregister 1890-1900

    Bredevoort 78

    Hendrik Hoitink (Aalten, 08-08-1861), fabriekarbeider
    Johanna Piek (Bredevoort, 24-06-1861)

    Volgende bewoners:

    Jan Willem Blekkink (21-04-1862), metselaar, zakkenplakker
    Tonia Gesiena Oonk (05-09-1869)

    Bevolkingsregister 1900-1910

    Bredevoort 76

    Gerrit Hendrik Piek (Bredevoort, 11-02-1876), fabr.arb.
    Hendrika Johanna Gijsbers (Bredevoort, 19-03-1880)

    Bevolkingsregister 1910-1920

    Bredevoort 76 > 52

    Gerrit Hendrik Piek (Bredevoort, 11-02-1876), fabr.arb.
    (1) Hendrika Johanna Gijsbers (Bredevoort, 19-03-1880)
    (2) Grada Berendina Goorhuis (Dale, 28-08-1879)

    Adresboek 1934

    Bredevoort 52 > ’t Zand 6

    G.H. Piek

    Adresboek 1967

    Adres in 1967 vooralsnog onbekend.

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Kenmerken

    Kadastraal nr.B-1870
    FunctieWoonhuis
    Bouwjaar2013
    Monumentnee

    Bronnen

  • ’t Zand 3

    ’t Zand 3

    v/h ’t Zand 4, Bredevoort

    't Zand 3, Bredevoort (jaren 1930)
    ’t Zand 3, jaren 1930

    Eigenaren

    Overzicht is niet volledig.

    JaarPerceelEigenaarOmschrijving
    1832B-65
    B-64    		Harmen Gabriel, landbouwer
    Nicolaas Raben, bode    		45 m² huis & erf
    93 m² huis en erf
    1840
    1842    		B-65
    B-64    		Harmen Gabriel, landbouwer
    Johannes Hendrikus Hermanus Rave, wever    		45 m² huis & erf
    93 m² huis en erf
    1862B-322
    B-321    		Harmen Gabriel, landbouwer
    Johannes Theodorus Rave, minderjarig    		52 m² huis & erf
    103 m² huis & erf
    1881
    1879
    		B-322
    B-497
    B-498    		Hendrik Willem Kempink, wever
    Johannes Theodorus Rave,
    minderjarige, verver    		52 m² huis & erf
    71 m² huis & erf
    32 m² huis & erf
    1905
    1910
    		B-322
    B-497
    B-498    		Gerrit Jan Kempink e.c., landbouwer
    Johannes Bernardus Augustinus
    Rots e.c., minderjarige, landb. & fabr.arb.    		52 m² huis & erf
    71 m² huis & erf
    32 m² huis & erf
    1921B-322
    B-497
    B-498    		Johannes Bernardus Augustinus
    Rots e.c., landbouwer    		52 m² huis & erf
    71 m² huis & erf
    32 m² ged. huis & erf
    1934B-882Johannes Bernardus Augustinus
    Rots, landbouwer    		155 m² 2 huizen & erf
    1946B-949Johannes Bernardus Augustinus
    Rots, landbouwer    		168 m² 2 huizen & erf

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Kenmerken

    Kadastraal nr.B-1983
    FunctieWoonhuis
    Bouwjaar1750
    MonumentGemeentelijk
    monument

    Bronnen

    't Zand, Bredevoort - Fragment kadastrale kaart, 1934
    Fragment kadastrale kaart, 1934 (perceel B-882)

    Bewoners

    Dubbele bewoning:

    Bevolkingsregister 1823-1823

    Bredevoort 165

    Nicolaas Raben (Bredevoort, 29-09-1783), schoemaker
    Willemina Sandrina Ribbink (Winterswijk, 22-10-1775)

    Bredevoort 166

    Harmen Gabriel (Bredevoort, 25-02-1796), dagloner
    Anna Catharina Drommelers (Winterswijk, 06-11-1779)

    Bevolkingsregister 1838-1850

    Bredevoort 49

    Nicolaas Raben (Bredevoort, 29-09-1783), schoenmaker
    Willemina Sandrina Ribbink (Winterswijk, 22-10-1775)

    Volgende bewoners:

    Bredevoort 48

    Harmen Gabriel (Bredevoort, 25-02-1796), daglooner
    Anna Catharina Drommelers (Winterswijk, 06-11-1779)

    Bevolkingsregister 1850-1860

    Bredevoort 49

    Johannes Hendrikus Harmanus Rave (16-08-1816), wever
    Johanna Berndina Wessels (Winterswijk, 17-12-1809)

    Bredevoort 48

    Harmen Gabriel (Bredevoort, 25-02-1796), dagloner

    Volgende bewoners, dochter en schoonzoon:

    Gerrit Jan Kempink (Bredevoort, 24-03-1813), wever
    Antonia Gabriel (Bredevoort, 12-10-1817)

    Bevolkingsregister 1860-1870

    Bredevoort 49

    Johannes Hendrikus Hermanus Rave (16-08-1816), wever
    Johanna Berendina Wessels (Winterswijk, 17-12-1809)

    Bredevoort 48

    Gerrit Jan Kempink (Bredevoort, 24-03-1813), wever
    Antonia Gabriel (Bredevoort, 12-10-1817)

    Volgende bewoners, zoon en schoondochter:

