RK kerk Dijkstraat (1859-1893)

Bouw

Tot de reformatie, omstreeks 1597, kerkten de Aaltense rooms-katholieken in de Oude Helenakerk. Na de reformatie weken ze uit naar de Kreuzkapelle. Pas in 1790 konden de katholieken weer in Aalten hun godsdienst uitoefenen. Men deed dit eerst in een gedeelte van een huis in de Kerkstraat en sinds 1800 later in een tot kerk verbouwde schuur, enkele huizen verderop.

Met het groeien van de parochie werd dit kerkgebouw snel te klein. Met de Sint-Nicolaasmarkt, die met een kerkdienst begon, was de toeloop soms zo groot dat men zelfs buiten in bittere kou de kerkdienst bijwoonde. Men zocht en vond een terrein aan ’t begin van de Dijkstraat. De gelden werden bijeengebracht voor de bouw van een kerk met pastorie en op 4 mei 1859 werd de ‘Waterstaatkerk’ in gebruik genomen.

De kerk stond tussen de huidige adressen Dijkstraat 2 (voormalige RK pastorie) en Dijkstraat 4 (waar tot 2022 bakkerij Van den Dobbelsteen was gevestigd).

Brand

Op 10 mei 1893 brak er brand uit schuin tegenover de kerk, in woningen aan de Kerkstraat. De aandacht van de brandweerlieden was volledig gevestigd op het blussen van deze brand. Bevelen werden gegeven aan de brandweerlieden, en deze zwoegden aan de pompen. De wind stond noord-oost en men hield de gebouwen vlak bij de brandende percelen, die onder de wind lagen, goed nat. Maar op de kerk die verder af lag werd niet gelet, totdat plotseling rookwolken uit het dak en toren opstegen.

De mare ging van mond tot mond: “de kerke steet in brand”. Groote ontsteltenis maakte zich meester van de bevolking, de katholieke in het bijzonder. De kerkschatten moesten in veiligheid worden gebracht, en het gelukte om deze in veiligheid te brengen. De brandweer stond machteloos. Men moest de nabijgelegen percelen nat houden, en nu de kerk er bij kwam wist men niet meer hoe te handelen. Het was een fantastisch schouwspel in de avond. Heel de Aaltense bevolking was samengestroomd om het drama te zien voltrekken.

De laatste slagen die van het torenuurwerk zijn gehoord, waren half twaalf. Toen stortte de spits in en een zee van vonken dwarrelde door het luchtruim. ’t Was gedaan. Niets dan puinhopen bleven over. De pastorie bleef gelukkig wel gespaard.

Nieuwbouw

Wat nu? De naastgelegen school, waaraan een loods werd gebouwd, werd ingericht voor kerk, en men moest omzien naar middelen om een nieuwe kerk te bouwen. De bittere pil werd enigszins verguld, doordat de verzekering royaal was met de schadevergoeding. Niet minder dan ongeveer 26.000 gulden kreeg men uitgekeerd.

Nu er toch nieuw gebouwd moest worden, werd uitgezien naar ruimer terrein. Dit vond men iets verderop, aan de andere kant van de Dijkstraat. Daar werd de nieuwe RK kerk gebouwd.