De Weversborg is een boerderij in de Aaltense buurtschap Lintelo. De oorspronkelijke boerderij werd gebouwd in 1793, zoals blijkt uit jaarankers in de oorspronkelijke voorgevel. In 1840 heeft er waarschijnlijk een verbouwing plaatsgevonden. In het voorhuis lag namelijk een steentjesvloer met de inscriptie “H.J.B. – H.W.K. – 1840”. In dat jaar zijn Hendrik Jan Berkelder en Hendrika Willemina Krieger getrouwd. Het is aannemelijk dat er toen het een en ander aan het voorhuis is gedaan, waaronder het leggen van de steentjesvloer.
Kort voor de Tweede Wereldoorlog werd de potstal, die aan één zijde van de deel lag, afgebroken. Ook heeft er een bakoven gestaan, maar is al vijf tot tien jaar eerder afgebroken.
Tegen het einde van de jaren ’50 verkeerde de boerderij in een slechte staat van onderhoud. In 1960 werd het voorhuis daarom volledig afgebroken en herbouwd. Helaas gingen daarbij de steentjesvloer, de jaarankers en de prachtige schouw met haardplaat verloren. Ook werd de varkensstal, die rechts aan het voorhuis was aangebouwd, gesloopt. Het weiland rondom de Weversborg werd verkocht en is sindsdien in eigendom van een boer in het Aaltense Goor.
Rond het jaar 2000 zijn de huidige eigenaren begonnen met het terugbrengen van het karakter van de boerderij. De schoppe is opnieuw geteerd, de rode kap wordt nu om de 5 à 10 jaar geverfd en de baander is weer teruggezet. De potstal is compleet gerenoveerd en omgebouwd tot woonhuis. Hetzelfde is gebeurd met de deele (nu de Weefkamer), de werkplaats (nu de Mantelpot) en het koetshuis, dat ook een serre aangebouwd kreeg. Deze fungeren nu als vakantieverblijf
Archieven
Liberale Gifte 1748
Eigenaren
Overzicht is niet volledig.
Jaar
Perceel
Eigenaar
Omschrijving
1832
H-913
wed. Lammert Buenk, landbouwster
890 m² huis, schuur en erf
Bewoners
Eerst bekende bewoners:
Jan Rotgers alias Weversborg (Lintelo – Lintelo, 1712/1713) ⚭ ca. 1690 Aeltje Reijmes (Varsseveld? – Lintelo, < 1726)
Jan was een zoon van Derck R(o/u)tgers en Hilleken te Hengevelt op Rutgers (De Rutjert) in Lintelo.
Jan te Hengeveld alias te Lindert alias Weversborg (Varsseveld – Lintelo, 30-03-1769) ⚭ (3) Aalten, 20-06-1728 Henderken te Braak (Aalten, 02-10-1701 – Lintelo, < 1741)
Jan te Hengeveld was eerder getrouwd met Willemken te Huijsstede (1719) en Enneken Fokkink (1727). Hij woonde eerst op (Oud) Lindert in IJzerlo en vestigde zich rond 1733, tijdens zijn 3e huwelijk met Henderken te Braak, op de Weversborg.
Volgende bewoners, weduwnaar en 4e echtgenote:
Jan te Hengeveld alias te Lindert alias Weversborg (Varsseveld – Lintelo, 30-03-1769) ⚭ (4) Aalten, 25-11-1741 Kunneken te Boske (Aalten, 06-09-1711 – Lintelo, 16-06-1768)
Volgende bewoners, dochter en schoonzoon:
Hendrik Hulskamp alias Weversborg (Aalten, ged. 01-12-1731) ⚭ Aalten, 31-03-1770 Hendersken Weversborg (Aalten, ged. 17-02-1743)
Fragment kadastrale kaart, 1882 (perceel H-2715)Het voormalige voorhuis, circa 1900Vóór WO2: links van het voorhuis is de potstal voor de varkens te zien, tegenwoordig verbouwd tot woonhuisDe Weversborg, ca. 1950/1955, kort voor de sloop
De boerderij dateert vermoedelijk uit het laatste kwart van de 19e eeuw en is uitgevoerd volgens het hallehuistype. De bouwmassa heeft een samengestelde plattegrond, één bouwlaag en een zadeldak met aan de achterzijde een wolfseind. Het voorhuis heeft vensters met opgeklampte luiken en is langs de topgevel voorzien van houten betimmering. Op het linker dakschild bevindt zich een forse schoorsteen. De vrijstaande schuur is in hout uitgevoerd en heeft eveneens een pannengedekt zadeldak, ditmaal met zowel voor als achter een wolfseind.