    Bevolkingsregister 1870-1880

    Bredevoort 51

    Johannes Hendrikus Hermanus Rave (16-08-1816), wever
    Johanna Berendina Wessels (Winterswijk, 17-12-1809)

    Volgende bewoners, (stief)zoon en schoondochter:

    Bredevoort 50

    Hendrik Willem Kempink (Bredevoort, 15-02-1840), wever
    Willemina Veldboom (Bredevoort, 29-01-1839)

    Bevolkingsregister 1880-1890

    Driedubbele bewoning:

    Bredevoort 67

    Johannes Theodorus Rave (Bredevoort, 17-05-1846), verwer / huisschilder
    Johanna Berendina Bennink (Aalten, 28-01-1837)

    Bredevoort 66

    Jan Willem Kempink (Bredevoort, 24-01-1849), poelier
    Grada ter Beest (Aalten, 02-05-1847)

    Volgende bewoners:

    Hendrikus Theodorus van den Broek (Bredevoort, 21-02-1839), marskramer
    Grada Hoeben (Groenlo, 04-01-1839)

    Volgende bewoners:

    Derk Jan Janssen (Sinderen, 13-08-1868), daglooner
    Theodora Kempink (Bredevoort, 22-07-1866)

    Bredevoort 65

    Hendrik Willem Kempink (Bredevoort, 15-02-1840), wever
    Willemina Veldboom (Bredevoort, 29-01-1839)

    Bevolkingsregister 1890-1900

    Bredevoort 55

    Johannes Theodorus Rave (Bredevoort, 17-05-1846), schilder, landbouwer
    Johanna Berendina Bennink (Aalten, 28-01-1837)

    Bredevoort 55a

    Derk Jan Janssen (Sinderen, 13-08-1868), arbeider
    Theodora Kempink (Bredevoort, 22-07-1866)

    Bredevoort 54

    Hendrik Willem Kempink (Bredevoort, 15-02-1840), wever, landbouwer
    Willemina Veldboom (Bredevoort, 29-01-1839)

    Bevolkingsregister 1900-1910

    Bredevoort 53 > 54

    Johannes Bernardus Augustinus
    Rots     (Aalten, 01-04-1874), klompenmaker, fabr.arb. Sevink (pakknecht)
    Gerarda Johanna Berendina Rave (Bredevoort, 08-12-1872)

    Bredevoort 53a > 54a

    Johannes Theodorus Rave (Bredevoort, 17-05-1846), landbouwer, schilder

    Bredevoort 52 > 53

    Hendrik Willem Kempink (Bredevoort, 15-02-1840), landbouwer
    Willemina Veldboom (Bredevoort, 29-01-1839)

    Volgende bewoners, zoon en schoondochter:

    Gerrit Jan Kempink (Bredevoort, 01-10-1880), landbouwer, grondwerker
    (1) Grada Lensink (Aalten, 16-04-1881)
    (2) Janna Willemina Geurkink (Winterswijk-Dorpbuurt, 20-04-1879)

    Bevolkingsregister 1910-1920

    Bredevoort 54 > 30

    Johannes Bernardus Augustinus
    Rots     (Aalten, 01-04-1874), fabr.arb., landbouwer
    Gerarda Johanna Berendina Rave (Bredevoort, 08-12-1872)

    Bredevoort 54a > 30a

    Johannes Theodorus Rave (Bredevoort, 17-05-1846), schilder

    Volgende (hoofd)bewoner, zoon:

    Wilhelmus Johannes Rave (Barlo, 28-05-1871), schilder

    Bredevoort 53

    Gerrit Jan Kempink (Bredevoort, 01-10-1880), grondwerker
    Janna Willemina Geurkink (Winterswijk-Dorpbuurt, 20-04-1879)

    Adresboek 1934

    Bredevoort 30 > ’t Zand 4

    J.B.A. Rots

    Bredevoort 30a > ’t Zand 4a

    W. Rave

    Adresboek 1967

    ’t Zand 3

    J.M. Rots
    Mej. Th.B. Rots

    ’t Zand 3a

    J.B.W.G. Rots

  • ’t Zand 2

    ’t Zand 2

    v/h ’t Zand 3, Bredevoort

    't Zand 2, Bredevoort

    Eigenaren

    Overzicht is niet volledig.

    JaarPerceelEigenaarOmschrijving
    1832B-66Johannes Christiaan Bekking, landbouwer250 m² huis & erf
    1864B-66Arent Jan Kappers, timmerman250 m² huis & erf
    1902B-66Cornelis Kappers, kastelein & winkelier250 m² huis & erf
    1913B-66Arend Jan Kappers e.c., koperslager250 m² huis & erf
    1949B-66Hendrik Jan Eppink, groentehandelaar,
    melkventer, landbouwer    		250 m² huis & erf
    1978B-66Johan Berend Eppink, , groentehandelaar250 m² huis & erf

    Bewoners

    Bevolkingsregister 1823-1838

    Bredevoort 168

    Hendrik Bekking (Bredevoort, 09-06-1754), landbouwer
    Aleida Veenhuis (Winterswijk, 20-12-1752)

    Volgende bewoners, zoon en schoondochter:

    Johannes Christiaan Bekking (Bredevoort, 28-07-1790), landbouwer
    Aleida Bouhuijs (Aalten, 19-08-1792)

    Bevolkingsregister 1838-1850

    Bredevoort 47

    Johannes Christiaan Bekking (Bredevoort, 28-07-1790), winkelier
    Aleida Bouhuijs (Aalten, 19-08-1792)

