Categorie: Landstraat

Beschrijving

De geschiedenis van Café Leuven gaat meer dan twee eeuwen terug. Aan het begin van de 19e eeuw was Hendrikus Vultink (1781-1861), naast borstelmaker, de eigenaar van een tapperij genaamd ‘De Leeuw.’

In de tijd van Napoleon waren er, naast de gelagkamer, enkele kamertjes waar officieren uit het Franse leger waren ondergebracht. Behalve voor de officieren in ‘De Leeuw’, voorzag de familie Vultink een deel van het Franse garnizoen van warme maaltijden. Een geliefd maal bij de soldaten en officieren was zuurkool met varkensvlees. Niet zomaar een stukje varkensvlees, nee een heel of een half varken naar gelang het uitkwam werd met de zuurkool meegekookt. De Franse soldaten waren echte rokkenjagers en het was voor de dienstbodes die het eten brachten verduveld goed oppassen.

Logement

Na de Franse overheersing werd de familie uitgebreid met de geboorte van een zoon, Hendrikus Georgius Vultink die op 6 juli 1821 het levenslicht zag. Hij trouwde in 1852 met Josephina Antonette van Ginther, een Winterswijkse schone met wie de familietraditie werd voortgezet, dat willen zeggen dat Vultink naast tapper het borstelmakersvak uitoefende. Vlak voor dit huwelijk werd ‘De Leeuw’ een echt logement; een minder voorname naam voor een hotel, waar mevrouw Vultink-Ginther voornamelijk de scepter zwaaide.

Ook dit huwelijk bleef niet kinderloos. Een van de dochters, Elisabeth Johanna Vultink trouwde in 1890 met Johannes Bernardus Kamps, bierbottelaar en logementhouder uit Winterswijk. Kamps zette de bierbottelarij voort in Aalten en richtte zich daarnaast volledig op het logement, dat toen al populaire ontmoetingsplaats was voor de lokale bevolking. Hier kwamen Aaltenaren bijeen om te kaarten en de kwesties van de dag te bespreken.

Marie Kamps

Op 17 april 1892 dronk vader Kamps een extra borrel, want zijn vrouw had het leven geschonken aan een flinke dochter, Maria Louisa Josephina. En het was deze dochter die op 10-jarige leeftijd tijdens de Meimarkt in 1902 met vaardigheid het dienblad hanteerde. Zeven decennia later vertelde zij daarover:

“Ik kan het me nog als de dag van gisteren herinneren. Het was die dag ongewoon druk en omdat ik met mijn smalle figuurtje mij gemakkelijk tussen de tafeltjes en stoelen kon bewegen dan mijn moeder kwam dat de omzet in het café vanzelfsprekend ten goede. De klanten hadden er blijkbaar schik in dat zij bediend werden door een ‘jong deerntje’, de kwinkslagen waren dan ook niet van de lucht.

Overigens viel het met de bediening nogal mee. Iedereen dronk een ‘klaorken’, de dames met en de mannen zonder suiker, af en toe schonken wij een glaasje rood, het beste te vergelijken met het glaasje bessen van vandaag. De borrel kostte 6 cent ofwel een grosch per glas, want het Duitse betaalmiddel was in die tijd net zo gangbaar als het Nederlandse geld.”

De vuurdoop had zij dus met glans doorstaan en omdat zij er zelf ook wel plezier in kreeg werd de jonge Marie hoe langer hoe meer ingeschakeld. Dat was vooral op zondagmorgen wanneer de kerk uitging. Velen hadden een vaste ‘angang’ om na afloop een kopje koffie te drinken en daarna het paard in te spannen om naar huis te rijden. Sommigen bleven na de ochtenddienst in ‘De Leeuw’ om ’s middags opnieuw ter kerke te gaan.

“In ‘De Leeuw’ kon men ook terecht om iets in de fles te halen. Een fles jenever kostte in mijn jonge jaren 64 cent, een maatje 8 cent en een half oord (2 maatjes) 16 cent.”