Aalten H559 E. van Eerden en cons. landbouwer te Aalten 1750 m² huis, schuur en erf
Bewoners
Eerst bekende bewoners:
Jan Wensinck (Lintelo – Lintelo < 1681) Aeltgen Kuijpers (Lintelo)
Jan was bouwman op Wensink in 1650 (Verpondingscohier, origineel register). Jan en Aaeltgen waren lidmaat in Aalten voor 1645. Ze woonden in Lintelo.
Volgende bewoners, dochter en schoonzoon:
J(eu/o)rden ten Gussincklo alias Wensinck (Bocholt – Lintelo < 1681), trouwt (1) op 01-07-1666 in Aalten met Jan(tje) Wensinck (Lintelo – Lintelo, 1673)
J(eu/o)rden betaalde de kerkckenpacht in 1675-1680.
Volgende bewoners, weduwnaar en 2e echtgenote:
J(eu/o)rden ten Gussincklo alias Wensinck (Bocholt – Lintelo < 1681), trouwt (2) op 07-09-1673 in Aalten met Geeske(n) ter Stroet (Lintelo – Lintelo < 1703)
Volgende bewoners, weduwe en 2e echtgenoot:
Hendrick te(r) Beest alias Wensinck (De Heurne – Lintelo < 1696), trouwt op 17-04-1681 in Dinxperlo met Geeske(n) ter Stroet (Lintelo – Lintelo < 1703)
Hendrick betaalde de kerkckenpacht in 1682-1689.
Geesken hertrouwde en vertrok naar De Klaus in Lintelo en daarna naar ’t Loohuis op de Haart.
Volgende bewoners, zoon van J(eu/o)rden en Geesken en schoondochter:
Jan Wensin(c)k (Aalten, 06-02-1676 – Lintelo < 1729), trouwt op 14-01-1700 in Aalten met Geesken Brussen (Aalten, 20-11-1681)
Volgende bewoners, zoon en schoondochter:
Wessel Wensink (Aalten, 17-08-1710 – Lintelo, 1749), trouwt op 24-07-1729 in Aalten met Aeltje(n) Karsener / Kasseler (Varsseveld – Lintelo, 15-02-1778)
Volgende bewoners, zoon en schoondochter:
Willem Wen(s/z)ink (Aalten, 21-03-1734 – Lintelo, 11-05-1807), trouwt op 08-06-1765 in Aalten met Armer(d/t) Lo(o)man (Aalten, 03-06-1742 – Lintelo, 17-01-1815)
Volgende bewoners, zoon en schoondochter:
Berend Wensink (Aalten, 08-09-1771 – Lintelo, 17-11-1820), trouwt (1) op 20-09-1807 in Aalten met Janna Bul(z/s)ink (Lintelo, 19-01-1782 – Lintelo, 05-12-1814)
Volgende bewoners, weduwnaar en 2e echtgenote:
Berend Wensink (Aalten, 08-09-1771 – Lintelo, 17-11-1820), trouwt (2) op 28-10-1815 in Aalten met Dora te Brinke (Aalten, 20-11-1796 – Lintelo, 11-02-1862)
Berend Hendrik en Dora vertrekken naar Nieuw Wensink in Lintelo.