    Volgende bewoners:

    Adrianus Wichman (Huissen, 21-10-1810), commies
    Geertruida Scheffel (Aalten, 29-06-1820)

    Bevolkingsregister 1850-1860

    Bredevoort 47

    Counrad Scheffel (Pruissen, 11-03-1770), gepens. commies

    Bevolkingsregister 1860-1870

    Bredevoort 47

    Aleida Bouwhuis (Aalten, 19-08-1792)

    Volgende bewoners:

    Bevolkingsregister 1870-1880

    Bredevoort 49

    Jan Derk Piek (Bredevoort, 10-12-1830), arbeider
    Hendrika Willemina Kots (Aalten, 08-02-1830)

    Bevolkingsregister 1880-1890

    Bredevoort 64

    Jan Derk Piek (Bredevoort, 10-12-1830), daglooner
    Hendrika Willemina Kots (Aalten, 08-02-1830)

    Volgende bewoners:

    Bevolkingsregister 1890-1900

    Bredevoort 53a

    Gradus Arnoldus ten Bruin (Aalten, 20-12-1848), koopman
    Elisabeth Just (Rhede/D, 26-07-1850)

    Volgende (hoofd)bewoner, zoon:

    Adolph Gerhardus ten Bruin (Aalten, 18-03-1871), koopman in manufacturen

    Bevolkingsregister 1900-1910

    Bredevoort 51 > 52

    Adolph Gerhardus ten Bruin (Aalten, 18-03-1871), koopman

    Volgende (hoofd)bewoner, ouders:

    Gradus Arnoldus ten Bruin (Aalten, 20-12-1848), koopman
    Elisabeth Just (Rhede/D, 26-07-1850)

    Volgende bewoners, dochter en schoonzoon:

    Engelbertus Stevens (Rheden, 05-01-1873), metselaar / knecht bij Verlee, Bocholt
    Maria Agnes ten Bruin (Aalten, 14-11-1877)

    Bevolkingsregister 1910-1920

    Bredevoort 52 > 28a

    Engelbertus Stevens (Rheden, 05-01-1873), metselaar

    Adresboek 1934

    Bredevoort 28 > ’t Zand 3

    Onbewoond

    Bredevoort 28a > ’t Zand 3a

    Eng. Stevens

    Adresboek 1967

    ’t Zand 2

    M.G.J. Ubbink
    G.J. Ubbink

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Kenmerken

    Kadastraal nr.B-1619
    FunctieWoonhuis
    Bouwjaar1744
    MonumentRijksmonument

    Bronnen

    't Zand, Bredevoort - Fragment kadastrale kaart, 1934
    Fragment kadastrale kaart, 1934 (perceel B-66)
  • NH pastorie

    NH pastorie

    ’t Zand 24-26, Bredevoort

    NH pastorie, Bredevoort

    Eigenaren

    Overzicht is niet volledig.

    JaarPerceelEigenaarOmschrijving
    1832B-227de Gereformeerde Pastorij van Bredevoort300 m² huis en erf
    1889B-265de Gereformeerde Kerk van Bredevoort230 m² pastorie & erf
    1894B-690de Gereformeerde Kerk van Bredevoort e.c.281 m² pastorie & erf
    1915B-816de Hervormde Pastorie van Bredevoort1311 m² pastorie & tuin, garage
    1964B-816vereniging “Kinderzorg”, Zutphen1311 m² pastorie & tuin, garage
    1972B-1088“Paulusstichting”, Lichtenvoorde1275 m² huis, tuin, garage
    gebouw, erf
    1982B-1196Stichting “De Lichtenvoorde”1254 m² gebouw, erf
    1984B-1234Stichting “De Lichtenvoorde”1204 m² gebouw, erf

    Bewoners

    Bevolkingsregister 1823-1838

    Bredevoort 60

    Willem Lodewijk Entink (Bredevoort, 20-05-1770), predikant

    Bevolkingsregister 1838-1850

    Bredevoort 92

    Willem Lodewijk Entink (Bredevoort, 20-05-1770), em. predikant

    Volgende bewoners:

    Daniel Matthijs Paré (Scherpenzeel, 12-12-1809), predikant
    (1) Margaretha Johanna Kloppenburg (Rotterdam, 17-10-1809)
    (2) Gerarda Johanna Broekman (Arnhem, 30-07-1818)

    Bevolkingsregister 1850-1860

    Bredevoort 92

    Daniel Matthijs Paré (Scherpenzeel, 12-12-1809), predikant
    Gerarda Johanna Broekman (Arnhem, 30-07-1818)

    Bevolkingsregister 1860-1870

    Bredevoort 92

    Daniel Matthijs Paré (Scherpenzeel, 12-12-1809), predikant
    Gerarda Johanna Broekman (Arnhem, 30-07-1818)

    Bevolkingsregister 1870-1880

    Bredevoort 98

    Daniel Matthijs Paré (Scherpenzeel, 12-12-1809), predikant
    Gerarda Johanna Broekman (Arnhem, 30-07-1818)

    Volgende bewoners:

    Bevolkingsregister 1880-1890

    Bredevoort 116

    Leonard Johannes van Rhijn (Loosdrecht, 03-06-1853), predikant
    Clara Rebecca van Oordt (Rotterdam, 26-01-1854)