Over het cafébezoek in die tijd vertelde ze: “Het waren over het algemeen de oudere getrouwde mannen die een borreltje of een flesje bier kwamen drinken. Men keuvelde wat, legde een kaartje en naarmate de tijd verstreek werden de verhalen mooier en griezeliger. Als dan de ‘papklok’ luidde om 9 uur betekende dat het uur geslagen had om naar huis te gaan, want de andere dag was het al vroeg opstaan geblazen. Jonge mensen zag men zelden in een café, bij hoge uitzondering en dan nog in gezelschap van vader. De tijden zijn in dat opzicht wel veranderd. De rollen zijn nu omgekeerd.”

Ook vertelde zij over de inkwartiering tijdens de Eerste Wereldoorlog waarvoor 80 cent per dag voor inkwartiering werd ontvangen. Over de vluchtelingen uit het krijgsgevangenenkamp ‘Friederichsfeld’ bij Wesel die in Aalten terechtkwamen en door de familie Kamps op last van hogerhand van voedsel werden voorzien, voordat zij op transport gesteld werden. En in alles speelde Marie Kamps een voorname rol.

Zij was van alle markten thuis. Niet alleen in het café en in het huishouden, ook bij het bottelen stond zij haar mannetje. Zij spande het paard in voor de bierwagen, reed er mee naar de klanten in Aalten, zoals de Tolhutte, Mariënvelde, Zieuwent, Lichtenvoorde om maar een paar plaatsen te noemen. Ook in Bocholt was de bierwagen van Kamps een vertrouwd beeld.

Marie Kamps is praktisch haar hele leven het café trouw gebleven, ook na haar huwelijk in 1924 met Willem Leuven, schilder van beroep. Het café bleef het domein van Marie.

Na het overlijden van de heer Leuven in 1966 is er nieuw bloed in de zaak gekomen toen de zoon L. Leuven met zijn vrouw zo geleidelijk aan de leidsels ging overnemen. En als de voortekenen niet bedriegen dan zullen er nog ettelijke jaren aan het bestaan van de zaak worden toegevoegd. Een kleinzoon is pas 10 jaar maar schenkt nu al als het van vader mag een klein borreltje in.

Op zaterdagmiddag 15 oktober 1932 brandde het pand geheel uit, waarna in 1933 de eerste steen werd gelegd van het huidige pand aan de Landstraat.

Eigenaren

Overzicht is niet volledig.

Bewoners

1813

Aalten 65

Carel Jacob Engelbert Blücher (Elberfeld, 1783), drukker en verver
Casper Hoff (1783), knegt

1 man
1 vrouw
1 dogter
1 knegt
1 meid

Bevolkingsregister 1823-1838

Aalten 65

Theodoor Wilhelm Meijrink (Aalten, 31-12-1787), winkelier
Henrina Christina Joanna Schreven (Bocholt, 02-08-1796)

Bevolkingsregister 1838-1850

Aalten 63

Theodoor Wilhelm Meijrink (Aalten, 31-12-1787), winkelier
Henrina Christina Joanna Schreven (Bocholt, 02-08-1796)

Volgende bewoners:

Hendrikus Brethouwer (Aalten, 06-08-1823), winkelier

Bevolkingsregister 1850-1860

Aalten 63

Hendrikus Brethouwer (Aalten, 06-08-1823), winkelier

Volgende bewoners:

Hendrikus Georgius Vultink (Aalten, 06-07-1821), borstelmaker
Josephina Louisa Antonetta Ginther (Winterswijk, 11-05-1820)

Bevolkingsregister 1860-1870

Aalten 63

Hendrikus Georgius Vultink (Aalten, 06-07-1821), borstelmaker
Josephina Louisa Antonetta Ginther (Winterswijk, 11-05-1820)

Bevolkingsregister 1870-1880

Aalten 77

Hendrikus Georgius Vultink (Aalten, 06-07-1821), borstelmaker
Josephina Louisa Antonetta Ginther (Winterswijk, 11-05-1820)

Bevolkingsregister 1880-1890

Aalten 86

Hendrikus Georgius Vultink (Aalten, 06-07-1821), borstelmaker
Josephina Louisa Antonetta Ginther (Winterswijk, 11-05-1820)

