Aalten in de Middeleeuwen

Uit historische bronnen weten we dat Aalten in 1152 genoemd wordt als kerspel Aladon of Alethe. Dit wijst erop dat er toen een kerk is geweest, die vermoedelijk op dezelfde plaats heeft gestaan als tegenwoordig. Een vermelding uit 828 (Alladna) is omstreden. Uit onderstaande zal blijken dat een zo vroege datering voor Aalten vanuit archeologisch standpunt zeker niet omstreden is.

Grafveld

Kelder

Vanzelfsprekend hoort bij een grafveld ook een nederzetting. U zult begrijpen dat we erg benieuwd waren waar deze nederzetting gelegen heeft. De afgelopen jaren heeft een werkgroep van de A.D.W. graaf- en bouwactiviteiten in en rond het huidige centrum van Aalten nauwkeurig in de gaten gehouden. In 1981 resulteerde dit in de ontdekking van een kelder uit de 12e eeuw. De vondst werd gedaan in het verbouwde pand van de firma Welkamp (Bredevoortsestraatweg 5). Van de boerderij (?) waar de kelder bij hoorde hebben we niets terug gevonden. De kelder zelf leverde echter reeds een schat aan gegevens op. Doordat de kelder door brand verwoest was, werden alle voorwerpen die op het moment van de brand aanwezig waren in de kelder teruggevonden.

Er werden in totaal een zestal potten aangetroffen die gezien hun grootte gebruikt moeten zijn geweest als voorraadpotten. Jammer genoeg waren vijf van de zes potten gebroken. Ook werd een handvat, in de vorm van een dierenkop, van een steelpan gevonden. IJzerslakken en een stukje kalk duiden op een smederij in de nabijheid. Mogelijk dat een tweetal scharnieren die we aantroffen in deze smederij zijn gemaakt.

Botresten toonden aan dat men paarden, schapen of geiten, runderen en varkens hield. In een grondmonster werden verkoolde graanresten van haver, tarwe en rogge aangetroffen. Met deze vondst werd de vermelding uit 1152, archeologisch gezien, bevestigd. Enkele importscherven uit Duitsland wijzen op een datering in het tweede kwart van de 12de eeuw.

Hutkom

Hoewel deze vondst op zich belangrijk was, hadden we echter nog geen sporen gevonden van de oudere nederzetting die bij het grafveld hoorde. Bij de herinrichting van De Hoven in december 1982 werd echter een hutkom uit de 9de eeuw ontdekt. Bij een hutkom moet men zich een rechthoekige kuil waarop een zadeldak ruste voorstellen. Meestal hadden deze hutkommen een ambachtelijke functie (bijv. weefhut) of een opslagfunctie. Alleen de grotere werden mogelijk ook gebruikt om in te wonen.

Nadat de hutkom verlaten was heeft men de kuil als afvalkuil gebruikt. Hierin werden een groot aantal botten gevonden van hetzelfde vee als bij de vondst van de kelder. De vondst van de beenderresten van een hert wijst op een kleine rol voor de jacht. Tevens werden verkoolde granen en zaden zoals: gerst, rogge, emmertarwe (een prehistorische graansoort), haver, linze (mogelijk erwt of wikke), bleekgele hennepnetel, ganzevoet en schapezuring gevonden.

Uit het feit dat aardewerktypen die in de hutkom zijn aangetroffen ook in het grafveld voorkomen, mogen we concluderen dat beiden gelijktijdig zijn. Het is daarom niet te ver gezocht om te veronderstellen dat de mensen die op de Hoven woonden hun doden begroeven aan de huidige Damstraat. Veel van bovengenoemde vondsten zijn te bezichtigen in het museum aan de Markt.