Bramer Hutte werd ook Braamkamp genoemd. Het huisnummer in 1823 duidt op een locatie in de buurt van De Klodde aan de Middelkampsweg.
Bewoners
Eerst bekende bewoners:
Wolter Rensink alias te Roele (Aalten, 25-10-1733 – Heurne, 12-09-1791), trouwt op 27-06-1761 in Aalten met Anneken Veenhuijs (Aalten, 16-02-1738 – Heurne, 12-12-1799)
Volgende bewoners, zoon en schoondochter:
Lam(b/m)ert Jan te Roele alias Tiel(k/tj)es (Aalten, 17-10-1762 – Heurne, 03-04-1803), trouwt (1) op 08-05-1793 in de Kruiskapel, Hemden met Anna (Enneken) Loskamp(Bocholt, 25-10-1767)
Volgende bewoners, weduwnaar en 2e echtgenote:
Lam(b/m)ert Jan te Roele alias Tiel(k/tj)es(Aalten, 17-10-1762 – Heurne, 03-04-1803), trouwt (2) op 14-01-1800 in Kruiskapel, Hemden met Theodora (Dora) Gieling(Bocholt, 05-12-1768 – Heurne, 04-06-1827)
Volgende bewoners, weduwe en 2e echtgenoot:
Joannes (Fredrick Johannes) (S/Z)anders(Hengevelde/Delden, 24-12-1769), trouwt op 26-10-1803 in Aalten met Theodora (Dora) Gieling (Bocholt, 05-12-1768 – Heurne, 04-06-1827)
Joannes (Fredrick Johannes) vertrok na het overlijden van Theodora (Dora) naar Bocholt.
Mercurij 14 Aprilis 1624 – Erschenen Thonijs ten Ruell Lumme eheluijde voer sich, und hij Thonijs als Vader und Mombar sijner bij saligen Lotte Cappers ehelich getuigten kinder voert Rosier Lomans Jenneken Cappers eheluijde, Die bekanden voer sich, respective kinderen und erven, van haren Schwager und broeder Coepe Cappers Derick Conincks eheluijden van wegen harer Comparanten und mitbeschrevenen Vader- und Moederlicker alinger Nalatenschap gereiden und ongereiden guederen, volnkomentlick und toe dancke voldaen und betaelt te sijn, bedanckten sich derselven goeder betalong, quitierende daerop in krafft deses, und hebben derwegen alles voer sich und haren mitbeschrevenen In behueff Coepen Cappers, huijsfrouwen und erven, opt Erff und guet Cappers sampt toebehoer und gerechticheit Inden Kerspell Aelten buerschap Hoerne gelegen, mit hant, halm und monde vertegen, Desselven waerschap beter verschrijvong und vestniss gelaefft nae Landtrechte, Bij veronderpandong harer goederen. Sonder exceptie und argelist.
Verpondingskohier 1647
Kappers goet, Jan Kappers. Huis, hof 1 sch. noch 1 hof van 1/2 sch. boulant 5 1/2 mdr., 4 mdr. thientbaer. noch 1 mdr. slecht lant, t’Beswaer afgetrocken blijft 42 – 6 -.
Liberale Gifte 1748
Kadaster 1832
Aalten E541 Hendrik Jan Groot Kappers landbouwer te Aalten 6790 m² huis, schuur en erf
Bewoners
Eerst bekende bewoners:
Johan Cappers (Heurne < 1624) Stijne
In 1618 droegen Johan en Stijne het ‘Erff und guet Cappers und Wickerinck‘ in Heurne over aan hun zoon en schoondochter Cope en Dercksken.
J(oh)an Rosen alias Meinck alias Kappers (Miste) Dercksken Conincks (Bocholt – Heurne < 1676)
J(oh)an en Dercksken waren lidmaat in Aalten voor 1645 en woonden in Heurne. Volgens het Verpondingscohier van 1647 waren ze eigenaar van ‘het Kappers goet’ en ‘Wickerincks Stede’ in Heurne.
Volgende bewoners, weduwnaar en 2e echtgenote:
J(oh)an Rosen alias Meinck alias Kappers (Miste), trouwt op 12-11-1676 in Aalten met Anneken Luijders (Bredevoort)
Volgende bewoners:
Hendrick Lensinck alias (C/K)appers (IJzerlo), trouwt (1) op 08-01-1671 in Aalten met Lijsken T(h)ijs (IJzerlo – Heurne, 1683/1684)
Volgende bewoners, weduwnaar en 2e echtgenote:
Hendrick Lensinck alias (C/K)appers (IJzerlo), trouwt (2) op 28-06-1684 in Dinxperlo met Lutte ten Ormel (De Heurne)
Hendrick verhuisde in 1684 bij zijn 2e huwelijk van Kappers in Heurne naar Ormel in De Heurne en keerde met zijn 2e echtgenote Lutte een jaar later terug naar Kappers.
Volgende bewoners, zoon van Hendrick en Lijsken en schoondochter:
Harmen Cappers (Aalten, 30-04-1676 – Heurne < 1744), trouwt (1) op 26-03-1713 in Aalten met Aeltje te Ormel (Dinxperlo, 13-10-1695 – Heurne < 1735)
Harmen en Aeltjen verhuisden rond 1720 van Ormel in De Heurne naar Kappers in Heurne.
Volgende bewoners, weduwnaar en 2e echtgenote:
Harmen (C/K)appers (Aalten, 30-04-1676 – Heurne < 1744), trouwt (2) op 24-06-1735 in Aalten met Geeske(n) Le(e)lan(ts/d) (Aalten, 29-12-1689)
Volgende bewoners, zoon van Harmen en Aeltjen en schoondochter:
Jan Kappers (Dinxperlo, 08-11-1716 – Heurne, 18-02-1808), trouwt op 20-06-1744 in Aalten met Teuniske (Antonia) te Kotte (Bocholt, 07-10-1725 – Heurne, 08-07-1807)
Volgende bewoners, zoon en schoondochter:
Hendrik Jan (K/C)appers (Aalten, 06-09-1750 – Heurne, 19-04-1831), trouwt op 12-08-1792 in Aalten met Mette Veldhuis (Aalten, 04-01-1771 – IJzerlo, 28-09-1850)
In het vervolg van deze bewonersreeks hieronder klopt iets niet. Het lijkt wel alsof de bewoners van Groot en Klein Kappers ergens rond deze periode ‘stuivertje gewisseld’ hebben. Nader uit zoeken. Als u weet hoe het zit, horen wij het graag!
Groot Kappers, acquarel door Henri Kappers (bron)Fragment kadastrale kaart (1885)Aaltensche Courant, 14 juli 1900Fragment kadastraal leggerartikel, 1873Fragment kadastraal leggerartikel, 1985
In 1200 werd al melding gemaakt van het landgoed ‘Kortebeke’, als bezitting van de bisschop van Utrecht.
Archieven
Rechterlijk Archief Bredevoort 1624
Veneris 17 Decembris 1624 – Stadtholder Johan ten Berge, Cornoten Peter Cloeck, Joannes Wisselinck.
Erschenen Johan Thoebenbroeck Lotte thoe Kortbeeck eheluijde, die bekanden voer sich und oeren erven van wegen harer Lotten Vader- und Moederlicken goederen, van haren Schwager und broeder Johan thoe Kortbecke Grieten sijner huijsfrouw, alinck und all voldaen, entrichtet und betaelt tesijn, Bedanckten sich derselven goeder volnkomner betalong, quitierende daerop krafft deses, Und hebben damnae Johan Thoebenbroeck Lotte te Cortbeck eheluide vorschreven, allet voer sich und haren erven, In behueff Johans thoe Kortbeck Grieten eheluiden und harer erven, op dat Erff und guet thoe Kortbeck Somptstede, und Hemelmaet alle Inden Kerspel Aelten in haren fohren und bepalongen gelegen, sampt derselven alinge olde und nije toebehoer und gerechticheit, mit hant, halm und monde vertegen, Derselven waerschap, verner und beter verschrijvongh und erffvestniss gelaefft nae Landtrechte, Bij veronderpandongh aller harer iegenwoirdigen und toekompstigen gereiden und ongereiden guederen, Sonder Inrede und argelist.