Bevolkingsregister 1890-1900

Aalten 81

Hendrikus Georgius Vultink (Aalten, 06-07-1821), logementhouder

Bevolkingsregister 1900-1910

Aalten A103 > A132

Hendrikus Georgius Vultink (Aalten, 06-07-1821), herbergier

Volgende bewoners, dochter en schoonzoon:

Johannes Bernardus Kamps (Winterswijk, 20-07-1861), bierbottelaar
Elisabeth Johanna Vultink (Aalten, 24-11-1861)

Bevolkingsregister 1910-1920

Aalten A132 > A133

Johannes Bernardus Kamps (Winterswijk, 20-07-1861), bierbottelaar

Bevolkingsregister 1920-1930

Aalten A133

Johannes Bernardus Kamps (Winterswijk, 20-07-1861)

Volgende bewoners, dochter en schoonzoon:

Willem Gerhardus Johan Leuven (Aalten, 09-04-1897)
Maria Louisa Josephina Kamps (Aalten, 17-04-1892)

Adresboek 1934

Aalten A133 > Landstraat 9

W.G.J. Leuven

Adresboek 1967

Landstraat 9

Mevr. M.L.J. Leuven-Kamps
L.B.A. Leuven
G.A.H.B. Kamps
A.J.M. van Eerden

Beschrijving

Later werd dit de Koala Bar, café Op d’n Timp, daarna Malle Babbel en tegenwoordig is hier een makelaarskantoor gevestigd.

Eigenaren

Kadaster 1832

Aalten I1254
Gerardus Koelman
borstelmaker te Aalten
220 m² huis en erf

Bewoners

1813

Aalten 28

Peter Albertus Vaags (Aalten, 29-10-1789), winkelier

1 weduwe
1 zoon
1 dogter

Bevolkingsregister 1823-1838

Aalten 28

Petrus Albertus Vaags (Aalten, 29-09-1789), winkelier
(1) Arnolda Antonetta Vreede (Aalten, 12-04-1793)
(2) Aaltjen Somsen (Aalten, 22-08-1788)

Volgende bewoners:

Gerhardus Henricus Arnoldus Koelman (Aalten, 25-01-1799), borstelmaker
Janna Elisabeth Reijerink (Aalten, 24-09-1802)

Bevolkingsregister 1838-1850

Aalten 4

Gerhardus Henricus Arnoldus Koelman (Aalten, 25-01-1799), borstelmaker
Janna Elisabeth Reijerink (Aalten, 24-09-1802)

Bevolkingsregister 1850-1860

Aalten 4

Gerhardus Henricus Arnoldus Koelman (Aalten, 25-01-1799), borstelmaker
Janna Elisabeth Reijerink (Aalten, 24-09-1802)

Volgende bewoners:

Gerhardus van Bree (Wisch, 22-04-1825), bakker
Geertruida Schaars (Didam, 10-09-1828)

Bevolkingsregister 1860-1870

Aalten 4

Gerhardus van Bree (Wisch, 22-04-1825), bakker
Geertruid Schaars (Didam, 10-09-1828)

Bevolkingsregister 1870-1880

Aalten 5

Gerhardus van Bree (Wisch, 22-04-1825), bakker
Geertruida Schaars (Didam, 10-09-1828)

Volgende bewoner:

Jan Dirk Heerdink (Winterswijk, 12-08-1852), broodbakker

Bevolkingsregister 1880-1890

Aalten 5

Jan Dirk Heerdink (Winterswijk, 12-08-1852), bakker

Hij vertrekt in 1882 naar Amerika.