    Volgende (hoofd)bewoner:

    Johannes Koster (Amsterdam, 20-12-1809), em. predikant

    Volgende bewoners:

    Pieter Coenraad Koster (Garderen, 06-06-1857), predikant
    Anna Barbara Mathilde Roodhuijzen (Ede, 29-05-1862)

    Volgende bewoners:

    Victor Roos (Antwerpen, 07-11-1852), predikant
    Jetske van Dijk (Franeker, 04-02-1859)

    Bevolkingsregister 1890-1900

    Bredevoort 98

    Victor Roos (Antwerpen, 07-11-1852), predikant
    Jetske van Dijk (Franeker, 04-02-1859)

    Volgende bewoners:

    Ludolf Willem Bakhuizen van den Brink (Den Haag, 22-03-1862), predikant
    Egbertha Margaretha Hillegonda Johanna Groes (Bellingwolde, 10-03-1870)

    Volgende bewoners:

    Adriaan Johannes Wartena (Doesburg, 11-04-1872), predikant
    Maria ten Bosch (Ter Aar, 16-04-1876)

    Bevolkingsregister 1900-1910

    Bredevoort 94 > 97

    Adriaan Johannes Wartena (Doesburg, 11-04-1872), predikant
    Maria ten Bosch (Ter Aar, 16-04-1876)

    Volgende bewoners:

    Johan Henri Ledeboer (Loenen/U, 17-05-1872), predikant
    Cornelia Johanna Dühne (Nieuw Helvoet, 03-02-1875)

    Bevolkingsregister 1910-1920

    Bredevoort 97

    Johan Henri Ledeboer (Loenen/U, 17-05-1872), predikant
    Cornelia Johanna Dühne (Nieuw Helvoet, 03-02-1875)

    Volgende bewoners:

    Bredevoort 97 > 78

    Theodoor Christiaan Frederikse (Almen, 12-03-1870), predikant
    Barbertje Johanna Schreuder (Texel, 15-02-1879)

    Adresboek 1934

    Bredevoort 78 > ’t Zand 16

    Ned. Herv. Pastorie

    Adresboek 1967

    ’t Zand 24

    Kindertehuis Ned. Herv. Diaconie
    J.G. Pijfers

    ’t Zand 26

    Ds. R. Boerma

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Kenmerken

    Kadastraal nr.B-1609
    FunctiePastorie
    Bouwjaar1914
    Slooponbekend

    Bronnen

    't Zand 24-26, Bredevoort (NH Pastorie)
    De oude NH pastorie in Bredevoort, met links Sint Bernardus
    't Zand, Bredevoort (foto van Ron Kuiperij)
    ’t Zand in Bredevoort, rechts de oude pastorie (foto van Ron Kuiperij)
    NH pastorie, Bredevoort - Fragment kadastrale kaart, 1894
    Fragment kadastrale kaart, 1894 (oude pastorie)
    NH pastorie, Bredevoort - Fragment kadastrale kaart, 1915
    Fragment kadastrale kaart, 1915 (nieuwe pastorie en de contouren van het oude huis)
    NH Pastorie Bredevoort - Graafschapbode, 15-05-1914
    Graafschapbode, 15 mei 1914
    NH Pastorie Bredevoort - Arnhemsche Courant, 18-07-1914
    Arnhemsche Courant, 18 juli 1914
    NH Pastorie Bredevoort - Dagblad Tubantia, 14-09-1963
    Dagblad Tubantia, 14 september 1963
  • CVO School Op ’t Zand

    CVO School Op ’t Zand

    ’t Zand 25, Bredevoort (verdwenen/herbestemd)

    School Op 't Zand, Bredevoort (1941)

    De School voor Christelijk Volksonderwijs (CVO-school), ook wel bekend als de Nederlands Hervormde School op ’t Zand, stond op de plek van het voormalige kasteel Bredevoort. Gedurende twee eeuwen hebben hier verschillende schoolgebouwen gestaan. Na de Tweede Wereldoorlog werd het vervangen door nieuwbouw. Sinds 2015 is in het pand een brouwerij gevestigd.

    In 1822 hield het schoutambt (de gemeente) Aalten een aanbesteding voor de bouw van een nieuwe school op ’t Zand. In 1863 volgde een verbouwing en uitbreiding. Enkele decennia later, in 1885, werd opnieuw aanbesteed: ditmaal voor de verbouwing van de bestaande school én voor de bouw van een nieuw schoolgebouw met vier lokalen, enkele tientallen meters ten zuidwesten van de oude locatie. Kort daarna werd het oudere pand afgebroken.

    Van openbaar naar christelijk onderwijs

    Oorspronkelijk was de school op ’t Zand een openbare lagere school. Bredevoort had geen christelijke school. Dominee Krul nam het initiatief om ook in Bredevoort een christelijke school op te richten. Op 16 november 1924 werd de School voor Christelijk Volksonderwijs officieel geopend.

    In het eerste jaar vonden de lessen plaats in de consistorie van de Hervormde Kerk en later in het oude Ons Huis aan de Prinsenstraat. Het eerste schoolhoofd was W. van Velden, die deze functie tot 1951 bekleedde. De eerste onderwijzeres was mejuffrouw Odé.

    Het catechisatielokaal op de Markt werd al snel te klein. Daarom werd het gemeentebestuur verzocht om enkele lokalen van de openbare school op ’t Zand beschikbaar te stellen. Dit verzoek werd ingewilligd, waardoor de school een tijdlang half in gebruik was voor openbaar en half voor christelijk onderwijs.