Volgende bewoners:
Lammert Vriesen (Westendorp, 23-10-1791 – Lintelo, 23-08-1865), trouwt op 31-12-1813 in Varsseveld met Everdina Hendrika Nagel (Varsseveld, 03-09-1789 – Lintelo, 17-11-1852)
In een verklaring uit 1759 verklaren Teunis Navis en Jan te Slaa dat de Wendelenhutte er vóór 1710 al stond.
Archieven
Liberale Gifte 1748
Eigenaren
Kadaster 1832
Aalten H718 Hendrik Gerrit ten Beest landbouwer te Aalten 250 m² huis, schuur en erf
Bewoners
Eerst bekende bewoners:
Lambert Wissink (Lintelo), trouwt op 26-07-1726 in Aalten met Derske Kortbeek alias Navis (Heurne)
en
Berent Hengeveld (Aalten, 28-09-1710), trouwt op 04-10-1737 in Aalten met Engele Aalderink (Zelhem)
Volgende bewoners, zoon van Lambert en Derske en schoondochter:
Hendrik Wissink (Aalten, 24-06-1729 – Lintelo, 23-04-1787), trouwt op 17-04-1756 in Aalten met Gesina Schulten / Scholten (Aalten, 17-06-1731 – Lintelo, 05-11-1812)
Volgende bewoners, zoon en schoondochter:
Hendrik Willem (Wesselink fout doopboek) Wissink (Aalten, 02-07-1758 – Lintelo, 24-10-1839), trouwt op 30-04-1786 in Aalten met Hendrika Lensink (Aalten, 02-09-1759 – Lintelo, 12-07-1828)
Hendrik Willem (Wesselinkfout doopboek) Wissink (Aalten, 02-07-1758 – Lintelo, 24-10-1839) Hendrika Lensink (Aalten, 02-09-1759 – Lintelo, 12-07-1828)
en
Harmanus Klompenhouwer (Aalten, 01-01-1810 – Varsseveld, 17-10-1884), trouwt op 29-04-1835 in Wisch met Johanna Kraijenbrink (Varsseveld, 26-09-1805 – Varsseveld, 10-11-1882)
Volgende bewoners, dochter van Hendrik Willem en Hendrika en schoonzoon:
Henricus Gerardus te Beest (Bocholt, 20-01-1796 – Lintelo, 26-06-1844), trouwt op 06-07-1823 in Bocholt met Janna Wissink (Aalten, 10-04-1797 – Lintelo, 21-11-1877)
Volgende bewoners, weduwe en 2e echtgenoot:
Willem Rademaker (Varsseveld, 02-09-1809 – Lintelo, 05-10-1891), trouwt op 09-05-1845 in Aalten met Janna Wissink (Aalten, 10-04-1797 – Lintelo, 21-11-1877)
Verklaring uit 1759 van Teunis Navis en Jan te Slaa dat de Wendelenhutte er vóór 1710 reeds stond (bron: Kerkboek NH gemeente, Gem. Archief Aalten, 1983).
Gerrit bezat een huis in Lintelo in 1647 (Verpondingscohier).
Volgende bewoner:
Hendrick Vremans (Lintelo)
Volgende bewoners, zoon en schoondochter:
Jan Vremans alias in ‘t Vreede (Lintelo), trouwt op 04-09-1670 in Aalten met Enneken Hebinck(s) (Silvolde)
Jan betaalde kerkckenpacht voor 1674-1687.