Volgende bewoner:

Herman Rathmer (Stadtlohn/D, 25-12-1827), bakker
Wilhelmina Auluke (Stadtlohn/D, 15-05-1841)

Bevolkingsregister 1890-1900

Aalten 6

Herman Rathmer (Stadtlohn/D, 25-12-1827), bakker
Wilhelmina Auluke (Stadtlohn/D, 15-05-1841)

Bevolkingsregister 1900-1910

Aalten A7 > A13

Wilhelmina Auluke (Stadtlohn/D, 15-05-1841), winkelierster

Volgende bewoners, zoon en schoondochter:

Bernhard Johann Rathmer (Stadtlohn/D, 28-02-1864), exportslager
Maria Soethof (Giesbeek, 15-02-1867)

Bevolkingsregister 1910-1920

Aalten A13 > D588

Bernhard Johann Rathmer (Stadtlohn/D, 28-02-1864), exportslager, stalhouder
Maria Soethof (Giesbeek, 15-02-1867)

Bevolkingsregister 1920-1930

Aalten A13 > 588

Bernhard Johann Rathmer (Stadtlohn/D, 28-02-1864), caféhouder

Adresboek 1934

Aalten D588 > Landstraat 2

B.J. Rathmer

Adresboek 1967

Landstraat 2

J.J. Rathmer

Beschrijving

In 1823 staat Evert van Eerden op dit adres geregistreerd als kastelein. In datzelfde jaar duikt de naam van logement ‘De Roskam’ al op in de Nederlandsche Staatscourant. Na het overlijden van zijn ouders in 1837 en 1839 neemt zoon Abraham van Eerden het stokje over.

Volgens een lijst van 1850-’60 overnachtten in De Roskam veel zakenmensen. Vaste passanten waren bijvoorbeeld de Zwolse azijnfabrikant Schaapman uit Zwolle en meelfabrikant Van der Lande uit Deventer. Ook Duitse zakenlieden kenden het adres.

In 1870 wordt de zaak overgenomen door Pieter Oosthout uit Rotterdam. Deze blijft echter niet lang, want blijkens een advertentie wordt Logement De Roskam in 1876 overgenomen door de heer (Karel Gustaaf) Avenarius. In de advertentie beveelt hij dit logement “minzaam aan in de aandacht van het reizend publiek”.

Voorderman

Eind april 1890 vertrekt Avenarius en vestigt zich hier Martinus Voorderman uit Brummen.

Hotel De Roskam, vanaf dan ook wel kortweg ‘Voorderman’ genoemd, was een plek waar niet alleen overnacht en vergaderd werd. Er werd ook goed geborreld. Vooral met de Meimarkt, de Kermis en de Sint-Nicolaasmarkt op 6 december was het er erg vol. De veemarkt in Aalten werd destijds gehouden tot één uur in de middag, waarna de boeren naar Voorderman gingen. ’s Middags gingen de jongelui naar de warenmarkt. Op alle hoeken in de cafés klonk muziek. De jongens trokken in groepen langs de kramen, evenals de meisjes en men probeerde tot elkaar te komen voor afspraakjes.

Wie voor de Meimarkt of Kermis al een afspraakje had weten te maken om er samen naar toe te gaan, had “d’n schadden al dreuge”. Op de markt deden ook de kwakzalvers en kiezentrekkers goede zaken. De meisjes die geen aanzoek hadden gekregen trokken alleen huiswaarts. Een verstokte vrijgezel en een late feestganger wipten dan nog even bij Voorderman binnen.

In september 1891 werd een Landbouwtentoonstelling in Aalten gehouden. In Hotel De Roskam konden de aanwezigen deelnemen aan een open tafel à Hfl 2,25 gulden per couvert, inclusief een halve fles wijn. De Roskam was naast hotel ook een stalhouderij. In 1919 werd een advertentie geplaatst dat bij De Roskam de mogelijkheid werd geboden tot het stallen van paarden.

Einde van Hotel De Roskam

Martinus Voorderman overleed in 1912. In april 1919 verkocht zijn weduwe de gehele hotel-inventaris, inboedel en stalhouderij. De veranda werd in mei van datzelfde jaar gesloopt en het pand wordt verbouwd tot twee winkelhuizen, Landstraat 13 en 15.

Vervolgens vestigde zich op nummer 13 G.J.J. Degenaar met een drogisterij. In 1930 opende hij er tevens een lunchroom (modern woord!), ingericht als “Oud-Hollandsche taveerne”. Op de verdieping erboven werd het museum van de Oudheidkamer ondergebracht en de drogisterij kreeg zijn ingang aan de Hogestraatzijde. In 1934 werd de drogisterij overgenomen door C. van Nood. Begin jaren 70 werd het drogisterij Kwakkel en tegenwoordig is het een restaurant/pizzeria.

Op nummer 15 vestigde zich B.A. Veldhuis, manufacturier. In 1933 vinden we er het delicatessenhuis van G.A. Wieland en in 1967 de delicatessenzaak van B. Buesink. Tegenwoordig is het deel van modezaak Klein Entink (Landstraat 17).

Muurschilderingen

In 1988 ontdekten Marianne Kiwitz en Martin Finkenflügel muurschilderingen op de eerste verdieping van het pand, boven (destijds) drogisterij Kwakkel. Bij het verwijderen van behang kwamen in meerdere kamers wandversieringen tevoorschijn, terwijl in de woonkamer die aan de Landstraat is gelegen, zelfs twee prachtig en goed bewaarde natuurtaferelen aan het licht kwamen.

Omdat het tweetal nogal verbaasd was over de vondst en nieuwsgierig was naar de oorsprong van deze muurschilderingen, nam men contact op met Museum Frerikshuus. Een paar mensen van dit museum kwamen ter plaatse kijken en constateerden dat het hier om wandversieringen gaat uit de tijd dat het pand een hotelfunctie had.

De beide schilderingen in de voorkamer waren gesigneerd met “W.J. Rave”, terwijl op één van beide decoraties daaraan is toevoegd: “Bred”. Waarschijnlijk duidt dit op een schilder W.J. Rave uit Bredevoort die Hotel De Roskam toentertijd van haar wandversieringen voorzag.

Eigenaren

Overzicht is niet volledig.

Bewoners

Bevolkingsregister 1823-1838

Aalten 126

Evert van Eerden (Aalten, 11-05-1766), kastelein
Barta Willemina Arentzen (Aalten, 26-05-1773)

Bevolkingsregister 1838-1850

Aalten 128

Evert van Eerden (Aalten, 11-05-1766), kastelein
Barta Willemina Arentzen (Aalten, 26-05-1773)

Volgende bewoners, zoon en schoondochter:

Abraham van Eerden (Aalten, 17-12-1812), kastelein
Johanna Willemina Lindenhovius (Aalten, 13-12-1819)

Bevolkingsregister 1850-1860

Aalten 128

Abraham van Eerden (Aalten, 17-12-1812), logementhouder
Johanna Willemina Lindenhovius (Aalten, 13-12-1819)

Bevolkingsregister 1860-1870

Aalten 128

Abraham van Eerden (Aalten, 17-12-1812), logementhouder
Johanna Willemina Lindenhovius (Aalten, 13-12-1819)

Bevolkingsregister 1870-1880

Aalten 152

Abraham van Eerden (Aalten, 17-12-1812), logementhouder
Johanna Willemina Lindenhovius (Aalten, 13-12-1819)

Volgende bewoners:

Pieter Oosthout (Bergen op Zoom, 02-08-1817), logementhouder
Maria Cornelia Louisa Brederode (’s Heerenberg, 23-07-1832)

Volgende bewoners:

Aalten 152

Karel Gustaaf Avenarius (Gendringen, 28-07-1838), logementhouder
Anna Christina Ensink (Vorden, 17-05-1853)

Bevolkingsregister 1880-1890

Aalten 173

Karel Gustaaf Avenarius (Gendringen, 28-07-1838), logementhouder
Anna Christina Ensink (Vorden, 17-05-1853)

Bevolkingsregister 1890-1900

Aalten 169

Karel Gustaaf Avenarius (Gendringen, 28-07-1838), logementhouder
Anna Christina Ensink (Vorden, 17-05-1853)

Volgende bewoners:

Martinus Voorderman (Brummen, 27-03-1861), logementhouder
Maria Johanna Zwiers (Zutphen, 10-01-1863)

Bevolkingsregister 1900-1910

Aalten A194 > A240

Martinus Voorderman (Brummen, 27-03-1861), hotelhouder
Maria Johanna Zwiers (Zutphen, 10-01-1863)

Bevolkingsregister 1910-1920

Bevolkingsregister 1920-1930

Adresboek 1934

Adresboek 1967