Deze vermelding bevat een eigenaardige fout. Er staat dat Jan Willem Kortbeek getrouwd is met Mechtelt Gilhuis en vier kinderen heeft, waarvan twee boven de 16 jaar. Jan Willem (gedoopt op 04-02-1725 als Jan Willem te Veenhuijs) was echter niet de echtgenoot maar de stiefzoon van Mechtelt Gilhuis. Zijn vader, Frerick te Veenhuijs alias Kortbeek was tijdens zijn eerste huwelijk getrouwd met Beerndeken te Kortbeek, dochter van Jan te Kortbeek en Mette Freers. Jan Willem was een zoon uit dit eerste huwelijk. Frerick hertrouwde in 1731 met Mechtelt Scholten alias Gilhuis/Gildehuis. Zoon Jan Willem was ten tijde van de Liberale Gifte getrouwd met Aeltjen Turhuis.
Elzabé Maria Theodora ten Cate, wed. A.F. Roelvink
1355 m² huis, schuur en erf
1923
E-1586
Theodorus Antonius Marie Driessen, fabriekant
1355 m² huis, schuur en erf
1938
E-1586
Derk Willem Rutgers, koopman
1355 m² huis, schuur en erf
1939
E-1586
Hendrik Jan Lubbers, landbouwer
1355 m² huis, schuur en erf
1960
E-2448
Hendrik Jan Lubbers, landbouwer
66.040 m² huis, schuur, bouw-weiland, bosch
1972
E-2653
Hendrik Jan Lubbers, landbouwer
65.270 m² huis, schuur, bouw-weiland, bosch
1982
E-2702
Evert Johan Lubbers, landbouwer
64.065 m² huis, schuren, erf, tuin, bld., wld.
Bewoners
Eerst bekende bewoners:
Johan te Kortbeek Alyth
Kinderen:
Stijne te Kortbeek, trouwt met Reintgen Schulte ten Ahave
Tobe te Kortbeek
Volgende bewoners, zoon en schoondochter (sinds ca. 1535):
Tobe te Kortbeek (Heurne) Gese te Borninkhof (Haart)
Kinderen:
Lotte te Kortbeek
Gertgen te Kortbeek, trouwt Egbert Brethouwer
Anna te Kortbeek, trouwt Willem Warninck
Gesken te Kortbeek
Volgende bewoners, dochter en schoonzoon (sinds ca. 1571):
Lubbert Heijink alias Kortbeek (Haart) Lotte te Kortbeek (Heurne)
Kinderen:
Johan te Kortbeek
Lotte te Kortbeek, trouwt Johan Thoebenbroek
Volgende bewoners, zoon en schoondochter:
Johan Schulte te Kortbeek (Heurne) Griete
Kind:
Geesken te Kortbeek
Johan en Griete waren vermogende personen. Zij bezaten meerdere boerderijen. In 1624 verkochten zij het erve Heijink. Hun dochter Geesken (blijkbaar enig kind) trouwde in 1638 met Derck Wildenbeest ook genaamd Overkamp, kerkmeester en provisor in Silvolde. Hij werd door dit huwelijk eigenaar van o.a. Kortbeek en de kavestede Sijbelink in Heurne en Hemelmate in Lintelo. Zijn kleinzoon Jannes Overkamp verkocht het erve Kortbeek en de kavestede Sijbelink in 1751 aan advocaat Dr. Gerrit Jan Witten die het in 1777 doorverkocht aan juffer Geertruid Anna Isabella Roelvink voor 5500 gulden.
Vermoedelijk vanaf rond 1635 werd Kortbeek niet meer bewoond door de eigenaars maar kwamen er pachters op de boerderij.
Volgende bewoners, al voor 1644:
Herman te Boveld alias Kortbeek Mette ten Roele (Heurne)
Kinderen:
Jan te Kortbeek alias Gelink alias te Kotte, trouwt Enneken Velthaer
Tonnisken te Kortbeek, trouwt Jan te Lindert
Derck te Kortbeek, trouwt (1) Jenneken Bennink en (2) Christina Nienhaus
Willem te Kortbeek, trouwt Cunneken Lieverdink
Cope te Kortbeek, trouwt Jantjen Bueckers
Volgens het Verpondingscohier (origineel register) van 1650 had Groot Kortbeek toen twee bouwlieden: Derck te Kortbeek en Jacob te Kortbeek. Herman te Boveld alias Kortbeek, die in 1688 nog leefde, bleef wonen in de buurtschap Heurne maar onbekend is waar. In 1650 wordt hij in het Verpondingscohier niet genoemd als bewoner van een boerderij in Heurne maar was hij wel (samen met anderen) pachter van het land van Legters. Mogelijk woonde hij daar toen ook en is hij later verhuisd naar Klein Kortbeek dat na 1650 werd gebouwd.
Volgende bewoners:
Jacob te Kortbeek
en
Derck te Kortbeek Trijne Rutgers
Kinderen:
Geertjen te Kortbeek, trouwt Hendrick Gebbink alias Kortbeek
Jenneken te Kortbeek, trouwt Herman Goerdink alias Kortbeek
Jan te Kortbeek
Stijntjen te Kortbeek (Aalten, 10-12-1665), trouwt Herman te Slaa
Berent te Kortbeek (Aalten, 23-04-1670)
Volgende bewoners, zoon en schoondochter:
Jan te Kortbeek (Heurne – 1703), trouwt op 07-12-1690 in Aalten met Mette Freers (Aalten, 11-04-1669)
Kinderen:
Derck te Kortbeek alias Buitink alias Tammel (op Buitink, op Klein Tammel) (Aalten, 20-12-1691) trouwt (1) Geertien Buitink en (2) Elsken Groot Tammel
Beerndeken te Kortbeek (Aalten, 14-01-1694)
Trijne te Kortbeek (Aalten, 12-04-1696)
Gerrit te Kortbeek (Aalten, 15-01-1699)
Geertjen te Kortbeek (Aalten, 13-2-1701), trouwt Jan Kempink alias Kappers alias Klein Kappers alias Kortbeek (op Nieuw Kortbeek)
Jan te Kortbeek alias te Slaa (op het Grote Slaa) (Aalten, 23-12-1703), trouwt Stijne te Slaa
Volgende bewoners, weduwe en 2e echtgenoot:
Derk Buunk alias te Kortbeek (Aalten 12-10-1673), trouwt op 04-05-1704 in Aalten met Mette Freers (Aalten, 11-04-1669)
Kinderen:
Derske Kortbeek, trouwt Lambert Wissink (aan de Wendelhutte)
Hendersken Kortbeek (Aalten, 08-08-1707), trouwt Jan te Veldhuis (op Veldhuis)
Catharina Kortbeek (Aalten, 28-04-1709), trouwt (1) Jan Scholte te Hondorp (op Hondorp) en (2) Derck Schurink alias Scholte te Hondorp (op Hondorp)
Willemken Kortbeek (Aalten, 28-12-1712)
Volgende bewoners, dochter van Jan en Mette en schoonzoon:
Frerick te Veenhuijs alias te Kortbeek (Aalten, 30-06-1695), trouwt op 25-01-1722 in Aalten met Beerndeken te Kortbeek (Aalten, 14-01-1694 – 1730)
Kinderen:
Wander Kortbeek alias te Veenhuijs (Aalten, 19-04-1722)
Jan Willem Kortbeek alias te Veenhuijs (Aalten, 04-02-1725), trouwt Aeltjen Turhuis
Christina Kortbeek (Aalten, 01-08-1728), trouwt Harmen Bekken alias Beekman
Dersken Kortbeek (Aalten, 24-09-1730)
Volgende bewoners, weduwnaar en 2e echtgenote:
Frerick te Veenhuijs alias te Kortbeek (Aalten, 30-06-1695), trouwt op 14-01-1731 in Aalten met Megteld Scholten alias Gilhuis (Bocholt – 1751)
Kinderen:
Berentje Kortbeek (Aalten 24-12-1731)
Geert Kortbeek (Aalten 24-05-1733)
Barent Hendrik Kortbeek (08-08-1734)
Jenneken Kortbeek (Aalten 17-06-1736)
Willemina Kortbeek (Aalten 10-03-1739)
Jan Evert Kortbeek (Aalten 19-06-1740)
Willemina Kortbeek (Aalten 26-05-1743)
Beerndeken Kortbeek (Aalten 12-12-1745)
Wander Kortbeek (Aalten 25-12-1749)
Volgende bewoners, weduwnaar en 3e echtgenote:
Frerick te Veenhuijs alias te Kortbeek (Aalten, 30-06-1695), trouwt op 25-03-1752 in Aalten met Essele Lijsabeth Bennink (Lichtenvoorde, 29-06-1684)
Volgende bewoners:
Een nieuwe bewoner, Jan Sweers, met vier kinderen, vrouw en herkomst onbekend, komt op Kortbeek te wonen.