Volgende bewoners, zoon en schoondochter:
D(i/e)r(c)k (F/V)remans (Lintelo – Lintelo < 1732), trouwt op 09-10-1707 in Aalten met Fijtje(n) (te) Prange (Aalten, 21-02-1686)
Volgende bewoners, zoon en schoondochter:
T(o/eu)nis (V/F)re(e)man(s) alias Freriks (Lintelo – Lintelo, 01-04-1790), trouwt (1) op 02-07-1732 in Aalten met H(e/a)rmke(n) Haartman(s) (Haart – Lintelo < 1748)
Volgende bewoners, weduwnaar en 2e echtgenote:
T(o/eu)nis (V/F)re(e)man(s) alias Freriks (Lintelo – Lintelo, 01-04-1790), trouwt (2) op 06-04-1748 in Aalten met Beerndeke(n) Sonderlo (Aalten, 21-06-1715 – Lintelo, 14-01-1790)
T(o/eu)nis vertrok volgens een aantekening in de Liberale Gifte in 1748 naar ’t Heegt in Lintelo. Hij keerde weer terug naar Vreman en betaalde 1771 en 1775 de verponding van Vremansplaatse in Lintelo (Maandcedullen, wijzigingslijst verpondingscohier).
Volgende bewoners, broer/zwager en schoonzuster:
Jan (Gerrit Jan) (V/F)re(e)man(s) (Aalten, 10-06-1714), trouwt op 15-04-1747 in Aalten met Jenneke(n) Mekkink (Aalten, 20-12-1716 – Lintelo, 09-06-1780)
Jan en Jenneke vertrokken naar Varsseveld in 1748 en kwamen rond 1755 terug in Aalten.
Volgende bewoners, zoon van Tonis en Beerndeke Sonderlo en schoondochter:
Hendrik Freriks alias Vreeman (Aalten, 25-12-1753 – Lintelo, 20-11-1811), trouwt op 03-06-1792 in Dinxperlo met Janna Maria Ke(e)mink (Dinxperlo, 08-12-1765 – Lintelo, 02-01-1845)
Al ruim twee eeuwen wordt de Vosheurne in Lintelo bewoond door de familie Wissink. Reint Wissink, telg van het gelijknamige goed in Sinderen en gehuwd met Gertruy Lammers, kwam in 1770 als pachter, nadat de vorige bewoner vanwege een moord was onthoofd. De kerk, waarvan Reint de Vosheurne pachtte, stelde als voorwaarde dat hij een nieuw huis moest bouwen. Dat deed hij negen jaar later.
De Vosheurne aan de Veenweg staat op de plaats waar ooit een kasteel(tje) zou hebben gestaan. Het zou een van de drie adellijke behuizingen geweest zijn die Aalten rijk was, afgezien van de prangende vraag of op De Neeth in Barlo ook eens een dergelijk slot stond. De naam duidt op een heurne oftewel hoek waar vossen zaten. Volgens overlevering staat de huidige boerderij Vosheurne op de plaats van het voormalige koetshuis. Ze draagt op de vernieuwde voorgevel het jaartal 1779. In het oude gedeelte zit nog een schouw van wand (met leem besmeerd vlechtwerk) boven een haard met fraaie tegeltjes. Ook had het huis vroeger een gewelfde kelder.
Funderingen
Aan de westkant van de boerderij zaten vroeger zware funderingen. De grootvader van de huidige bewoner Hendrik Wissink heeft veel steenbrokken uit de grond gehaald en fijngeslagen tot puin voor wegverharding. De stenen waren volgens grootvader Wissink van de balzaal. Dat kon hij natuurlijk niet zeker weten, maar het bewijst wel dat hij een hoge dunk had van het slot dat er ooit stond. Een gracht met brug had het kasteel(tje?) in ieder geval wel. In de bodem is ook oude bestrating teruggevonden. In de oorlog was die droge gracht wel handig, want de onderduikers konden er bij een Duitse razzia ongezien door wegkomen. De bedding was niet diep maar wel zo’n twaalf meter breed. Ze is bij de ruilverkaveling in 1969 gedicht en vervangen door een gewone watergang.
Een opgegraven vaas van Keuls bakwerk, versierd met een opgaande zon en de initialen G.R. is nog in het bezit van de familie Wissink. Ook zijn er koperen kandelaars uit de grond opgedolven die nog prachtig gaaf zijn. Dat het kasteel al vroeg verdwenen moet zijn, blijkt uit het gegeven dat al in 1618 ene ‘Roeloff in die Vosshoerne’ de boerderij van de kerk pachtte. In hetzelfde jaar pachtte Derck in die Vosshoerne het Vosshoernes Kuiper. Dit duidt erop dat er toen twee boerderijen waren, waarnaar de bewoners zich noemden. Latere Vosheurne-bewoners waren de families Raehoorn, Greven, Tannemaat, Damshof of Deemshof en vervolgens Wissink.
