Damstraat 25, Aalten (verdwenen)
In 1871 stichtten Abraham (Bram) ten Dam en zijn zwager Bernard Manschot een kammenfabriek aan de Damstraat in Aalten. Zij woonden tegenover elkaar aan de Bredevoortsestraatweg, Bram in het huis waar nu Fysiotherapie van Panhuis is gevestigd en Bernard in de witte villa er tegenover. De zoon (en opvolger) van Bram, Herman, heeft de woning aan de Bredevoortsestraatweg 52 laten bouwen.
De firma Ten Dam & Manschot was de eerste en enige fabriek in Nederland die kammen maakte: witte, zwarte, naturel gekleurde sierkammen, Mexicaanse kammen, luizenkammen en snorrenkammen. Deze kammen werden gemaakt van buffelhoorn. Men voerde deze in uit onder andere Brazilië, India en het toen nog Siam geheten Thailand. De fabricage gaf nog meer stof en stank dan bij de pijpen.
D’n Kamstoom
Een revolutionaire ontwikkeling in het productieproces was de overgang op stoom. Ze verving de traditionele hand- en voetkracht. In de volksmond kreeg ze de benaming ‘d’n Kamstoom’. In het begin waren het voornamelijk Duitse werknemers die er hun arbeid verrichtten. Later werden er ook Aaltense werknemers in dienst genomen.
Men werkte van ’s morgens zes uur tot twaalf uur en van half twee tot half zeven. Aangezien de lonen vooral in de begintijd laag waren, was men genoodzaakt zelf groente te verbouwen en een varken en een geit te houden voor vlees en melk. De vrouwen van de arbeiders brachten hun mannen iedere morgen tegen acht uur een pannenkoek.
De verwerking van hoorn bracht veel stof en stank met zich mee. De hoornen lagen soms weken te wachten op verwerking en vooral in de zomer was de geur die daarmee gepaard ging, niet aangenaam. Eén van de eerste maatregelen om hier iets tegen doen was de installatie van een afzuiginstallatie in 1904.
In 1920 werkten hier circa 200 mensen, onder wie vrouwen en kinderen. Tot 1932 heeft men door kunnen gaan met de kammenproductie. Daarna werd de concurrentie te groot en is men gestopt. Later vestigde zich hier Spinkat, nog later TPT en Sonoco, fabrikant van spinhulzen voor de textielindustrie en Staalkat, fabrikant van eiersorteermachines. Tegenwoordig staan er op dit voormalige bedrijfsterrein woningen en appartementen.