    Door toenemende leerlingaantallen werd in 1929 besloten tot de bouw van een nieuwe openbare school aan de Schoolstraat, waarna de school op ’t Zand zelfstandig verder ging als NH school.

    Sloop en nieuwbouw

    Na de Tweede Wereldoorlog verkeerde het schoolgebouw in slechte staat. Het werd afgebroken en vervangen door een nieuwe lagere school met zes lokalen, gebouwd onder architectuur van de heer Siemons. Het schoolhoofd, de heer Van Velden, werd in 1954 opgevolgd door dhr. Droppers, en in 1972 nam dhr. P. van Beelen de leiding over.

    Herbestemming

    In 1993 fuseerde de protestantse basisschool op ’t Zand met de katholieke Joannesschool tot de interconfessionele basisschool ’t Bastion. Nadat de school haar onderwijsfunctie verloor, kwam het gebouw leeg te staan. In 2015 kreeg het een nieuwe bestemming als Stadsbrouwerij De Borghman, waarmee het pand opnieuw een centrale plaats in het gemeenschapsleven van Bredevoort innam.

    Eigenaren

    Overzicht is niet volledig.

    JaarPerceelEigenaarOmschrijving
    1832B-11Gemeente Bredevoort132 m² school
    1863B-329Gemeente Bredevoort150 m² school
    1888B-641
    B-642    		Gemeente Bredevoort200 m² bergplaats
    343 m² school
    1929B-642Gemeente Aalten343 m² school

    Adresgeschiedenis

    Bevolkingsregister 1870-1880

    Bredevoort 73

    Bevolkingsregister 1880-1890

    Bredevoort 90

    School

    Bevolkingsregister 1890-1900

    Bredevoort 77

    Bevolkingsregister 1900-1910

    Bredevoort 75

    Adresboek 1934

    Bredevoort 51 > ’t Zand 1

    School

    Adresboek 1967

    ’t Zand 25

    N.H. School

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Kenmerken

    Kadastraal nr.B-1985
    FunctieBasisschool
    Bouwjaar1884
    Sloopca. 1950

    Bronnen

    School op 't Zand, Bredevoort
    School op ’t Zand, nu Stadsbrouwerij de Borghman
    Nieuwe school Bredevoort - Arnhemsche Courant, 20-07-1822
    Arnhemsche Courant, 20 juli 1822
    School Bredevoort - Graafschapbode, 24-06-1885
    De Graafschapbode, 24 juni 1885
    't Zand 25, Bredevoort (school) - Fragment kadastrale kaart, 1863
    Fragment kadastrale kaart, 1863 (perceel B-329)
    't Zand 25, Bredevoort (school) - Fragment kadastrale kaart, 1888
    Fragment kadastrale kaart, 1888 (perceel B-641)
  • Sint Bernardus

    Sint Bernardus

    ’t Zand 23, v/h ’t Zand 15, Bredevoort

    Sanatorium Sint Bernardus, Bredevoort

    Huize Sint Bernardus is een karakteristiek pand aan ’t Zand, het centrale plein van Bredevoort. Het gebouw kent een rijke geschiedenis, waarin het dienstdeed als woonhuis, sanatorium en rusthuis.

    Het pand werd oorspronkelijk gebouwd in opdracht van Jan Satink, luitenant-kolonel in het Staatse leger, Regiment Nationalen. Het verrees op de plek waar ooit de voorburcht van het kasteel Bredevoort heeft gestaan. In 1800 kwam het huis door vererving in bezit van de familie Roelvink. Arnoldus Florentinus Roelvink, telg uit deze familie, was vanaf 1813 burgemeester van Bredevoort.

    In 1897 werd het pand gekocht door pastoor Bernardus Mulders. De pastoor was een bemiddeld man en verwierf het voormalige rentmeestershuis uit eigen middelen. Zijn doel was, zo schreef hij: “zijn arme kinderen” katholiek onderwijs aanbieden. Omdat katholieke scholen in die tijd geld kostten, bedacht hij een slimme oplossing: hij haalde nonnen naar Bredevoort die in het rentmeestershuis een klooster en een sanatorium vestigden. Zusters waren goedkoop, want zij ontvingen geen loon; zij hadden immers hun leven aan God gewijd.

    Onder beheer van de Zusters Franciscanessen van Thuine werd het ‘R.K. Sanatorium St. Bernardus Gesticht’ opgericht. Het klooster-sanatorium noemde hij naar zijn eigen patroonsheilige, Sint Bernardus van Clairvaux. Met de winst van het sanatorium begon de pastoor een lagere school: de Sint Joannesschool.

    Het sanatorium was bedoeld voor welgestelde patiënten want de verpleegkosten waren hoog: variërend van f 1,50 tot f 2,20 per dag. Voor medische kosten en apotheek werd 10 gulden per maand in rekening gebracht. Patiënten uit de zogenoemde tweede klasse betaalden f 7,50.

    Vanaf 1907 kwamen mensen uit het hele land naar Bredevoort om in het sanatorium te herstellen. Zij verbleven er vaak maandenlang. Overdag lagen zij in bed in een lighal, ook in de winter; helemaal ingepakt. In de tuin van Sint Bernardus, nu het Vestingpark, stonden minstens tien van deze lighallen met hun open zijde naar de zon gericht. Twee daarvan zijn bewaard gebleven en hebben de status van rijksmonument.