Moord
De Vosheurne kwam in 1770 in het nieuws door de moord op ‘moeje’ Hendersken Tannemaat. Bewoner Harmen Brunsink kon slecht overweg met deze inwonende tante van zijn vrouw, Gijsberta. In zijn bekentenis verklaarde Harmen dat hij de moeje in de vroege ochtend, terwijl zij in haar bedstee lag, meermalen met een steen op het hoofd had geslagen tot zij dood was. Tegen de gealarmeerde buren zei hij dat de moeje was gevallen, maar door het aantal en de aard van de verwondingen was dat niet geloofwaardig. Op 12 februari 1770 werd Harmen op de Hollenberg geradbraakt en onthoofd. Zijn vrouw werd uit de stad en Heerlijkheid Bredevoort verbannen.
Daarop kwam dus Reint Wissink uit Sinderen als pachter op de Vosheurne. De boerderij bleef nog tot 1848 eigendom van de kerk. In dat jaar nam de familie Wissink haar voor zeshonderd gulden in eigendom over.
Archieven
Rechterlijk Archief Bredevoort 1614
Mercurij 8 Junij A° 1614 – Statholder Franciscus Moselage, Cornoten Joannes ter Woert, Johan ten Berge.
Erschenen Saelcken inde Vosshoerne Saelcken Sohn, die bekande voer sich und sijnen erven, voer eene walbetaelte Summa geldes, derwelcken hie sich goeder betalong bedanckte, rechtes steden ewigen und onwedderroeplichen erffkoips avergelaten und verkofft toe hebben, Roeleff te Megenpat Deven ter Vosshoerne, eheluiden, sijnenVerkoepers Swager und suster und haren erven, sijne gerechte quota und andeell sampt toebehoer und gerechticheit, so hem van Vader und Moeder angeerfft und nagelaten an de Cavenstede de Vosshoerne genant, in den kerspell Aelten Buerschap Lintell, mit einer sijdt an Hengefelder maet, mitter ander sijdt und sonsten allenthalven an d’Aelter Hemell gelegen, edopch der Jercken t’Aelten haer gerechticheit voerbeholden, Item die Erffschap und Helffte der Mate het Elsholt genant bij de Voshoerne in gemelten Aelter Hemell gelegen, und die Helffte einer Cavensteden Scholten Gaerdts stede genant, inden kerspell Dingsperloe, buerschap Hoerne tusschen Ormell und de Beest oick in d’Aelter Hemmell gelegen, alle ter gerechte helffscheidt. Deses erfflick gecediert und uthgegaen. Daerop mit hant, halm und monde vertegen, waerschap, beter verschrijvong und vestniss gelaefft nae Landtrechte. Sonder exception und argelist.
Verpondingskohier 1647
Voshoorne, de Kerck tot Aelten. Hof 3 sch. lijns gesaeis 6 – 0 -. Boulant 2 mdr. 16 – 13 -. betaelt de pontschatt. 1 Hoeijmaete van 1 dagh maeijens 4 – 10 -. t’Huis komt Henrick op 7 gl. heeft noch 1 weideken van 1 koeweidens 4 – 10 -.
Liberale Gifte 1748
Kadaster 1832
Aalten G1289 de Hervormde Kerk van Aalten 1560 m² huis, schuur en erf
Bewoners
Eerst bekende bewoners:
Saelcken in de Vosheurne (Lintelo) Lise
Saelcken wordt genoemd in het Hofboek van Bredevoort tussen 1545 en 1580).
Volgende bewoners:
Saelcken in de Vosheurne (Lintelo, 1599-1601) Hinderich Maes (Lintelo, 1607/1608)
Overlijdensjaren Saelcken en Hinderich volgens het Hofboek van Bredevoort.
