Nationaal Onderduikmuseum

Beschrijving

Op de locatie van de huidige adressen Markt 12-16 in Aalten stonden waarschijnlijk al in de zeventiende eeuw twee dorpsboerderijen, vakwerkhuizen met een sterk agrarisch karakter. De twee panden waren van elkaar gescheiden door een smalle osendrop. Een bredere steeg aan de linkerzijde leidde naar een achtererf waaraan een vakwerkschuur stond. Aan de achterzijde strekten twee diepe, onbebouwde landbouwpercelen of tuinen zich uit tot aan de Prinsenstraat. In de achttiende en negentiende eeuw werden de oorspronkelijke vakwerkhuizen aan de Markt vervangen door bakstenen huizen. Het huidige pand Markt 12 is ontstaan na nieuwbouw omstreeks 1843.

Tweede Wereldoorlog

Het pand Markt 12 in Aalten is een huis met een bijzonder verhaal. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het huis bewoond door de familie Kempink, een gezin met twee jonge kinderen. Vanwege de centrale ligging in het dorp had de Duitse Ortskommandant de voorkamer gevorderd en er zijn bureau gevestigd. Tegelijkertijd waren er op de zolder acht onderduikers verstopt. Deze onderduikplek is nog steeds aanwezig. De gewelfde kelder diende tijdens bombardementen als schuilplek voor de buurtbewoners.

Museum

Na 1970 onderging het complex enkele belangrijke stedenbouwkundige veranderingen. Het werd in fasen gerestaureerd en onderdeel van museum ’t Frerikshuus, later het Nationaal Onderduikmuseum. In 2004 werd achter Markt 12 nieuwbouw van het museum gerealiseerd. Het terrein achter het pand werd ingericht als parkeerplaats. De nieuwbouw en de drie historische panden Markt 12-16 werden met elkaar verbonden door een glazen overkapping waarin de hoofdentree en een entreehal werden opgenomen.

In 2024 maakte het Nationaal Onderduikmuseum bekend dat het opnieuw uitbreidingsplannen heeft en dat daarvoor het naastgelegen pand Markt 18 is aangekocht.

Archieven

Kadaster 1832

Aalten I1080
Wolter Huinink
430 m² huis, schuur en erf

Bewoners

Bevolkingsregister 1823-1838

Aalten 265

Wolter Hunink (Aalten, 13-12-1779), landbouwer
Johanna Willemina Vreede (Aalten, 11-06-1799)

Bevolkingsregister 1838-1850

Aalten 244

Wolter Hunink (Aalten, 13-12-1779), landbouwer
Johanna Willemina Vreede (Aalten, 11-06-1799)

Volgende bewoners:

Johannes Gerhardus Becking (Aalten, 20-02-1807), winkelier
trouwt op 01-09-1843 in Aalten met
Catharina Maria ten Bokkel (Aalten, 16-10-1812)

Bevolkingsregister 1850-1860

Aalten 244

Johannes Gerhardus Becking (Aalten, 20-02-1807), winkelier
Catharina Maria ten Bokkel (Aalten, 16-10-1812)

Bevolkingsregister 1860-1870

Aalten 244

Johannes Gerhardus Becking (Aalten, 20-02-1807), winkelier en tapper
Catharina Maria ten Bokkel (Aalten, 16-10-1812)

Bevolkingsregister 1870-1880

Aalten 321

Johannes Gerhardus Becking (Aalten, 20-02-1807), winkelier
Catharina Maria ten Bokkel (Aalten, 16-10-1812)

Bevolkingsregister 1880-1890

Aalten 364

Johannes Gerhardus Becking (Aalten, 20-02-1807), winkelier
Catharina Maria ten Bokkel (Aalten, 16-10-1812)

Volgende bewoners, zoon en schoondochter:

Johannes Catharinus Becking (Aalten, 17-07-1848), winkelier
trouwt op 19-05-1881 in Aalten met
Anna Wilhelmina Theodora Becking (Varsseveld, 08-09-1855)

Bevolkingsregister 1890-1900

Aalten 360

Johannes Catharinus Becking (Aalten, 17-07-1848), winkelier
Anna Wilhelmina Theodora Becking (Varsseveld, 08-09-1855)

Bevolkingsregister 1900-1910

Aalten 428 > 499

Johannes Catharinus Becking (Aalten, 17-07-1848), winkelier
Anna Wilhelmina Theodora Becking (Varsseveld, 08-09-1855)

Bevolkingsregister 1910-1920

Aalten B499

Johannes Catharinus Becking (Aalten, 17-07-1848), winkelier
Anna Wilhelmina Theodora Becking (Varsseveld, 08-09-1855)

Volgende (hoofd)bewoner:

Aalten B499 > C553

Hendrica Wilhelmina Vultink (Silvolde, 06-09-1861), wed. Bernard Bölte

Adresboek 1934

Aalten C553 > Markt 12

Wed. B. Bölte

Adresboek 1967

Markt 12

G.C. Kempink
Mevr. G.C. Keizer-Winterink
J.B. Vaags