    Het sanatorium bleef in gebruik tot 1933. Daarna werd het pand herbestemd tot bejaardentehuis. In 1938 werden de zusters van Thuine opgevolgd door de zusters van St. Jozef uit Amersfoort. De laatste zusters vertrokken in 1985 uit Bredevoort.

    In 1988 volgde een grootschalige renovatie en uitbreiding van het gebouw door Stichting Verzorgingstehuis St. Bernardus. Het bejaardentehuis verhuisde uiteindelijk in 2008 naar het nieuwgebouwde Ambthuis.

    Sinds 2020 heeft het pand een nieuwe bestemming: het is in gebruik als boutique hotel & brasserie de Heerlyckheid.

    Eigenaren

    Overzicht is niet volledig.

    JaarPerceelEigenaarOmschrijving
    1832B-209
    B-208    		Arnoldus Florentinus Roelvink,
    burgemeester van Aalten en
    Bredevoort te Bredevoort    		550 m² huis en erf
    220 m² huis en erf
    1877B-397
    B-380    		Bernard Andries Roelvink,
    griffier bij het kantongerigt    		235 m² huis & erf
    552 m² huis & erf
    1887B-588
    B-589    		Leonard Roelvink, burgemeester240 m² huis & erf
    280 m² koetshuis, keuken, stalling & erf
    1898B-588
    B-589    		Hermann Schepers, schoenmaker240 m² huis & erf
    280 m² koetshuis, keuken, stalling & erf
    1901B-734R.C. kerk van Bredevoort21.023 m² huis, schuren, erf & tuin
    1909B-792R.C. kerk van Bredevoort13.373 m² huis, ziekenhuis,
    schuur & tuin
    1952B-979R.C. kerk van Bredevoort13.538 m² huis, stal,
    ziekenhuis & tuin
    1988B-1265St. Verzorgingshuis Sint Bernardus2.760 m² “BWT”

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Kenmerken

    Kadastraal nr.B-1963
    FunctieWoonhuis,
    Sanatorium,
    Rusthuis,
    Horeca
    Bouwjaar1764
    MonumentGemeentelijk
    monument

    Bronnen

    St. Bernardus, Bredevoort
    Sanatorium Sint Bernardus, Bredevoort
    't Zand, Bredevoort - Fragment kadastrale kaart, 1884
    Fragment kadastrale kaart, 1884

    Bewoners

    Bevolkingsregister 1823-1850

    Bredevoort 45

    Arnoldus Florentinus Roelvink (Borculo, 23-12-1789), burgemeester
    Elzabé Maria Theodora ten Cate (Neede, 21 juli 1798)

    Bredevoort 46

    Theodora Sophia Roelvink (Bredevoort, 09-11-1760)

    Bevolkingsregister 1838-1850

    Bredevoort 77

    Arnoldus Florentinus Roelvink (Borculo, 23-12-1789), burgemeester
    Elzabé Maria Theodora ten Cate (Neede, 21 juli 1798)

    Bredevoort 78

    Theodora Sophia Roelvink (Bredevoort, 09-11-1760)

    Bevolkingsregister 1850-1860

    Bredevoort 77

    Arnoldus Florentinus Roelvink (Borculo, 23-12-1789), burgemeester
    Elzabe Maria Theodora ten Cate (Neede, 21 juli 1798)

    Bredevoort 78

    Theodora Sophia Roelvink (Bredevoort, 09-11-1760)

    Bevolkingsregister 1860-1870

    Bredevoort 77

    Elzabe Maria Theodora ten Cate (Neede, 21 juli 1798)

    Bredevoort 78

    ?

    Bevolkingsregister 1870-1880

    Bredevoort 84

    Elzabe Maria Theodora ten Cate (Neede, 21 juli 1798)

    Bredevoort 85

    Leonard Roelvink (Bredevoort, 30-04-1833), burgemeester
    Christina Paschen (Winterswijk, 27-03-1848)

    Bevolkingsregister 1880-1890

    Bredevoort 101

    Elzabe Maria Theodora ten Cate (Neede, 21 juli 1798)

    Bredevoort 102

    Leonard Roelvink (Bredevoort, 30-04-1833), burgemeester
    Christina Paschen (Winterswijk, 27-03-1848)

    Bevolkingsregister 1890-1900

    Bredevoort 85a

    Heinrich Nuijken (Gahlen/D, 11-09-1833)
    Anna Velthacke (Vreden/D, 16-05-1834)

    Bredevoort 85

    Christina Paschen (Winterswijk, 27-03-1848)

    Volgende bewoners:

    Hermann Schepers (Weseke/D, 17-08-1828), schoenmaker
    Elisabeth Dieckmann (Alpen/D, 24-12-1840)

    Bevolkingsregister 1900-1910

    Bredevoort 83a

    Heinrich Nuijken (Gahlen/D, 11-09-1833)
    Anna Velthacke (Vreden/D, 16-05-1834)

    Volgende bewoners:

    Catharina Niemeijer (Salzbergen/D, 28-11-1856)

    Nu volgt een lange lijst van ziekenzusters en onderwijzeressen.

    Vervolg bewonerslijst:

    Bredevoort 83a > 084

    Nog meer (o.a.) pleegzusters, onderwijzeressen, liefdezusters, maar ook verpleegden.