Kinderen:
Deve in de Vosheurne
Saelcken in de Vosheurne (verkoopt zijn aandeel in de Vosheurne in 1614 aan zijn zwager en zuster Roeleff en Deve)
Volgende bewoners, dochter en schoonzoon:
Roeleff te Megenpat (Lintelo) Deve in de Vosheurne (Lintelo – Lintelo, 1657/1658)
Roeleff was volgens het Hofboek van Bredevoort een ‘frije persoon’.Overlijdensjaren Deve volgens het Hofboek van Bredevoort.
Volgende bewoners, (zoon?):
Henrick in de Vosheurne (Lintelo – Lintelo < 1684)
Henrick werd als bouwman op Vosheurne in Lintelo in het Verpondingscohier (originele register) van 1650 genoemd.
Kinderen:
Jenneken in de Vosheurne, trouwt op 28-09-1684 in Aalten met Wessel te Barge (op het Barge)
Roelof in de Vosheurne
Volgende bewoners, zoon en schoondochter:
Roelof in de Vosheurne (Lintelo, ovl. 1698/1699), trouwt op 29-03-1696 in Aalten met Geesken Somsen (Aalten, 03-07-1670 – > 1748)
Kinderen:
Lijsken/Lijsbeth in de Vosheurne (Aalten, 07-02-1697), trouwt op 07-08-1718 in Aalten met Jannes Keuper
Roelof in de Vosheurne (Aalten, 11-12-1698)
Volgende bewoners, weduwe en 2e echtgenoot:
Jan Greven in de Vosheurne (ovl. 1702/1703), trouwt op 26-02-1699 in Aalten met Geesken Somsen (Aalten, 03-07-1670 – > 1748)
Kinderen:
Jacobus in de Vosheurne (Aalten, 24-3-1700)
Wolter in de Vosheurne (Aalten, 26-3-1702)
Volgende bewoners, weduwe en 3e echtgenoot:
Jan Tannemaat in de Vosheurne (Varsseveld – <1748), trouwt op 04-02-1703 in Aalten met Geesken Somsen (Aalten, 03-07-1670 – >1748)
Kinderen:
Jantje in de Vosheurne (Aalten, 11-05-1704 – De Heurne, 16-04-1780), trouwt (1) met Derk Nagel/Nagelink (op Olde Prins) en (2) met Garrit Willem Hengeveld
Jannes in de Vosheurne alias Tannemaat (Aalten, ged. 19-01-1710 – De Heurne, 30-11-1765), trouwt met Hendrina ter Horst alias Janssen
Barent Hendrik in de Vosheurne alias Kuipers alias Welink (op Kuijpers plaatse) (Aalten, 28-05-1713), trouwt op 17-12-1740 in Aalten met Aaltien Essinck
Volgende bewoners:
Jannes in de Vosheurne alias Tannemaat (Aalten, ged. 19-01-1710 – De Heurne, 30-11-1765) was in 1748 samen met zijn zuster Geesken en zijn ‘impotente’ moeder bewoner van de Vosheurne.
Hendersken Tannemaat (Aalten, ged. 08-11-1705 – Lintelo, 12-01-1770), ongehuwd. Haar nichtje Gijsberta Deemshof, dochter van haar zuster Johanna Tannemaat, werd sinds haar 3e levensjaar bij haar opgevoed.
Gijsberta Deemshof (Doesburg, 30-09-1739 – Varsseveld, 06-02-1813), trouwt op 21-11-1761 in Aalten met Herman Bekink alias Brunsink (Aalten, 23-09-1729 – Bredevoort, 12-02-1770)
Volgende bewoners:
Reint Wissink (Wisch, 22-07-1742 – Aalten, 22-06-1817), trouwt op 04-05-1770 in Aalten met Geertruid Lammers (Aalten, 24-11-1748 – Aalten, 27-01-1804)