De Ahof (De Pol)

Beschrijving

De Ahof of De Pol is een verdwenen havezate en voormalig landgoed aan de rand van het dorp Aalten. In oude geschriften wordt het vermeld als ‘Hof ten Ahave’, wat later werd afgekort tot Ahof. De naam is afgeleid van het woord ‘aa’ (water), dus Hof aan het water.

Vroege geschiedenis

De Ahof werd voor het eerst genoemd in een oorkonde uit 1281, horig aan de heerlijkheid Bredevoort. Later werd het in leen gegeven aan de Graaf van Lohn, die zetelde op het slot in Stadtlohn. Van het oorspronkelijke landgoed en havezate, boerderij en bijbehorende watermolen is weinig bewaard gebleven. Het is dan ook niet bekend hoe de oude havezate eruitzag.

De huidige monumentale herenboerderij ‘De Pol’ dateert uit 1743. Het is één van de oudste bouwwerken van Aalten en was lange tijd ook één van de voornaamste boerderijen. De naam ‘De Pol verwijst naar een verhoging in het landschap.

Gracht en watermolen

Aan het begin van de 20e eeuw schreef de Rotterdammer P. van de Weele een boekje over de havezathe. De oudste bewoonster die hij kon achterhalen was de weduwe Trijne van Ahave, die er in 1529 woonde. De naam van haar echtgenoot bleef echter onbekend.

Van der Weele schreef dat de gracht rond het gebouw nog niet zo lang daarvoor was gedempt. De gracht stond in verbinding met de Slingebeek. Aan de westkant van de havezathe stond een watermolen, die uit twee gebouwen bestond aan weerszijden van de beek. De molen diende zowel als koren- en oliemolen, maar raakte eind 19e eeuw in verval. In 1901 werden de molen en bijbehorende gebouwen door de gemeente gesloopt.

In de tijd dat Van der Weele het boekje over de havezathe schreef was Engelbartha Hendrika Arentzen de laatste van het geslacht dat lang op het huis heeft gewoond. Begin 20e eeuw kwam De Pol in bezit van de familie Prinsen, met Hente Prinsen als laatste bewoner.

Sociale functie

Burgemeester Bekius heeft zich ingezet om het gebouw in zijn oorspronkelijke staat te behouden. Door de eeuwen heen heeft De Pol een sociale functie vervuld. Eeuwen geleden was het een belangrijke ontmoetingsplaats omdat de voornaamste boer er woonde. In de Franse tijd was het een verzamelplaats voor verzetsactiviteiten en in 1906 het decor van de eerste voetbalwedstrijd in Aalten. In 1988 kreeg De Ahof een nieuwe bestemming als kinderboerderij.

Archieven

Verpondingskohier 1647

Reiner Grievinck Schulte ten Ahave.
Huis end schuijr op 18 dlr. 27 – 0 -.
Een hof groot 3 sp. gesaeis 9 – 0 -. t’Blijck 3 mdr. gesaeis 25 – 0 -.
Op t’Bergh stuck 2 1/2 mdr. 20 – 16 – 8. Rovenkampken 2 sch. 4 – 3 -.
t’Weideken an t’Blick 3 sch. 6 – 4 – 8. Klouvers camp 5 sch. 10 – 8 -.
Den Meulencamp 1 mdr. 8 – 6 – 8.
Inslagh t’Seechfrede gnt., 3 koeweidens is in de Haert angegeven.
Op den Esch 2 sch. gesaeis 4 – 3 -.

Eigenaren

Overzicht is niet volledig.

Jaar	Perceel	Eigenaar	Omschrijving
1832	I-185	Roelof Arentzen, assessor	2940 m² huis, schuur en erf
1881	I-185	Bernardus Arentzen, kunstdraaijer	2940 m² huis en schuur
1894	I-4561	Engelbartha Hendrika Arentzen	6411 m² huis, erf en tuin

Bewoners

Eerst bekende bewoners:

Reijntgen ten Ahoff (Aalten – Aalten, 1567), trouwt
(1) < 1542 met Styne to Kortbeck (Heurne – Aalten, 1549/1550), d.v. Johan en Alyth te Cortbeeck
(2) met Hilleken

Volgende bewoners, dochter van Reijntgen en Stijne en schoonzoon:

Johan Grevinck (Aalten – Aalten < 1598), z.v. Berent en Hermannen Grevinck
Stijne ten Ahoff / Ahave (Aalten – Aalten, 1623)

Volgende bewoners, weduwe en 2e echtgenoot:

Herman ten Poelhuijs (Meddo – Aalten, 1601), z.v. Coene Harmelinck alias ten Poelhuijs (den Olden)
Stijne ten Ahoff / Ahave (Aalten – Aalten, 1623)

Volgende bewoners, zoon van Johan en Stijne en schoondochter:

Reiner Gr(i)evinck (Aalten)
Hendrixken Theben (Winterswijk), d.v. Johan Theben en Joist Lebbinck

Reijner wordt tussen 1601 en 1664 als Scholte genoemd (Hofboek).

Volgende bewoners, zoon:

Gijsbert Gr(i)evinck (Aalten, ca. 1606 – Aalten, 1665/1666)

Gijsbert Reinerszoon Gr(i)evinck is in 1636 hofhorig en is dan 30 jaar oud (Hofboek).