    Bredevoort 83 > 85

    Hermann Schepers (Weseke/D, 17-08-1828), schoenmaker
    Elisabeth Dieckmann (Alpen/D, 24-12-1840)

    Bevolkingsregister 1910-1920

    Bredevoort 84 > 60

    ?

    Bredevoort 85 > 61

    Hermann Schepers (Weseke/D, 17-08-1828), schoenmaker
    Elisabeth Dieckmann (Alpen/D, 24-12-1840)

    Adresboek 1934

    Bredevoort 60 > ’t Zand 15

    St. Bernardus gesticht

    Adresboek 1967

    ’t Zand 23

    St. Bernardus Gesticht

  • Kasteel Bredevoort

    Kasteel Bredevoort

    ’t Zand, Bredevoort (verdwenen)

    Kasteel Bredevoort was een burcht in het hart van het gelijknamige stadje en voormalige heerlijkheid Bredevoort in het Graafschap Zutphen van het Hertogdom Gelre. Het behoorde tot de belangrijkste kastelen van Gelderland. In de 13e en 14e eeuw speelde kasteel Bredevoort een belangrijke rol in de strijd tussen Gelre en Munsterland.

    Geschiedenis

    Het kasteel werd in 1188 voor het eerst genoemd op een lijst van goederen van het bisdom Keulen als “Castrum Breidervort“. Het kasteel is in die tijd een omstreden plek. Het heeft dan ook meerdere eigenaren, waardoor een eeuwenlange strijd volgt om het kasteel. In 1238 komt het kasteel als gemeenschappelijke erfenis in handen van Ludolf van Steinfurt en Herman van Lohn. Het kasteel zal versterkt worden waarbij ze gezamenlijk de kosten dragen. In 1278 wordt de burcht tijdens een wraakactie verwoest door Graaf Everhard I van der Mark. Daarna bleef het kasteel 23 jaar als ruïne bestaan. In een verkoopacte uit 1284 wordt gesproken van “area castri Bredevort”.

    Na een jarenlange strijd om Bredevoort tussen Münster en Gelre komt het kasteel uiteindelijk in 1301 opnieuw in handen van graaf Herman van Loon II. In dat jaar verplichten de bisschoppen van Münster en Keulen zich om Herman van Lohn te helpen bij het herstel van de burcht. In de roerige tijden daarna gaat de burcht regelmatig over in Münsterse of Gelderse handen via strijd of door verkoop. De bisschoppen van Münster en Keulen moesten gezamenlijk de wederopbouw van kasteel Bredevoort betalen.

    Na eeuwen van strijd om het kasteel gaf de bisschop van Münster de strijd op, en wilde vredesonderhandelingen. Na jarenlang onderhandelen werd uiteindelijk op 28 juni 1326 de vrede getekend met het Verdrag van Wesel. Dit belangrijke verdrag werd ook ondertekend door de steden Zutphen, Groenlo, Emmerik en Arnhem. Hierdoor kwam Reinoud II van Gelre in pandbezit van de gerechten in Winterswijk, Aalten en Dinxperlo en het graafschap Bredevoort. Hierdoor komt het gebied definitief bij Gelderland.

    Kasteel Bredevoort
    In 1882 vervaardigt J. Craandijk twee tekeningen die kasteel Bredevoort zouden voorstellen. Of dat ook klopt is echter zeer de vraag.
    Kasteel Bredevoort, 'de Zaal'
    Kasteel Bredevoort, ‘de Zaal’

    Plattegrond

    In 1562 liet de pandheer van Bredevoort, Diederik van Bronckhorst-Batenburg, heer van Anholt, een plattegrond maken van het kasteel te Bredevoort. Op deze plattegrond werden ook de functies en bouwkundige staat van de verschillende onderdelen beschreven. De maten werden genoteerd in Rijnlandse voeten. Een Rijnlandse voet is ruim 31 cm lang. Het kasteel was een rechthoek die 42 m lang en 36 m breed was. De muren waren ongeveer 65 cm dik. Om het kasteel liep een wal van zand. Op de hoeken waren rondelen. De wal was ongeveer 2 m breed.

    Plattegrond kasteel Bredevoort, 1562
    Plattegrond kasteel Bredevoort, 1562

    Verklaringen van de beschrijvingen op de plattegrond (vertaald uit oud schrift):

