Van 1852 tot 1919 was het kiesdistrict Aalten één van de zestien Gelderse kiesdistricten voor de Provinciale Staten. Het district omvatte de gemeenten Aalten, Winterswijk en Dinxperlo en telde drie zetels.
Na de grondwetsherziening van 1848, die onder censuskiesrecht (stemrecht voor mannen die aan een bepaalde inkomenseis voldeden), voor het eerst rechtstreekse verkiezingen van Provinciale Staten mogelijk maakte1 – en de Provinciewet van 1850 werd Gelderland in 1852 in zestien districten verdeeld, waaronder Aalten.2
Met de invoering van algemeen mannenkiesrecht in 1917 en de Kieswet van 1919 koos men bij de verkiezingen van 10 april 1919 voor het eerst via evenredige vertegenwoordiging in één provinciebrede kieskring, waarna het kiesdistrict Aalten ophield te bestaan.3
Oorsprong en achtergrond
Tijdens het bewind van koning Willem I (1772–1843) waren provinciebesturen benoemde organen, waarin adel en lokale notabelen zonder verkiezing zetelden. Pas met de grondwetsherziening van 1848 konden de leden van de Provinciale Staten rechtstreeks worden gekozen, zij het nog op basis van censuskiesrecht.1
Instelling van het kiesdistrict Aalten
In 1850 trad de Provinciewet in werking, waarin onder meer werd bepaald hoe de leden van de Provinciale Staten werden gekozen. Twee jaar later legde de Wet houdende regeling van de verdeling der provincies in kiesdistricten van 5 november 1852 (Staatsblad nr. 197) de definitieve indeling vast: Gelderland werd opgesplitst in zestien kiesdistricten, waaronder Aalten.2
Opheffing en overgang naar evenredige vertegenwoordiging
De grondwetsherziening van 1917 introduceerde algemeen mannenkiesrecht en luidde de afschaffing van het districtenstelsel in. De Kieswet van 1919 maakte een einde aan de kleine kiesdistricten en voerde in alle provincies één provincie-brede kieskring in met evenredige vertegenwoordiging. Bij de Gelderse verkiezingen van 10 april 1919 werd dit systeem voor het eerst toegepast, waarbij het kiesdistrict Aalten ophield te bestaan.3
Afgevaardigden
Enkele bekende Statenleden namens het kiesdistrict Aalten: 1
1853–1860: Mr. Rudolph Willem graaf van Lynden (1808–1876)
1853–1877: Bernhard Jan Boland (1804–1888)
1853–1882: Mr. Bernard Andries Roelvink (1818–1882)
1853–1892: Mr. Wilhelm Arnold Roelvink (1822–1917)
1860–1885: Jan van der Zande (1819–1885)
1877–1885: John Bernard William Maitland (1826–1894)
1886–1892: Jacobus Wilhelmus van Hopbergen (1817–1913)
1892–1898: Georg Ludwig Carl Heinrich Baud (1858–1921)
Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina.
Bronnen
- isgeschiedenis.nl/nieuws/geschiedenis-provinciale-statenverkiezingen ↩︎
- resources.huygens.knaw.nl/repertoriumambtsdragersambtenaren1428-1861/app/instellingen/3/ ↩︎
- nl.wikipedia.org/wiki/Provinciale_Statenverkiezingen_1919 ↩︎
- isgeschiedenis.nl/nieuws/geschiedenis-provinciale-statenverkiezingen ↩︎
- resources.huygens.knaw.nl/repertoriumambtsdragersambtenaren1428-1861/app/instellingen/3/ ↩︎
- nl.wikipedia.org/wiki/Provinciale_Statenverkiezingen_1919 ↩︎
- resources.huygens.knaw.nl ↩︎