’t Zand

Beschrijving

De oudste vermelding die we van boerderij ’t Zand hebben gevonden, dateert uit 1743. Vermoedelijk is de boerderij halverwege de 19e eeuw verdwenen, want in 1859 wordt het perceel waar volgens het kadaster in 1832 nog een ‘huis, schuur en erf’ waren, alleen nog maar omschreven als ‘erf’. In 1883 maakte dit perceel deel uit van een stuk heide, behorend bij de nabijgelegen boerderij Oosterman.

Archieven

Pachtboek ‘Den Huijse Walvaert’ 1735-1815

Liberale Gifte 1748

De Liberale Gifte was een speciale heffing ten bedrage van 2% van het vermogen ter bestrijding van de extra defensiekosten t.g.v. een Franse inval in de Zuidelijke Nederlanden in de periode 1745-1747. Wie minder bezat dan 500 gulden, betaalde niet de heffing, maar was vrij om iets te geven, vandaar de naam.

Overdrachtsbelasting 1789

Fragmenten uit de “Rekening van de weduwe van Nicolaas van Hamel, ontvanger van de 25e, 50e en 100e penning – Heerlijkheid Bredevoort – Overdrachtsbelasting:

Den 25 maart van Simon Leuvenik en Elisabeth Barbara Groen, echtelieden, 8 guldens-4 stuijvers, weegens een stukke bouw-en hofland, groot te zamen ongeveer drie en een half schepel gezaaij, geleegen onder Aalten op den Bosker Esch, tusschen de landerijen van Jannes Degeneren dat van de erfgenaamen van wijlen Hendrik Willem Neerhof van het goed Oosterman. Aangekogt van Theodora Haffkenscheidt, weduwe erfuitersche en boedelhoudersche van wijlenhaaren eheman Hendrik Kribel, voorts haar zoon en schoondogter Jan Kribel en Jacoba van Wijck, echtelieden, voor 410 guldens, den 23 februarij 1789.

Den 18 november van Arnoldus Rots en Hendersken Smees, ehelieden, 7 guldens-19 stuijvers-10 penningen, weegens een huijs en erve, staande binnen den dorpe van Aalten, tusschen de behuijzinge van Engelbertus Veldkamp en dat van Gerrit Weggelaar, met den daar agter geleegen hofjen en een mestvaalt aan de straat. Aangekogt van Gerrit Jan Hoopman, Gerrit Hoopman, Reinder Hoopman, Geertruijt Hoopman in huwelijk hebbende Derk Rietstap, Berentjen Hoopman in huwelijk hebbende Fredrik Wallevoort, Geesken Hoopman getroud aan Gerrit Jan Mellink, Jan Bredthouwer in huwelijk gehad hebbende Tonia Ariaans, en de kinderen van dien, en Gerrit Jan en Evert Wissink, meede als momberen over het onmondig kind van Roelof Wissink, gezamentlijke universeele erfgenaamen van wijlen Hendrik Willem Neerhof en Anna Maria Ariaans, in leven ehelieden, voor 399 guldens, den 30 october 1789.

Den 16 december van Roelof Lieftink en Johanna te Loo, ehelieden, 10 guldens-12 stuijvers-6 penningen, in voldoeninge van den 50e penning, weegens een stuk bouwland, geleegen bij den dorpe van Aalten, in den Aaltenschen Esch, tusschen de landerijen van Gerrit Jan Roerdink en dat van de Aaltensche Armen toestendig. Aangekogt van Gerrit Jan Hoopman, Gerrit en Reijnder Hoopman, nevens Geertruijdt Hoopman in huwelijk hebbende Derk Rietstap, Berendjen Hoopman getrouwt aan Frederik Walvoort, en Geesken Hoopman en Gerrit Jan Mellink, echtelieden, gezaamentlijke universeele erfgenaamen van wijlen Hendrik Willem Neerhoff, voor 531 guldens, den 20 november 1789.

Den 19 december van Gerrit Jan Nijman en Gerritjen ter Horst, 5 guldens-18 stuijvers-12 penningen, weegens een stuk bouwland, groot ongeveer drie schepel gezaaij, geleegen op den Bosker Esch onder den dorpe van Aalten, tusschen de landerijen van Simon Leuvink en dat van den heer baron van Pallandt tot Walvaart aan den Bredevoortsen weg. Aangekogt van voornoemden Gerrit Jan Hoopman en Gerrit en Reijnder Hoopman, nevens Geertruijt Hoopman in huwelijk hebbende Derk Rietstap, Berendjen Hoopman getrouwt aan Fredrik Walvaart, en Geesken Hoopman en Gerrit Jan Mellink, echtelieden, gezamentlijke universeele erfgenaamen van wijlen Hendrik Neerhof, voor 297 guldens, den 20 november 1789.

Eigenaren

Overzicht is niet volledig.

Jaar	Perceel	Eigenaar	Omschrijving
1832	C-1319	Jan baron van Pallandt	2130 m² huis, schuur en erf
1859	C-1438	Joan Jacob Adolf Alexander baron van Pallandt van Westervoort	2130 m² erf
1883	C-3354	Jan Willem Oosterman en consorten, landbouwer	2850 m² heide

Bewoners

Eerst bekende bewoners (Liberale Gifte 1748):

Hendrik Willem Neerhof (Varsseveld?, ca. 1710 – Aalten, 27-01-1788)
⚭ (1) Rotterdam (ondertrouw), 06-04-1732
Anna Maria Ariaans (Adriaens) (Varsseveld, ca. 1710 – Aalten, 17-07-1769)
⚭ (2) Aalten, 29-06-1770
Aaltjen Smalbraak (Winterswijk, ged. 25-06-1719 – Aalten, 07-08-1789)

Bevolkingsregister 1823-1850

“Zand”

Dale 61

Derk Jan Meinen (Aalten, 22-02-1780), z.v. Garrit Jan Meinen en Dersken Kolebrander
⚭ Aalten, 25-10-1807
Hendersken ter Horst (Aalten, 03-06-1783), d.v. Arent ter Horst en Dersken Stronks

Vermoedelijk verhuizen de bewoners na het verdwijnen van ’t Zand naar de Beerninkweg.