Torenuurwerk Johannes Holthus

Gemeentelijk monument

Op de zolder van het Nationaal Onderduikmuseum in Aalten staat al jarenlang een bijzonder torenuurwerk. Het dateert uit 1666 en is afkomstig uit de Sint Joriskerk in Bredevoort. In 2023 werd het torenuurwerk verklaard tot afzonderlijk monument.

Het uurwerk is uitgerust met een dubbel slagwerk, dat zowel op de hele als de halve uren Bredevoort bij de tijd hield. Bovendien weerklonken een kwartier voor en na de hele uren vier tonen op drie klokken.

In het ijzer van het uurwerk staat – deels in het Latijn – gesmeed, de namen van de “KERKMEISTEREN IN BREDEVORT: JOANNES VERSCHAGÆ, PASTOR HUIUS ECCLESIÆ, GERHARD VAN HENGEL, DR. BERNARD ECCKERVELT” en de maker van het uurwerk: “JOANNES HOLTHUS ME FECIT 1666” (Joannes Holthus heeft mij gemaakt in 1666).

Het uurwerk is voor het grootste deel origineel. Rond 1900 heeft klokkenmaker Gerrit Jan Heinen uit IJzerlo echter nieuwe onderdelen ingebouwd.

Het uurwerk is beschreven in het boek: ‘”‘Achterhoekse klokken en uurwerkmakers’ van de auteurs J.L. Sellink, A.F. Abbink en R.E. Wiggers, (ISBN 90-9003816-7), uitgegeven in 1990. Op bladzijde 8 schrijft dhr. Wiggers over het uurwerk onder andere: “Het gangwerk bestaat uit een Grahamgang met tandvorm volgens Schwilgué, dit moet na 1715 zijn ingebouwd. “Het voorspel lijkt namelijk origineel en direct in 1666 te zijn geconstrueerd. De huidige plaats voor het gaande werk is ook authentiek en de opwindas ervan is ook gelijk aan de andere drie assen.

Terugplaatsing in de Sint Joriskerk is niet meer mogelijk. Vooralsnog is er in Bredevoort nog geen geschikte plek gevonden voor het uurwerk, maar de aanwijzing als gemeentelijk monument biedt wellicht (financiële) mogelijkheden om dit alsnog te realiseren.


Reacties

Plaats een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Let op: je reactie wordt openbaar getoond. Vragen, aanvullingen en/of correcties proberen wij zo spoedig mogelijk te verwerken. Daarna worden ze verwijderd, om ‘vervuiling’ te voorkomen. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *