Aaltensche Courant, 23 september 1949
Toonbeeld van robuste kracht
Met bewondering bekeken we Woensdag de nieuwe Amerikaanse wegschaver, die te Aalten door de Ned. Heide Mij. werd gedemonstreerd. „Wat is een wegschaver”, zult U zich waarschijnlijk allereerst afvragen, een vraag, die vanzelfsprekend ook door ons werd gesteld.
Van een ieder wordt verondersteld de bulldozer te kennen, de tractor met aan de voorkant een grote schaaf, die in het geallieerde leger werd gebruikt om hindernissen op doeltreffende wijze aan de kant te schuiven. Op dit principe berust ook deze wegschaver, die echter een machine op zichzelf is, en wordt voortgetrokken door een sterke dieseltractor. Een vernuftige constructie, deze wegschaver, een apparaat met, we zouden haast zeggen: duizend en één mogelijkheden. Hij wordt voornamelijk gebruikt om oneffen terreinen, we noemen hier hobbelige zandwegen, om te toveren in behoorlijk begaanbare, vlakke wegen. Het voornaamste van de constructie is de grote schaaf, die in het midden is bevestigd en met grote wielen vanaf de bestuurdersplaats (achterbrug) bewogen kan worden, zowel naar boven als naar beneden, naar links of rechts en in schuine stand.
De wegschaver is één der voorbeelden van de Marshallhulp aan Europa, en werd aan de regering overgedragen voor het verrichten van herstelwerkzaamheden. Op de machine stond nog te lezen: „For recovery, supplied by the United States of America”.
De demonstratie had plaats op de oude Zelhemseweg (Hessenweg), enkele honderden meters voorbij het Zondagsschoolhuisje. Op uitnodiging van Aalten’s gemeentebestuur waren diverse personen, voornamelijk van de technische dienst uit omliggende gemeenten naar hier gekomen om de demonstratie bij te wonen.
Burgemeester E.S van Veen richtte op de plaats van demonstratie het woord tot de aanwezigen en sprak zijn vreugde uit over het feit, dat de Heide Mij. naar Aalten was gekomen om deze nieuwe Amerikaanse machine te demonstreren. Spreker wees op de toestand der zandwegen, welke steeds een zorgenkind der gemeente zijn en veel onderhoud vergen. Dit probleem kon enkele jaren geleden, tijdens de grote werkloosheid, afdoende worden opgelost met het gevolg, dat de zandwegen er toenmaals behoorlijk onderhouden uitzagen. Momenteel doet zich de vraag echter weer voor, hoe de zandwegen in goede staat te houden.
De Heide Mij. nu, aldus spreker, heeft dit probleem met gebruikmaking van deze machine zeer doeltreffend weten op te lossen, hetgeen uit de demonstratie moge blijken.
Burgemeester Van Veen gaf hierop het woord aan een der heren technici van de Heide Mij., die op duidelijke wijze de werking van de wegschaver uitlegde, waarna met de demonstratie begonnen werd.
De wegschaver in werking
Zoals we reeds aan het begin van ons artikel zeiden, hebben we een en ander met bewondering gadegeslagen. Met robuste kracht trok de tractor de wegschaver over de oneffenheden, grote plakken grond afschavend, waarbij stenen geen bezwaar bleken te zijn. Dat dit werk veel routine van de bestuurder vergt, moge een ieder duidelijk zijn. Hij moet als ’t ware aanvoelen, hoeveel grond moet worden afgeschaafd, want in kuilen én gaten mag de schaaf de grond niet raken, daar men dan natuurlijk niets verder komt met het egaliseren.
In een kort tijdsbestek werden enkele honderden meters zandweg afgevlakt, kuilen dichtgeschoven. In vergelijking met handkracht (de schop), is deze machine wel een grote uitkomst als het op een snelle uitvoering van het object aankomt. Voor het gedeelte weg, dat die middag werd afgewerkt, zouden, gebeurde het met de schop, zeker dagen gemoeid zijn.
In den beginne wordt de wegschaver tweemaal over de weg getrokken om de gaten uit het lengteprofiel te verwijderen. Dan wordt de schaaf schuin naar links of rechts zo gesteld, dat de vereiste wegrondte wordt verkregen. Tenslotte wordt een z.g. schijveneg over het geëgaliseerde wegdek getrokken, die kluiten en plaggen stukmaakt en verdeelt. Behalve de schaaf zijn ook de wielen van de wegschaver schuin te stellen, om te voorkomen, dat de machine bij grote tegenstand zou wegglijden. Verder kan ook de achterbrug van links of rechts worden verplaatst, al naar gelang de werkzaamheden welke moeten worden verricht.
De wegschaver is een apparaat met vele mogelijkheden, hetgeen op deze demonstratiemiddag wel heel duidelijk naar voren kwam. De aanwezigen hebben zeer zeker veel te hunnen voordele kunnen opdoen.