Volgende bewoners, zoon en schoonzoon:

Berent Gr(i)evin(c)k (Aalten – Aalten, 1700/1701), trouwt
(1) op 01-04-1667 in Aalten met Jenneken Scha(a/e)rs (Aalten – Aalten, 1678/1679)
(2) op 05-03-1679 in Aalten met Gerritjen Locken (Aalten)

Volgende bewoners, dochter en schoonzoon:

Berent Arentsen (Varsseveld), trouwt op 11-12-1701 in Aalten met
Janna Gr(i)evink (Aalten – Aalten < 1748)

Volgende bewoners, zoon en schoondochter:

Roelof Aren(t/z)sen (Aalten, 23-01-1707 – Aalten, 1744-1747), trouwt op 26-12-1731 in Aalten met
Barta Willemina (te) Bak (Aalten, 25-11-1714 – Aalten, 04-04-1771)

Volgende bewoners, weduwe en 2e echtgenoot:

B(e/a)rent ter Dam (Aalten, 01-11-1716 – Aalten, 10-03-1796), trouwt op 13-05-1747 in Aalten met
Barta Willemina (te) Bak (Aalten, 25-11-1714 – Aalten, 04-04-1771)

B(e/a)rent was een neef van Roelof Aren(t/z)sen.

Volgende bewoners, zoon van Roelof en Barta Willemina en schoondochter:

Bernardus Arent(z/s)en (Aalten, 19-07-1733 – Aalten, 26-09-1780), trouwt (1) op 22-04-1758 in Aalten met
Janna Geertruid Roerdink (Winterswijk, 02-11-1738 – Aalten, 27-07-1767)

Bernardus volgt vanaf zijn huwelijk met Janna Geertruid Roerdink zijn stiefvader Berend ten Dam op als scholte van de Ahof. Op 17-12-1760 vernieuwt hij de daarvoor vereiste leeneed. Bernardus wordt op 07-10-1777 als voogd van Roelof genoemd. Verder is hij na het overlijden van zijn zuster Johanna Willemina voogd over haar kinderen. Bernardus wordt op 30-09-1780 begraven te Aalten. De kinderen Grada, Roelof en Willem Lodewijk worden in het testament van zijn tante Gesina van 20-04-1785 genoemd (RA Bredevoort inv.nr. 601 besloten testamenten).

Volgende bewoners, weduwnaar en 2e echtgenote:

Bernardus Arent(z/s)en (Aalten, 19-07-1733 – Aalten, 26-09-1780), trouwt (2) op 20-08-1768 in Aalten met
J(oh)anna Willemina Hijink (Winterswijk, 11-02-1751 – Aalten, 23-11-1808)

Volgende bewoners, weduwe en 2e echtgenoot:

Garrit Jan Roerdink (Winterswijk, 26-02-1744 – Aalten, 09-01-1817), trouwt op 18-07-1784 in Aalten met
J(oh)anna Willemina Hijink (Winterswijk, 11-02-1751 – Aalten, 23-11-1808)

Garrit Jan was een broer van Janna Geertruid Roerdink.

Volgende bewoners, zoon van Bernardus en Janna Geertruid en schoondochter:

Roelof Arent(s/z)en (Aalten, 12-08-1763 – Aalten, 07-10-1849), trouwt op 18-07-1784 in Aalten met
Johanna Harmina L(i/e)essink alias Roerdink (Winterswijk, 11-02-1761 – Aalten, 01-12-1840)

Roelof en Johanna Harmina waren neef en nicht.

Volgende bewoners, zoon en schoondochter:

Bernardus Arent(s/z)en (Aalten, 19-10-1788 – Dorpbuurt, 10-05-1840), trouwt (1) op 20-08-1811 in Aalten met
Josi(e)na Aleida te Lintum (Woold, 12-12-1789 – Woold, 01-03-1823)

Bernardus vertrok rond 1820 naar Winterswijk, keerde na het overlijden van zijn vrouw terug naar Aalten en woonde na zijn 2e huwelijk in 1827 op Rikkers in Dorpbuurt.

Bevolkingsregister 1823-1837

“De Pol”

Aalten 230

Roelof Arentzen (Aalten, ged. 18-12-1763), assessor
Johanna Harmina (Roerdink) op Liessink (Winterswijk, ged. 11-02-1761)

Bevolkingsregister 1838-1850

Aalten 213

Roelof Arentzen (Aalten, ged. 18-12-1763), assessor
Johanna Harmina (Roerdink) op Liessink (Winterswijk, ged. 11-02-1761)

Volgende bewoners:

Jacobus Arnoldus Hendrikus Prins (Aalten, 02-08-1814), bierbrouwer
Engelbartha Hendrika Arentzen (Aalten, 24-06-1802)

Bevolkingsregister 1850-1860

“Nieuwstraat”

Aalten 213

Jacobus Arnoldus Hendrikus Prins (Aalten, 02-08-1814), bierbrouwer
Engelbartha Hendrika Arentzen (Aalten, 24-06-1802)

Volgende bewoners:

Bevolkingsregister 1860-1870

Aalten 214

Roelof Arentzen (Aalten, 01-02-1812), molenaar
Hendriene Hondorp (Aalten, 05-12-1816)

Bevolkingsregister 1870-1880

Aalten 286

Roelof Arentzen (Aalten, 01-02-1812), molenaar
Hendriene Hondorp (Aalten, 05-12-1816)

Bevolkingsregister 1880-1890

Aalten 327

Roelof Arentzen (Aalten, 01-02-1812)
Hendriene Hondorp (Aalten, 05-12-1816)

Volgende bewoners:

Bernardus Arentzen (Haart, 21-10-1842), landbouwer
Tonia Tolkamp (Haart, 09-06-1850)

Volgende bewoners:

Bevolkingsregister 1890-1900

Bevolkingsregister 1900-1910

Bevolkingsregister 1910-1920

Adresboek 1934

Adresboek 1967