Kerkstraat 12, Aalten
Beschrijving
Ooit stond hier een huis dat het ‘Evershuis’ werd genoemd. Later was op dit adres Leerink Manufacturen gevestigd. Oudere jongeren herinneren zich wellicht eerder pizzeria De Fontein. Tegenwoordig staat hier het nieuwbouwcomplex ‘Hof van Leerink’.
Jan ten Dam, in 1742 getrouwd met Anna Catharina Evers, kocht het oude Evershuis aan de Kerkstraat. De volgende eigenaar was hun zoon, de leerlooier Harmen Jan sr., geboren 1744, die zijn leerlooierij had aan de zuidzijde van de Slingebeek, tussen Dijksbrug en Koembrug. Deze kreeg in 1811 op zijn oude dag ruzie met een buurvrouw, die hem door een verbouwing het uitzicht ontnam. Er volgde een rechtszaak. Zijn zoon Derk Willem (1771-1813) had ook een leerlooierij aan de Slingebeek, in de buurt van de Stationsstraat tegenover de oude ‘botterfabriek‘.
Derk Willems’ zoon Harmen Jan jr. erfde het huis aan de Kerkstraat, werd vroeg wees en ging als pleegkind in de leer bij goud- en zilversmid G.A. Manschot in Aalten. Hij nam de leerlooierij dus niet over. Tijdens de oorlogen was er veel vraag naar leer voor het leger geweest, maar rond 1817 had het leerlooien zijn beste tijd gehad. In 1827 trok Harmen Jan naar Kampen als leerling goud- en zilversmid. Daar leerde hij Petronella Johanna Gerber kennen, afstammelinge van gevluchte Zwitserse doopsgezinden, in 1833 trouwden ze. Van Harmen Jan zijn nog een gouden hanger en een zilveren naaldenhouder met zijn meesterteken bewaard.
Hun zoon Abraham (geb. 1834) zette na de vroege dood van zijn ouders de zaak aan de Kerkstraat voort, maar niet voor lang. Waarschijnlijk nam midden vorige eeuw de koopkracht in Aalten snel af zodat de klad kwam in het vak van edelsmid. Hij gaat in 1855 in Deventer in de leer als manufacturier. Abraham en zijn zus Annigje leden aan het besmettelijke favus (hoofdzeer), dat tot haaruitval leidde. Annigje droeg later pruiken. Toen ze overleden was wist de familie niet wat ze daarmee moest doen. Ten einde raad werden de pruiken in een doos gestopt en liet men ze door de Slingebeek wegdrijven. Van 1850 tot 1876 had Abraham met zijn zuster Annigje en vrouw Elisabeth Manschot een manufacturenzaak in het huis aan de Kerkstraat. Later kwam deze zaak door huwelijk van Annigje aan de familie Leerink.
Abraham had inmiddels in 1871 met zijn zwager Barend Johannes Manschot de hoornverwerkende industrie van Vaags in Aalten overgenomen, waar allerlei hoornen voorwerpen werden gemaakt, later vooral kammen.
Archieven
Kadaster 1832
Aalten I1257
Herme Jan ten Dam
zilversmid te Kampen
370 m² huis en erf
Bewoners
1813
Aalten 20
Hendrik Vultink (Aalten, 08-10-1784), borstelmaker
Engelberts Evers (Ootmarsum, 1795), dito knegt
1 man
1 vrouw
1 zoon
1 meisje
1 knegt
Bevolkingsregister 1823-1838
Lazer Levy de Haas (Bad Ems/D, 07-11-1764), koopman
Geertruid Ansel (Lichtenvoorde, 25-07-1732)
Volgende bewoners:
Harmen Jan ten Dam (Aalten, 20-06-1804), zilversmit
Petronella Johanna Gerber (Kampen, 01-03-1809)
Bevolkingsregister 1838-1850
Harmen Jan ten Dam (20-06-1804), goud- en zilversmit
Petronella Johanna Gerber (Kampen, 01-03-1809)
Bevolkingsregister 1850-1860
Harmen Jan ten Dam (20-06-1804), goud- en zilversmit
Volgende bewoners, zoon en schoondochter:
Abraham ten Dam (Aalten, 14-07-1834), koopman
Elisabeth Manschot (Aalten, 04-02-1838)
Bevolkingsregister 1860-1870
Abraham ten Dam (Aalten, 14-07-1834), koopman
Elisabeth Manschot (Aalten, 04-02-1838)
Bevolkingsregister 1870-1880
Abraham ten Dam (Aalten, 14-07-1834), koopman
Elisabeth Manschot (Aalten, 04-02-1838)
Volgende bewoners, zuster en zwager:
Johannes Leerink (Varsseveld, 30-07-1837), koopman
Annigjen ten Dam (Aalten, 14-07-1840)
Bevolkingsregister 1880-1890
Johannes Leerink (Varsseveld, 30-07-1837), manufacturier
Annigjen ten Dam (Aalten, 14-07-1840)
Bevolkingsregister 1890-1900
Johannes Leerink (Varsseveld, 30-07-1837), manufacturier
Annigjen ten Dam (Aalten, 14-07-1840)
Bevolkingsregister 1900-1910
Johannes Leerink (Varsseveld, 30-07-1837), manufacturier
Annigjen ten Dam (Aalten, 14-07-1840)
Bevolkingsregister 1910-1920
Johannes Leerink (Varsseveld, 30-07-1837)
Annigjen ten Dam (Aalten, 14-07-1840)
Volgende bewoners, zoon en schoondochter:
Harmen Jan Gerhard Leerink (Aalten, 21-03-1876), manufacturier
Emma van Deun (Zutphen, 17-04-1882)
Bevolkingsregister 1920-1930
Aalten D590
J. Leerink Manufacturen
Adresboek 1934
Aalten D590 > Kerkstraat 12
Adresboek 1967
Kerkstraat 12
G.B. Wildenbeest
Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina.
Kenmerken
| Kadastraal nr. | I-8921 |
| Functie | Woonhuis |
| Bouwjaar | onbekend |
| Sloop | ca. 2005 |
Bronnen
- Adresboek gem. Aalten, 1934 & 1967
- Archief De Beukelaer / coll. EHDC
- Delpher
- ECAL
- HisGIS
- Kadastrale kaart
- Wiewaswie
- ‘Wortels in de Achterhoek’, Henk Harmsen, 14-06-1997
Bijbel met zilveren slot, omstreeks 1843 gemaakt door zilversmid Harmen Jan ten Dam (1804-1850)
Toelichting: deze kerkbijbel bevat het Nieuwe Testament en het Boek der Psalmen, uitgave De Nederlandsche Bijbel-Compagnie te Amsterdam, J. Brandt en Zoon te Haarlem & Johannes Enschedé & Zonen, 1832, in leren band. Met bewerkt zilveren slot, gekeurd met het meesterteken van de zilversmid H.J. ten Dam (werkzaam in Aalten 1833-1850). Jaarletter niet zichtbaar afgeslagen, mogelijk aanwezig onder de montering. In de zilveren klamp aan de binnenkant staat gegraveerd: “C.E.E.” en het voorblad bevat de eigenaarsinscriptie: “Christina Elisabeth Ebbink 1843”. Afmetingen: 169 x 105 x 75 mm.
Plaats een reactie