Jan Sweers alias Kortbeek (ovl. 1763)
Volgens het Registre Civique werd zijn zoon Jan Hendrik gedoopt op 02-04-1736 in Borculo (het doopboek van Borculo vermeldt op die datum de doop van Jan, zoon van Jan de Frugte en Henders Huiskers).
Kinderen:
Gerrit Sweers alias Kortbeek
Jenneke Sweers alias Kortbeek, trouwt Lambert in ‘t Heegt
Jan Hendrik Sweers alias Kortbeek (op Teuben Janshuus, op Ansink), trouwt (1) Anna Bennink alias Löken en (2) Elsken Wensink
Janna Sweers alias Kortbeek, trouwt Berent Hartgerink (aan Buitink)
Volgende bewoners, zoon en schoondochter:
Gerrit Sweers alias Kortbeek, trouwt op 03-05-1755 in Aalten met Gertrudis Leitink (Bocholt, 08-08-1728)
Kinderen:
Jan Hendrik Kortbeek alias Sweers alias Wensing (op Wensing) (Aalten, 07-11-1756), trouwt (1) Anna Gertrud Reijering en (2) Hendrina Doing alias Völting
Gerrit Jan Kortbeek alias Baten (op Batenstede) (Aalten, 05-05-1758), trouwt Aaltjen te Boske
Janna Kortbeek alias Sweers (Aalten, 16-09-1759), trouwt (1) Hendrik Jan Reijering alias Büning (op Büning) en (2) Henrich Wilhelm ten Honsel alias Wissing alias Büning (op Büning)
Gradus Kortbeek (op Bolman) (Kruiskapel, 22-12-1765), trouwt Janna Bollen
Anna Christina Kortbeek (Kruiskapel, 22-12-1765)
Dersken Kortbeek (Kruiskapel, 08-10-1767), trouwt Bernardus Henricus Reijering (op Groß Reyering)
Hendrik Jan Kortbeek (Kruiskapel, 22-10-1770)
Volgende bewoners:
Gerrit Sweers alias Kortbeek, trouwt op 06-09-1789 in Aalten met Maria Theodora Wiggers (Bocholt, 26-01-1763)
Kinderen:
Janna Geertruid Kortbeek (Heurne, 05-08-1790), trouwt Jan Theodor Schepers (op Hölterbusch)
Hendrina Kortbeek (Heurne, 24-02-1792), trouwt Gerard Joannes Baten (op Baten)
Anna Gesina Kortbeek (Heurne, 10-04-1794), trouwt Johannes Osewaldus Coelman
Garrit Kortbeek (Heurne, 09-01-1796)
Volgende bewoners, weduwe en 2e echtgenoot:
Adolph Joan Reijerink alias Kortbeek (Bocholt, 14-12-1773), trouwt op 03-05-1796 in de Kruiskapel (Hemden) met Maria Theodora Wichers (Bocholt, 26-01-1763)
Kinderen:
Geradus Reijerink (op Kortbeek) (Heurne, 03-03-1797), trouwt Maria Bernardina Schröer
Lambertus Kortbeek alias Reijerink (Heurne, 08-02-1799), trouwt Geertje Butselaar
Janna Elisabeth Reijerink (Heurne, 24-09-1802), trouwt Gerhardus Henricus Arnoldus Coelman
Bernard Joseph Reijerink (Heurne, 22-03-1806), trouwt Henrica Gerritsen
Deze paaltjes aan de Hamelandroute markeren de voormalige toegangsweg naar KortbeekDiverse boerderijen ‘Kortbeek’, bron: ‘Boerderijen- en Veldnamen in Aalten’.Fragment kadastrale kaart, 1881Projectie Google Maps op kadastrale kaart van 1939Fragment kadastraal leggerartikel, 1939Zutphensche Courant, 5 oktober 1861Graafschapbode, 26 augustus 1893Zutphensche Courant, 11 maart 1904Provinciale Geldersche en Nijmeegsche Courant, 19 maart 1908Aaltensche Courant, 12 juni 1909Zutphensche Courant, 17 juli 1909Graafschapbode, 3 april 1940
MEIRIKA metselde de metselaar in de topgevel van de nieuwe boerderij. De opdrachtgevers besloten het zo te laten, hoewel ze hun boerderij eigenlijk ERICA hadden willen noemen.
Deze pagina is nog onvolledig en vergt nader onderzoek. Werk in uitvoering! Als u meer informatie heeft, reageer dan hieronder of stuur ons een bericht!
Beschrijving
In ‘Boerderij- en Veldnamen in Aalten’ wordt de boerderij die bij het adres Dinxperlosestraatweg 72 past ‘den Izak’ genoemd. In het ‘adresboek der gemeente Aalten’ van 1967 staat bij dit adres echter de naam ‘Klein Kempink’. In eerstgenoemde uitgave staat Klein Kempink iets zuidoostelijker, aan de andere, oneven kant van de Dinxperlosestraat weergegeven.
Wij denken dat ‘Klein Kempink’ oorspronkelijk aan de oostelijke zijde van de Dinxperlosestraat heeft gestaan, maar wel iets noordelijker van het tegenwoordige nummer 107. Volgens kadastrale gegevens is die woning rond 1918 gesloopt en vervangen door een nieuwe woning aan de overkant van de Dinxperlosestraat, dat tegenwoordig het huisnummer 72 draagt.
Blijkbaar is de naam Klein Kempink ‘meeverhuisd’. En de naam ‘Den Izak’ verwijst mogelijk naar de eerste bewoner van dezelfde boerderij, (Jan) Isaak Prange, maar dat is slechts speculatie.
Eigenaren
Overzicht is niet volledig.
Jaar
Perceel
Eigenaar
Omschrijving
1832
E-57
de Gemeente van Aalten
152.260 m² heide
1903
E-828
Johannes Bernardus Hoopman
8720 m² heide en dennen
1919
E-828
Hendrika Berendina Hoopman
16.000 m² huis, bergplaats, erf, weiland, bouwland, heide en dennen
1973
E-2724
Bernard Johan Wassink, postbode
8720 m² huis, tuin, erf, bos
Bewoners
Bevolkingsregister 1910-1920
Vermoedelijk komen de eerste bewoners omstreeks 1918 van de oorspronkelijke boerderij ‘Klein Kempink’, aan de overkant van de weg.
Boerderij ’t (Olde) Hondorp is een goed voorbeeld van een grote in traditionele trant gebouwde Achterhoekse hallehuisboerderij met een kenmerkende binnenplaats en aangebouwde varkensschuur. De boerderij dateert in de kern mogelijk nog uit de 17e eeuw en heeft zijn huidige vorm grotendeels in de tweede helft van de 19e eeuw gekregen. Het is een van de voornaamste en meest monumentale voorbeelden van dit type boerderij uit deze periode in het buitengebied van Aalten.
Het huis valt vooral op door de zorgvuldige gedetailleerde zeer brede monumentale voorgevel, die voorzien is van een uitzonderlijk rijk gedecoreerde ingangspartij met een pilasteromlijsting. Het voorhuis heeft nog enkele zeldzame onderdelen zoals de in oude kleuren beschilderde plafonds (ossenbloedrood en mintgroen), een schouw en een kelder met kruisgewelf.
Archieven
’t Olde Hondorp was een zogenaamde scholtenboerderij en behoorde oorspronkelijk aan het stift (klooster) te Vreden in Duitsland. Vanaf 1330 wordt de boerderij diverse malen vermeld in het archief van dit klooster en het Oud Rechterlijk Archief van Bredevoort.
De pachtgegevens na 1651 in het Verpondingscohier van Aalten-Heurne tonen aan dat het een zeer grote boerderij was. Men bleef in Vreden op papier de term ‘eigenhorig’ traditiegetrouw hanteren, ook toen de uitvoeringspraktijk al lang veranderd was. Zo schreef de Abdis van het Stift Vreden in 1640: “Unsers Grafflichen Stifftz eigner Hoffhoriger Gerdt te Hondorp auff unserm eigenhorigen Erb Hondorp”.
Aan het begin van de 19e eeuw worden de eigendommen van het klooster te Vreden, waaronder deze boerderij, overgedragen aan de vorst zu Salm-Salm, eigenaar van het kasteel Anholt net over de Nederlandse grens in Nordrhein-Westfalen.
Verpondingskohier 1647
Ten Hondarp. Geert, hofgoet an t’Capittel te Vreden. Huis, hof 2 sp. noch 1 hof van 1 sch. noch 1 nieuwen hof op den bergh van 1 sp. Boulant 14 mdr. op de derde gerve, de beswaernis afgetrocken blijft, 7 mdr. thientbaer, 80 – 8 – 0. Weijde gront 3 mdr. gesaeis Pacht 13 dlr. 19 – 10 -. 1 Vercken of 3 dlr. en 2 dlr. voor een buiten lienst. 7 – 10 -. Voor den bloedigen thient 3 1/2 dlr. 5 – 5 -. Een vercken of 2 dlr. 3 – 0 -. Heijsters.
Liberale Gifte 1748
Kadaster 1832
Aalten E445 wed. Wander Honderp landbouwster te Aalten 1050 m² huis, schuur en erf
Bewoners
Eerst bekende bewoners:
Bernt ten Hondorp
Volgende bewoners:
Geert te Hondorp trouwt (1) vóór 1648 met Geesken te Ormel (2) op 23-12-1677 met Berentjen Jentincks, wed. van Willem Stapelkamp in de Heurne
Geert en Geesken waren lidmaat in Aalten en woonden in Heurne met Pasen 1648 (Lidmatenregister). In 1650 was voor (Oude) Hondorp Geert ten Hondorp ‘toestendig‘ (zie Lijftucht van Hondorp) maar bouwman was Bernt ten Hondorp (Verpondingscohier, origineel register).
Volgende bewoners:
Herman Tolkamp alias Schulte te Hondorp (Barlo – ovl. <1702) Geesken te Hondorp (Heurne)
Volgende bewoners:
Wander Scholte te Hondorp (Aalten, ged. 03-10-1680 – 1709); Maria Meerdink (Winterswijk, ged. 09-04-1682).
Volgende bewoners, zoon van Wander en Maria met schoondochter:
Jan Scholte te Hondorp (Aalten, ged. 16-08-1705 – 1740); Catharina te Kortbeek (Aalten, ged. 28-04-1709).
Volgende bewoners, weduwe en 2e echtgenoot:
Derk Schurink alias Scholte te Hondorp (Aalten, ged. 24-07-1718 – 25-11-1779). Catharina te Kortbeek (Aalten, ged. 28-04-1709)
Volgende bewoners, zoon van Jan Scholte te Hondorp en Catharina te Kortbeek:
Wander Scholte te Hondorp (Aalten, ged. 07-02-1734 – Heurne, 12-02-1797), trouwt (1) op 23-07-1780 met Dela Eppink (Aalten, ged. 18-05-1755 – Heurne, 07-03-1787) uit Dale (haar moeder is een dochter uit de scholtenfamilies Gussinklo en Borninkhof) (2) op 11-05-1788 met Alida Nijhof alias Broens (Aalten, ged. 17-02-1760 – Heurne, 14-05-1845) uit Barlo
Kinderen:
Derk Jan Hondorp (Aalten, 25-02-1789)
Dela Hondorp (Aalten, 26-04-1791), trouwt met Wander te Bokkel van Groot Bokkel in Barlo, ook een grote scholtenboerderij.
Volgende bewoners, zoon en schoondochter:
Bevolkingsregister 1823-1850
“Hondorp”
Heurne 13
Derk Jan Hondorp (Aalten, 25-02-1789) Alida Nieuwhof (Aalten, feb 1760)
Bevolkingsregister 1850-1860
Heurne 14
Derk Jan Hondorp (Aalten, 25-02-1789) Antonetta te Kotte (Aalten, 24-06-1819)
Bevolkingsregister 1860-1870
Heurne 14
Derk Jan Hondorp (Aalten, 25-02-1789) Antonetta te Kotte (Aalten, 24-06-1819)
Volgende bewoners, weduwe en 2e echtgenoot:
Antonij Hoftijser (Aalten, 10-02-1826) Antonetta te Kotte (Aalten, 24-06-1819)
Bevolkingsregister 1870-1880
Heurne 13
Antonij Hoftijser (Aalten, 10-02-1826) Antonetta te Kotte (Aalten, 24-06-1819)
Bevolkingsregister 1880-1890
Heurne 13
Antonij Hoftijser (Aalten, 10-02-1826) Antonetta te Kotte (Aalten, 24-06-1819)
Bronnen: ‘Boerderijen- en Veldnamen in Aalten’ en Google MapsProjectie Google Maps op kadastrale kaart van 1939Fragment kadastraal leggerartikel Hondorpweg 2 (1944)
Berend Hendrik te Paske (Aalten, 10-11-1771) (1) trouwt op 14-05-1809 in Aalten met Dora Geessink (Aalten, 23-07-1780) (2) trouwt op 17-07-1846 in Aalten met Aaltjen Velthuis (Collendoornerveen, 02-05-1808)
Jovis 28. Decembris Anno 1615 – Statholder Joannes ter Woert, Cornoten Peter Cloeck, Johan van Basten.
Erschenen Johan van Limborch voer sich, und mede als Volmechtiger Aelkens van Aelten sijner huissfrouwen, sich mede sterk maeckende und cavierende voer Grieteken van Aelten, nagelatene echte dochter van zaligen Gerrit van Aelten, oick Volmechtiger van Evert van Hagen Connen sijner huisfrouwen ( sich mede sterck makende und cavierende voer Anna ten Vaarll nagelatene Wedwe van zaligen Sybert Boon, haer suster ) und Peter van Bommell Joanna sijner huijsfrouwen, daervan hij genoegsame Volmachtt voer Johan van Rhomonde und Hermanno Smekinck, Schepenen der Stadt Doetinckhem onder derselver Stadt Secreet segell, in dato den 23n iegenwoirdigen Maent Decembris voerbrachte, die bekande voer sich sijnen Principalen Constituenten, sampt mit ernenten und haren erven, voer eine walbetaelte Somma geldes, rechtes steden ewigen und onwedderroeplichen erffkoips avergelaten und verkofft toe hebben, Bernde Huninck, Enneken eheluide, sampt Roeleff Huninck Trijnen sijner huijsfrouwen und haren erven, haere der Constituenten und mitbeschrevenen Erff und goet Groete Kempinck in den Kerspell Aelten, buerschap Hoerne, in sijner Voor und bepalong gelegen, mit sijn toebehoer und gerechticheit, voor doorslechtich kummerfrij, uthbescheiden den Pastoir t’Aelten Een Molder Roggen und een Vercken offt twelff stuver voer t’Vercken Jaerlicx. Deses gecediert und uthgegaen. Daerop mit hant, halm und monde vertegen, waerschap, beter verschrijvong und erffvestniss gelaefft nae Landtrechte. Sonder exception und argelist.
Liberale Gifte 1748
Eigenaren
Overzicht is niet volledig.
Jaar
Perceel
Eigenaar
Omschrijving
1832
E-168
Samuel te Bokkel, jeneverbrander
2090 m² huis en erf
Bewoners
Eerst bekende bewoners (hypothese):
Hendrick en Aeltjen Kempinck lieten tussen 1700 en 1714 vier kinderen dopen. Mogelijk waren zij de eerst bekende bewoners en zijn ze identiek aan het echtpaar Hendrick Jentinck alias Coops en Aeltjen Entinck(s) die op boerderij Grote Koop in Lintelo woonden (hypothese André Vrieselaar).
Volgende bewoners:
Hen(d)ric(k) te Kloese alias Schoppers alias Kempink (Aalten, 24-12-1693), trouwt op 30-07-1718 in Aalten met Jenneken Schoppers (Aalten, 29-03-1685 – Heurne < 1764)
Hen(d)ric(k) en Jenneken kwamen van Den Schoppert in Lintelo.
Volgende bewoners, (stief)zoon en schoondochter:
Derk Schoppers alias te Kiefte alias Kempink (Aalten, 09-06-1710), trouwt op 19-05-1736 in Aalten met Geertruid Kempink (Aalten, ged. 28-02-1714), d.v. Hendrik en Aeltjen Kempink
Volgende bewoners, zoon en schoondochter:
Teunis Kempink (Aalten, ged. 11-04-1745), trouwt op 03-03-1770 in Aalten met Garritjen Bongen (Aalten, ged. 17-12-1741)
Volgende bewoners, zoon en schoondochter:
Derk Hendrik Kempink (Aalten, 08-03-1779), trouwt op 07-10-1804 in Aalten met Gesina Winkelhorst (Aalten, 14-11-1777)
In het boek ‘Nazareth – Bredevoort en zijn katholieken‘ staat op pag. 44 een plattegrond van de Kreuzkapelle en haar omgeving. En op die plattegrond is een huis ingetekend waarbij geschreven is: ‘Kieft hût oft Hendrick Nyman in maart 1725 (of 1726?) geboût’. De Kieftshutte werd ook de Kleine Kiefte genoemd.
Bij de Kieftshutte stond tevens het oude grenskantoor, tot deze in 1859 werd verplaatst naar de huidige grensovergang aan de Hamelandroute (toen nog Bocholtscheweg).
Archieven
Liberale Gifte 1748
Kadaster 1832
Aalten E360 Josephus Elzinkhorst en cons. landbouwer te Bocholt 1730 m² huis en erf
Bewoners
Eerst bekende bewoners:
Hendrik Nijman alias Hondorp alias te Kiefte (Dinxperlo, ged. 04-07-1686), trouwt op 05-09-1706 in Aalten met Geertje te Hondarp (Aalten, ged. 23-11-1684)
Volgende bewoners, zoon en schoondochter:
Fredrik Hondorp alias Nijman alias te Kiefte (Aalten, ged. 20-08-1719), trouwt op 19-05-1740 in Aalten met Elizabeth te Kortbeek (Aalten, ged. 11-11-1714)
Gerrit Jan Hondarp alias Nijman (Aalten, ged. 08-02-1750), trouwt op 29-05-1785 in Aalten met Geertjen ter Horst (Aalten, jan 1766)
Volgende bewoners, zoon en schoondochter:
Geradus Nijman (Aalten, 26-04-1797), trouwt (1) op 07-05-1825 in Aalten met Willemina te(r) Beest (Aalten, 30-04-1795) (2) op 08-09-1848 in Aalten met Johanna Berendina Lohuijs (Aalten, 08-07-1809)
Harmina Berendina Smees (Heurne, 10-03-1876); trouwt op 11-09-1903 in Aalten met Dorus Antonij Nijman
Gerrit Willem Smees (Dale, 21-08-1879); keert op 12-05-1905 terug uit Bocholt en trouwt op 09-11-1905 in Aalten met Antonetta Nijman, zij gaan wonen op Haart 55/2 (Botervat)
Bevolkingsregister 1910-1920
Heurne 70 > 81
Derk Hendrik Smees (Heurne, 18-07-1845) Johanna Geertruid Seesink (De Heurne, 17-12-1852)
Lunæ 29 Januarij 1638 – Stattholder Franciscus Moselage, Cornoten Johan ten Berge, Peter Cloeck
Erschenen Lambert Smit, die bekande voer sich, Margareta Bulsinck, sijner huijsfrouwen daervoer de rato cavierende und sijnen erven, voer eene walbetaelte Somma geldes onderbenent, rechter Jaerlixer Pension avergelaten ende verkofft te hebben an Johan Hardes Henrick Rumps eheluiden und haren erven, Sess Rijcxdaller Jaerlix op Lichtmiss und op Lichtmiss dess Jaers Sestijnhondert Negen und Dertich eerst verschijnendt, Stellende daervoer t’onderpande sijn Erff und goedt Bredthouwer in den kerspell Aelten gelegen, voorts alle sijnen und mitbeschreven gereide und ongereide gueder, om sich daeran gemelter Pension und hoofftsum mit pendongh nae Landtrechte te verhalen.. Deses in qualiteit vorschreven gecediert und uthgegaen, daerop mit hant und monde vertegen, Die Loese een Vierendeell Jaers te verkundigen beijdersijts voerbeholden und demnae op Lichtmisse, edoch viertijn dage voer offt nae onverhaelt mitte Summa van Hondert Rijcxdaller te loesen. Alles bij peen van pendongh alss vorschreven, oock mit sulcker verwillkoeringh und beding, daer gemelte Rente op termijn vorschreven niet betaelt wurde, dat rentkoepere offt erven Jerlix vande pacht gemelten goedes Brethouwer toe sulcken prijse wat het koorn op Martini gelden wurde :/sullen vooraff betaelt wehrden, Alles sonder Exception und argelist.
Lunæ 19 Augusti 1639 – Stattholder Jan ten Berge, Cornoten Peter Cloeck, Joannes Wisselinck
Erschenen Lambert Schmidt die bekande voor sich, Margaretha Bulsinck sijner huijsfrouwen, daervoor de rato cavierende, und haren erven, die bekanden voor eene walbetaelte summa geldes onderbenent rechter jaerlixer pension avergelaten und verkofft an Jan Hardes Henrica Rumps eheluiden und haren erven, Negen Rijxdall:, jaerlix op St. Jacobi und op Jacobi sestijnhondert viertich eerst toe verschijnen, stellende daervoor t’ onderpande haer Erff und Guedt Bredthouwer in den Kerspell Aelten Buerschap Huerne gelegen, umb sich daeran gemelter pension, sampt hoofftsum in nootvall mitt pendungh nae Landtrechte te verhalen. Die Loese een Vierendeell Jaers tevoren te verkundigen voorbeholden und demnae op Jacobi viertijn dagen voor offt nae onverhaelt mitte summa van hondert und vijfftich Rijxdll: te loesen, alles mit voorbeholdt, dat wan Renthverkoepere op termin vorss. in betalungh gemelter Renten suijnich wurden, alssdan Renthkoepere off Erven frij staen solle so veell roggen und boeckweiten van jeder gelijcke veell vanden jaerlixer pacht gemelter Erven Bredthouwer in te beholden, den rogge t’ schepel voor twintich stuijver, den boecweiten voor vijfftijn stuijver. Alles sonder exception und argelist.
Jovis 11 Aprilis 1644 – Stattholder Cornelis Smit Cornoten Adrian Poppinck Herman Smit
Erschenen Lambert Smit die bekande voor sich Margariete Bulsinck sijner Huijsfrouwen, daervoor de rato cavierende,voor eene walbetaelte summa geldes onderbenent in Pandtschap sampt rostlicken besit und gebruijck avergelaten und verkofft te hebben an Jan Hardes Henrica Rumps eheluiden und haren erven, het Erff ende goedt Bredthouwer in den Kerspell Aelten gelegen, datelick t’selve antevangen. Die Loese een halff Jaer te voren t’ verkundigen voorbeholden und demnae op Paeschen viertijn dagen daernae onverhaelt mitte Summa van Twieduijsent Sesshondert gulden Hollants te loesen. Mitte conditie dat geen holdt geduijrende deser pandtschap van beijden daerop sall gehouwen mogen werden. Deses in qualiteit vorschreven gecediert und uhtgegaen. Daerop mit hant und monde vertegen, wahrschap und vestnis gelaefft nae Landtrechte, Sonder exception und argelist.
In de marge: Anno 1657 den 19. Januarij bekanden Jan Hardes dat hem dese pandtschap van het Bredthouwers goedt vollenkomentlick affgeloest ende die Summa van 2600 gulden betaelt weheren. Ergo Vacat.
Bouwman op Brethouwer volgend Verpondingscohier (origineel register) in 1650.
Volgende bewoners:
Geert Neerhof alias Brethouwer alias Wickerinck (Dale – Heurne < 1689) ⚭ (1) Griete te Lindert (IJzerlo – Heurne < 1675).
Geert Brethouwer was lidmaat in Aalten Pinksteren 1652, hij woonde in Heurne. Griete te Lindert off Bredthouwers was voor 1645 lidmaat in Aalten, ze woonde in Heurne. Mogelijk was Griete voor haar huwelijk met Geert Neerhof al eerder met een bouwman op Brethouwer (de Jan uit het Verpondingscohier?) getrouwd.
Volgende bewoners, weduwnaar en 2e echtgenote:
Geert Neerhof alias Brethouwer alias Wickerinck (Dale – Heurne < 1689) ⚭ (2) Aalten, 14-03-1675 Geesken Verholt (Silvolde).
(C/K)arst en Wesseltje(n) waren neef en nicht, haar moeder Lijsbeth Meckinck was een halfzuster van zijn vader Herman Meckinck alias Brethouwer (Huwelijksdispensatie Hof van Gelderland 17-01-1719).
Aquarel, Dick Lemcke (1945)Fragment ‘Boerderij- en Veldnamen in Aalten’, geprojecteerd op Google MapsFragment kadastrale kaart, 1885 (perceel E-1955)Graafschapbode, 21 juli 1888Aaltensche Courant, 15 juni 1910
Aalten E56 Gerrit Jan Sluske landbouwer te Aalten 180 m² huis en erf
Bewoners
Eerst bekende bewoners:
Jan Beren(t/d) Ge(es)sink (Winterswijk, 18-09-1740 – Heurne, 08-01-1814), trouwt op 01-03-1789 in Aalten met Janna Geertruid (Geertjen) Prangen (Aalten, 09-06-1743)
Volgende bewoners, neef en echtgenote:
Jan Isaac (Isaek) Prange (Aalten, 12-10-1766 – Aalten, 14-04-1844), trouwt op 11-05-1806 in Aalten met Mette Kappers (Heurne, 17-01-1773 – Aalten, 22-05-1852)
Jan en Mette vertrokken naar Klein Kempink en daarna naar het dorp Aalten.
Al in de zestiende eeuw was hier een boerenplaats en kwam ook de familienaam al voor. Stapelkamp was eeuwenlang een pachtboerderij, die in 1647 eigendom was van de familie Van Coeverden op het Huis Walfort. Pachter was toen Gerrit Stapelkamp, die dus naar de boerderij heette.
Tot 1871 hebben leden van het geslacht Stapelkamp de boerderij bewoond. De laatste bewoner Derk Jan Stapelkamp trok in 1871 naar Winterswijk toen zijn pacht afliep. De boerderij is vanaf 1871 bewoond door diverse families, zoals Bosch, Bulten en Bruijl.
De naam ging in de loop der eeuwen van de boerderij over op de bewoners. Dat blijkt wel uit het feit dat Jan Blekkink op Stapelkamp, getrouwd met Elisabeth Stapelkamp, bij zijn overlijden als Jan Stapelkamp werd ingeschreven.
De naam Stapelkamp duikt voor het eerst schriftelijk op in een gerechtelijk stuk van het Hof van Bredevoort uit 1533. Het echtpaar Gert en Lise Stapelkamp heeft een kerkbank in de St. Helenakerk in Aalten, die volgens hen al door Gert’s moeder Sine Stapelkamp is gekocht. Maar het echtpaar Koep en Nale Heinen beweert dat het hun bank is. Nale heeft Lise tijdens de dienst driemaal voor ‘molkentoversche’ (heks die koeien betovert) uitgemaakt, waarop Lise van zich af sloeg. Een forse rel in de kerk!
Wetend dat Gert en Lise in 1553 al twintig jaar waren getrouwd, zal zijn moeder Sine zeker al eind vijftiende eeuw op de boerderij hebben gewoond.
Aalten E244 Evert van Eerden timmerman te Aalten 300 m² huis en erf
Bewoners
In 1619 verkocht het echtpaar Reiner Grievinck Schulte ten Ahave en Henrick Lucass het ‘Erff und guet Stapelkamp’ aan het echtpaar Wessel en Mette ter Ritt die het in 1626 doorverkochten aan het echtpaar Johan van Coeverden thoe Rhaen en Walfardt en Frederica Margareta van Lintelo (Volontaire Protocollen 1619 en 1626).
Eerst bekende bewoner:
Henrick Elverdinck
In 1628 woonde Henrick op Stapelkamp (Volontaire Protocollen).
Volgende bewoner:
Gerrit Stapelkamp
In 1650 was Gerrit bouwman op Stapelkamp (Verpondingscohier, origineel register).
Berent Stapelkamp (Heurne), trouwt (2) op 15-04-1694 in Aalten met Maria Hu(ij)ninck (Dale – Heurne < 1709)
Volgende bewoners, weduwnaar en 3e echtgenote:
Berent Stapelkamp (Heurne), trouwt (3) op 04-08-1709 in Aalten met Beerndeken / Berentjen Ennin(c)k (Winterswijk)
Volgende bewoners, zoon van Berent en Maria en echtgenote:
Hend(e)rik Stapelkamp (Aalten, 25-02-1700 – Heurne, 26-12-1774), trouwt op 04-07-1723 in Aalten met Janna Meijnen alias Wij(g/c)hers / Wiegers (Aalten, 07-11-1697 – Heurne, 25-04-1773)
Volgende bewoners, dochter en schoonzoon:
Jan Blekkink alias Stapelkamp (Winterswijk, 24-08-1738 – Heurne, 21-02-1814), trouwt op 27-03-1762 in Aalten met Elisabet(h) Stapelkamp (Aalten, 08-05-1740 – Heurne, 25-06-1789)
Volgende bewoners, zoon en schoondochter:
Hendrik Willem Stapelkamp (Aalten, 09-01-1763 – Heurne, 19-05-1814), trouwt op 24-06-1792 in Aalten met J(oh)anna Elisabeth Rutgers alias Slotboom (Aalten, 09-07-1769 – Heurne, 18-12-1844)
Jan Stapelkamp (Aalten, 04-02-1800 – Ratum, 23-12-1877) Janna te Paske (Aalten, 15-02-1800 – Heurne, 27-06-1859)
Volgende bewoners, zoon en schoondochter:
Derk Jan Stapelkamp (Heurne, 12-10-1829 – Ratum, 09-05-1895), trouwt (1) op 12-10-1855 in Aalten met Hendrika Elisabeth te Hennepe (Lintelo, 29-03-1822 – Heurne, 21-10-1861)
De huidige boerderij dateert uit 1927 en is gecombineerd met een op haaks op de linker zijgevel aansluitende aanbouw en een vrijstaande houten schuur. Bij de schuur staat bovendien een hooiberg, in parapluvorm (golfplaten). De boerderij is uitgevoerd volgens het hallehuistype en heeft één bouwlaag en een zadeldak met roodkeramische pannendekking. De in baksteen opgetrokken gevels zijn voorzien van gepleisterde plinten.
Het voorhuis heeft een symmetrische gevelindeling, met vensters met opgeklampte luiken. Verticaalroeden verlevendigen de bovenlichten. Achter bevindt zich de onder een korfboog met sluitstenen gevatte deelingang (middenlangsdeel). De haaks op het bouwwerk aansluitende uitbouw vormt een schuur met een onder een latei gevatte ingang en veelruits ramen. Ook dit bouwdeel heeft een roodgedekt pannendak. De houten schuur heeft eveneens een zadeldak met pannendekking.
Archieven
Wikkerink werd door Hans van Stenfurderen verkocht aan Henrick en Aelken Heijnen die het in 1617 verkopen aan Coepe en Lijsken Cappers. In 1647 is Jan Kappers (Rosen, Meinck) eigenaar.
Aalten E81 Herme Jan Veldhuis landbouwer te Aalten 1220 m² huis en erf
Bewoners
Eerst bekende bewoners:
Willem Wickerinck (Heurne < 1666), trouwt (1) met Jennecken in de Vosheurne (Lintelo – < 1664))
Willem en Jenneken waren lidmaat in Aalten voor 1645 en woonden in Heurne. Ze maakten in 1652 een langstlevende-testament. Willem was bouwman op Wikkerink in 1650 (Verpondingscohier, origineel register).
Volgende bewoners, weduwnaar en 2e echtgenote:
Willem Wickerinck (Heurne < 1666), trouwt (2) op 07-08-1664 in Winterswijk met Lijscken Distelbrinck (Miste)
Volgende bewoners:
Tonis Wickerinck (Heurne) Geertjen
Volgende bewoners:
Geert Neerhof alias Brethouwer alias Wickerinck (Dale – Heurne < 1689), trouwt (2) op 14-03-1675 in Aalten met Geesken Verholt (Silvolde)
Geert was eerder getrouwd met Griete te Lindert en woonde op Brethouwer in Heurne. Rond 1685 kwam hij met zijn 2e echtgenote op Wikkerink.
Volgende bewoners, weduwe en 2e echtgenoot:
Derck Hoorneborgh alias Wickerinck (Haart), trouwt op 17-11-1689 in Aalten met Geesken Verholt (Silvolde)
Volgende bewoners, dochter en schoonzoon:
Jan Freri(c)ks alias op den Heuvel alias Wikkerink (Aalten, 17-02-1684 – Heurne < 1758), trouwt op 27-11-1718 in Aalten met Geertje Wikkerink (Heurne)
Volgende bewoners, zoon en schoondochter:
Derk Wikkerink (Aalten, 26-03-1723 – Heurne, 13-03-1798), trouwt op 04-11-1758 in Aalten met Janna ten Hage (Winterswijk, 18-11-1731 – Heurne, 03-03-1802)
Boerderij ’t Vels in de Aaltense Heurne heeft een geschiedenis die vele eeuwen teruggaat. Het goed werd in vroeger tijden ook vermeld als Velthuijsen en Veldhuis. Sinds het einde van de 19e eeuw is de naam ’t Vels gebruikelijk.
De oudste gegevens met betrekking tot boerderijen in dit westelijke deel van de buurtschap Heurne laten zien dat de meeste huidige boerderijen al omstreeks 1600 op ongeveer dezelfde plaats stonden. Enkele boerderijen zijn in de loop der eeuwen op een naastgelegen perceel nieuw gezet, maar de namen van Legters, Goorhuis, Kappers, Wikkerink en Veldhuis duiken regelmatig op in oude bronnen en zijn nooit veranderd, spellingsvarianten daargelaten.
De naam Veldhuis duidt op de oorspronkelijke situatie in dit gebied: een huis gebouwd in het veld. Zo is ook de naam van het Goorhuis makkelijk te verklaren: ooit gebouwd in een moerassig gebied onder aan de es.
Tot in de 20e eeuw waren de buurtschappen Haart en Heurne nog grotendeels onontgonnen woeste heide- en veengrond. Het veld bestond uit uitgestrekte heidevelden rond de hoger gelegen essen. Op de essen lagen de akkers voor de teelt van granen en knolgewassen. In de omringende lager gelegen delen werd het vee geweid. Het heideveld was belangrijk in de agrarische bedrijfscultuur van die eeuwen. Heideplaggen was onontbeerlijk als mestmateriaal voor de verbetering van de zandgronden.
Wanneer de eerste boeren zich in dit gebied hebben gevestigd weten we niet. De geschiedenis van ’t Vels begint vooralsnog aan het begin van de 17e eeuw.
Vroegste vermelding
De eerste vermelding van Veldhuis vinden we in de Volontaire Protocollen van de Heerlijkheid Bredevoort 1614. Deze protocollen kun je vergelijken met notariële akten waarin vastgoedtransacties, testamenten en wilsbeschikkingen werden vastgelegd.
In 1617 verkocht Bernhardt van Waliën het halve erf ten Veldhuyss in de Aaltense Heurne aan Herman van Munster. De heren Van Waliën en Van Munster waren leden van enkele vooraanstaande families in Aalten en Winterswijk. Het Waliën in Winterswijk was een middeleeuwse havezate, eigendom van de familie Van Walyen, in 1501 overgenomen door de adellijke familie Van Munster uit Westfalen.
In 1627 verkocht Adolph van Waliën het halve Veldhuijs aan Geert Locken en Catharina van Munster, dochter van Herman van Munster. Twintig jaar later is Jan Locken, zoon van Geert, eigenaar van het afgebroken Velthuys.
De families Waliën, Van Munster en Locken hadden een uitgebreid financieel en familiaal netwerk in Oost Gelderland. Ze trouwden onderling en handelden actief in onroerend goed met elkaar. Ook al bestond een groot gedeelte van Veldhuis uit woeste heide- en veldgrond, het bezit was kennelijk toch aantrekkelijk genoeg voor kapitaalkrachtige investeerders uit de omgeving.
Zware tijden
In het midden van de 17e eeuw verslechterde de economische situatie van de boeren sterk. De grensstreek had zwaar te lijden onder de oorlogshandelingen in en om Bredevoort. Door lage prijzen en oorlogsgeweld kwamen veel plaatsen leeg te staan en het land braak te liggen. Zo ook Velthuys dat werd afgebroken. In het Verpondingskohier uit 1647 wordt de boerderij opnieuw vermeld:
Velthuys, zonder huis, eigenaar Jan Locken Bezit: Boulant 8 mulder , 3e garve, aangeslagen totaal voor 66-3-. 1 hof verpacht voor 3 pont. vlass.
De schrijfwijze van de boerderij en van de bewoners is niet altijd identiek, soms heten de bewoners in de zeventiende eeuw ’te Veldhuys’. Bij het bezit hoorden toentertijd twee boerenplaatsen. De tweede was duidelijk kleiner. Mogelijk was dit Middelkamp.
Wisselende eigenaren
De eigenaar Jan Locken woonde in Aalten en had meerdere bezittingen in de Heurne en omgeving. Hij was in Aalten de hoogst aangeslagene voor de verschillende belastingen. Het was in die jaren een veel voorkomend verschijnsel dat agrarisch vastgoed in vreemde handen was. De eigenaren wisselden elkaar weliswaar regelmatig af, maar de pachters van Velthuys waren in de loop der tijden allen lid van dezelfde familie.
In het Verpondingskohier uit 1650 wordt Velthuis aangeslagen voor 10 guldens en 15 stuivers (ter vergelijking: Kappers 5-7-, Goorhuis 6-4, Borninkhof 29-9).
In het Register Familie- en Bodengeld uit 1675-76 staat vermeld: “Velthuijs, daervan is het Huijs afgebroecken, betaalt geen geld.” Hier blijkt opnieuw dat het huis gedurende een groot aantal jaren ‘afgebroken’ is geweest en dat de pachter daarom in een ander huis woonde. Daar is in de loop der jaren verandering in gekomen: er werd een nieuwe Velthuisplaats gebouwd. In 1771 worden drie verschillende eigenaren genoemd: Jan de Laar, Rijksgrave Flemminck en Jan te Veldhuis:
Jan de Laar van Velthuisplaats 5-3-1
Velthuisplaatse aan den Rijksgrave Flemminck toestendig 2-17-6
Jan te Velthuis van de plaatse hemselver toestendig 2-17-6
De omschrijving is niet duidelijk, mogelijk gaat het hier om één plaats met drie verschillende eigenaren. Jan de Laar zou dan voor de ene helft eigenaar zijn, Rijksgraaf Flemminck en Jan te Veldhuis samen voor de andere helft. Jan de Laar kwam uit de Heurne en had meerdere bezittingen in Aalten en omgeving.
Rijksgraaf Georg Detlof von Flemming was de Heer van Borculo en Lichtenvoorde. Hij stamde uit een oud adellijk Duits/Pools geslacht. Hij overleed in 1771, waarna zijn dochter Isabella zijn bezit erfde. De Heerlijkheden Borculo en Lichtenvoorde zijn op 27 december 1776 door prins Willem V aangekocht voor 600.000 gulden. Een van de titels van Koning Willem-Alexander is daarom nog steeds ‘Heer van Lichtenvoorde’.
In de wijziging van het Verpondingskohier van 1772 wordt vermeld:
Jan de Laar geeft voor Velthuisplaatse in de Ordinaire Verponding 00-05-03 1772, den 27 Febr. Jan te Nieuwe Velthuis
Bovenstaande wijst erop dat Jan Veldhuis, in 1759 getrouwd met Geeske Jentink, in of kort voor 1772 ten oosten van de bestaande boerderij een nieuwe boerderij heeft laten bouwen. Vanaf de nieuwbouw worden de beide huizen aangeduid met Oud- en Nieuw Velthuijs. Jan en Geeske verhuisden naar de nieuwe boerderij. Wander Veldhuis (geen familie), kwam op Oud Veldhuis.
Uitbreiding bezit
Aan het einde van de 18e eeuw was de financiële situatie van de toenmalige boer op het Velthuijs, Harmen Jan Velthuijs, blijkbaar zo gunstig dat hij niet alleen een nieuwe boerderij voor zichzelf kon laten bouwen maar kort daarna ook het Goorhuis met de bijbehorende landerijen kocht. Het Goorhuis, evenals Legters en veel andere boerderijen in de buurt, was altijd in handen geweest van vreemde families, bewoond door steeds wisselende pachters. Eerst kocht Veldhuijs een vierde van de plaats, later het geheel voor ongeveer 2100 gulden.
Den 13 meij van Harmen Jan Velthuijs onder Aalten woonende, 10 guldens-10 stuijvers, weegens een ¼ gedeelte van het goed of plaatsjen het Goorhuijs genaamd, en van die daar op staand huijs en ’t daar toe behoorende bouwland, weidegrond, inslag en plaggen vreede, holt en holtgewassen, geleegen in de buurschap Huurne onder Aalten. Aangekogt voor 525 gulden, den 25 april 1786.
Het Goorhuis werd vóór 1832 doorverkocht aan Josef Elzenhorst en co. Jaren later werd de boerderij opnieuw eigendom van een Veldhuis: Willem Jan Johannes Veldhuis, geboren op ’t Vels, verhuisde in 1895 naar het Goorhuis.
Wikkerink (dit huis wordt later de Wikker genoemd)
Ligters hutte
Afgebroken hut (het naastgelegen perceel heet daarom nog altijd de Hutte)
In 1808 kocht Harmen Jan Velthuijs ook het Legters van Berend Hendrik Legters en Garredina Freers. De verkopers hadden het recht om het goed binnen 15 jaar (onder bepaalde voorwaarden) terug te kopen. Tegenover Legters stond een klein huisje, Ligters hutte, op het land van Veldhuijs, bewoond door Hendrik Jan Schoppers en Harmina Legters, geboren op Legters aan de overkant van de weg. Het huisje werd na hun vertrek vóór 1850 afgebroken.
Na het overlijden van Harmen Jan Veldhuis werd het bezit in 1917 als volgt onder de erfgenamen verdeeld:
Janna Geertruida te Voortwis, de weduwe; Gerhard van Eerden en Grada Johanna Veldhuis; Jan Willem Johannes Veldhuis (van ’t Goorhuis); Willemina Aleida Veldhuis & Gerrit Jan Luiten.
Het totale bezit werd getaxeerd op f. 12.459, 74. Het bestond uit 38.64.60 ha., met een huis met 4 schuren, boomgaard en erf. De Klodde wordt hier niet genoemd, Middelkamp werd pas een maand later door schoonzoon Gerhard van Eerden aangekocht, mogelijk met geld uit de erfenis.
Liberale Gifte 1748
Kadaster 1832
Aalten E718 H.J. Veldhuis landbouwer te Aalten 1230 m² huis, schuur en erf
Bewoners
Eerst bekende bewoners:
Berent te Velthuijs (Heurne) Mette
Volgende bewoners, zoon en schoondochter:
Jan (te) Vel(t/d)hui(j)s (Aalten, 03-03-1680 – Heurne, 09-12-1774), trouwt op 01-02-1728 in Aalten met Henderske(n) te (C/K)ortbeek (Aalten, 08-08-1706 – Heurne, 23-03-1793)
Volgende bewoners, zoon en schoondochter:
Jan Vel(t/d)hui(j)s (Aalten, 12-09-1728 – Heurne, 02-09-1797), trouwt op 07-10-1759 in Aalten met Geeske(n) Jentink (Aalten, 20-01-1737 – Heurne, 13-02-1823)
Volgende bewoners:
Christoffel Houthui(z/s)en alias Veldhuijs / Velts (Aalten, 23-10-1746 – Heurne, 24-10-1805), trouwt (2) op 15-04-1796 in Aalten met Wilhelmina Vel(d/t)huis (Aalten, 31-12-1758 – Heurne, 17-12-1807)
Christoffel woonde tijdens zijn 1e huwelijk op Oud Veldhuis in Heurne.
Volgende bewoners, zoon van Jan Vel(t/d)hui(j)s en Geeske(n) Jentink en schoondochter:
Harmen Jan Veldhui(j)s (Aalten, 15-09-1765 – Heurne, 07-08-1830), trouwt op 03-07-1803 in Aalten met Johanna Cath(e)rina Hondarp (Heurne, 08-03-1783 – Heurne, 06-03-1808)
Harmen Jan Velthuijs (Aalten, 15-09-1765), weduwnaar van Johanna Catrina Hondorp, koopman
Volgende bewoners, zoon en schoondochter:
Jan Willem Veldhuis (Heurne, 30-04-1804 – Heurne, 20-04-1861), trouwt op 01-11-1828 in Aalten met Willemina Beunk (Lintelo, 13-01-1801 – Heurne, 02-02-1878)
In de Kadastrale Atlas van Gelderland 1832 worden de onontgonnen heidegronden aangegeven in wit, bouwland in bruin, weide in lichtgroen, boomgaard in felgroen en bos in donkergroen. Binnen de cirkel liggen het Oude en Nieuwe Veldhuis. De meeste heide- en veengronden waren eigendom van de marke van Aalten en van grootgrondbezitters.Rijksgraaf Georg Detlof von Flemming