    1. Dit gewelf zal instorten, als het niet snel gerepareerd wordt.
    2. Hier is de trap om naar de ridderzaal te gaan.
    3. Deze muur is bouwvallig. De staande balken zijn onderaan verrot. Dit is een grote zaal: 47 voet lang en 23 voet breed, van binnen gemeten. Eronder is een kelder. De vloer bestaat uit balken en planken en is met estrikken (vloertegels) dichtgelegd. Boven de zaal is maar één zolder.
    4. Dit is een trap om in de grote zaal te komen.
    5. Dit is de keuken, 21 voet lang en 23 voet breed. Eronder is een kelder die net zo groot is als de kelder onder de grote zaal.
    6. Deze schuur is door drost Isendoorn gemaakt. De muren zijn tussen balken gemetseld.
    7. Dit is de wal die rondom het kasteel loopt.
    8. Dit is een erg vervallen schuurtje, net een varkenshok.
    9. De gevangentoren. Hij is 38 voet in het vierkant (van buiten gemeten). De muren zijn 8½ voet dik. [Deze toren is later waarschijnlijk als kruittoren in gebruik geweest, red.]
    10. Hier zijn twee rondelen.
    11. De kamer van de drost (Maarschalcksekamer) boven de poort. [De naam ‘Maarschalckse kamer’ stamt uit de periode 1534-1555 toen maarschalk Maarten van Rossum drost van Bredevoort was, red.]
    12. Dit is de kapel.
    13. Van hieruit stookt men de haard van de ridderzaal.
    14. Dit is de ridderzaal. Het vertrek is 36 voet lang en 19 voet breed. Hieronder bevinden zich de kamers van de burggraaf (slotvoogd) en van de rentmeester. Ook de ingang van de poort ligt hieronder.
    15. Deze muur is goed, voorzover hij boven de wal te zien is.
    16. Deze muur is gemetseld tussen houten balken en heeft een dikte van een halve steen. [De gebruikte stenen waren kloostermoppen van ca. 14 cm breedte, red.]
    17. Een vervallen wenteltrap.
    18. Nog een kamer. Hieronder is een wasruimte. Omdat de wal tegen de wasruimte ligt, is de muur verrot. De stenen zitten los.
    19. Deze muur is grotendeels tussen houten balken opgemetseld en is erg bouwwalling.
    20. Hierin staan de graanmolen en de bakovens. Boven is de kamer van de knecht, met twee zolders en een schoorsteen.
    21. Hier slaapt de drost. Het vertrek is 28 voet lang en 23 voet breed. Daaronder is een vleeskelder.
    22. Deze kamer is in tweeën gedeeld. De vloer is van hout. Ook hieronder ligt de vleeskelder.
    23. Deze kamer boven wordt de salon (pronkkamer, wapenkamer) genoemd. Eronder is de harnaskamer.
    24. Hier raakt de wal de muur, zodat de muur vocht doorlaat en gebreken vertoont. De muur is heel dik en als men het water zou kunnen tegenhouden, zal dat wel enige verbetering geven.
    25. Deze twee kamers en ook de korenzolder liggen boven het bakhuis en brouwhuis.
    26. Deze tekening is in Arnhem gemaakt, nadat alles zo goed mogelijk gemeten is. De tekening klopt aardig. Maar soms is het in het echt iets groter dan hier getekend staat, bijvoorbeeld de kapel, de wenteltrap op de binnenplaats en de gevangentoren.

    Uiterlijk aanzien

    Kasteel Bredevoort, door Piet te Lintum
    Kasteel Bredevoort, door Piet te Lintum

    Er is niet veel bekend over hoe kasteel Bredevoort er precies heeft uitgezien. Er bestaan wel tekeningen van het kasteel, maar deze zijn deels gebaseerd op aannames en fantasie.

    Het kasteel was gebouwd op een zandrug van ca. 42 x 26 meter groot en daarmee één van de grotere kastelen van Nederland. Op oude kaarten blijkt de hoofdburcht een typische concentrische burcht te zijn, voorzien van dubbele grachten met daarin een dikke ringmuur. Een voorburcht met zware hoektorens, een rechthoekig burchtmuur voorzien met vier hoektorens waarvan drie torens verlaagd werden tot rondelen.

    Kasteel en stad waren gescheiden door een dubbele gracht. Via een brug had men vanuit de stad toegang tot het kasteel. Met moest daarvoor twee poorten passeren, waarvan de tweede poort voorzien was van een barbacane, ten slotte nog een poortgebouw in de ringmuur voordat men op de binnenhof was. Binnen de burcht stonden verschillende gebouwen rondom een ruime binnenhof. Deze afbeeldingen wijzigden in de loop der tijden, en het uiterlijk en aanzien zal door de eeuwen heen vaak gewijzigd zijn geweest door strijd, oorlog, een stadsbrand, en andere oorzaken.

    3D-reconstructie van kasteel Bredevoort, gebaseerd op een tekening door Jacobus Craandijk uit 1882.

    Verwoest

    Kasteel Bredevoort (1597)
    Kasteel Bredevoort in 1597

    Het kasteel raakte zwaar beschadigd door de Kruittorenramp in 1646. Daarna domineerde het kasteel als ruïne ruim 150 jaar het stadsbeeld tot omstreeks het einde van de 18e eeuw. Uit 1791 is de laatst bekende melding van een zichtbare ruïne, overgeleverd in Bredevoortse kerkeraadsnotulen toen Willem V de restanten bezichtigde tijdens zijn bezoek aan Bredevoort. Het hoofdgebouw (zonder voorburcht, rondelen en ringmuur) had een omvang van ongeveer 42 x 36 meter. Daarmee was het één van de grotere kastelen van Nederland.

    Restanten

    Tegenwoordig liggen de restanten van het kasteel in de vorm van fundamenten, gewelven, tunnels en puin van dit kasteel onder en rondom plein ’t Zand en de Hozenstraat in het hart van de stad. In het voorjaar van 2009 werd tijdens archeologisch onderzoek rondom de voormalige school op ’t Zand een deel van de fundamenten blootgelegd. Er zijn muurresten aangetroffen van 2,5 tot 4 meter dik. Op plein ’t Zand zijn fundamenten gevonden van de barbacane. De contouren van dit poortgebouw zijn met messing gekleurde banden in de bestrating zichtbaar gemaakt.

    Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.

    Bronnen