Catharina Cecilea (Cato) Kothuis werd op 23 november 1908 geboren in huis nr. 8 te Aalten (Landstraat 4), als dochter van borstelmaker Johannes Kothuis en Helena Theodora Vultink.
Cato Kothuis woonde samen met haar zus aan de Landstraat 4. Beide zussen waren ongetrouwd. Cato stond bekend als een bijzondere vrouw: diep gelovig, maar tegelijkertijd ruimdenkend. Ze was jarenlang leerkracht op de RK St. Jozefschool, waar ze generaties kinderen heeft onderwezen. Tijdens de lessen begeleidde ze het klassikaal zingen op een loodzwaar elektrisch orgeltje, waar een nogal jengelend geluid uit kwam.
Geopend in 1959, droeg deze kleuterschool aanvankelijk de naam Hervormde Kleuterschool Kindervreugde. Later werd de school ’t Broekhofke genoemd. De kleuterschool behoorde bij de nabijgelegen lagere school De Broekhof in de Vondelstraat.
Nadat de lagere school en kleuterschool in 1985 werden samengevoegd tot basisschool, verhuisden de kleuters naar het hoofdgebouw van De Broekhof. De helft van het oorspronkelijke gebouw aan de Bilderdijkstraat werd afgebroken en het resterende gedeelte is tegenwoordig een buurthuis met speeltuin voor de buurt, genaamd ’t Spölhuuksken.
Archieven
Adresboek 1967
Bilderdijkstraat 35
N.H. Kleuterschool
Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.
Achter Gebouw Wilhelmina in Lintelo stond van 1962 tot 1979 een kleuterschool met een bijzondere achtergrond. Het gebouw had oorspronkelijk dienstgedaan als noodwoning in Zeeland, waar het in 1953 werd geplaatst na de watersnoodramp. Het gebouw, destijds geschonken door de Zweedse regering, had daar tijdelijk onderdak geboden aan twee gezinnen.
In 1962 werd het naar Lintelo verplaatst en ingericht als kleuterschool. In 1973 werd een nieuwe kleuterschool gebouwd, waardoor het noodgebouw leeg kwam te staan.
Van kleuterschool tot jeugdcentrum
Begin jaren ’70 waren er verschillende zogenaamde “kippenhokdisco’s” waar jongeren bij elkaar kwamen. Bij een groep jongeren in Lintelo ontstond echter het idee om een groter jeugdcentrum op te richten, dat toegankelijk zou zijn voor meer jongeren uit de regio. Met de leegstaande kleuterschool kwam een geschikte locatie beschikbaar.
De gemeente Aalten gaf toestemming om het gebouw te gebruiken als jeugdcentrum. Vrijwilligers uit Lintelo werkten samen om om te bouwen tot een sfeervolle ruimte met onder andere een bar, een geluidsinstallatie en een biljart. In april 1974 werd het centrum geopend onder de naam “i’Varca”, Grieks voor “De Ark”.
Verhuizing en sloop
Het jeugdcentrum trok al snel veel bezoekers, maar door de toenemende populariteit en de slechte staat van het gebouw werd een verhuizing noodzakelijk. In april 1979 verhuisde i’Varca naar de voormalige maalderij ’t Halt aan de Halteweg in Lintelo. Kort daarna werd het oude kleuterschooltje gesloopt.
Adres
Adresboek 1967
Lintelo 167/2 > Schooldijk 25
Kleuterschool
Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.
Dirk Stegeman was in de tweede helft van de 19e eeuw 45 jaar lang hoofdonderwijzer op de Openbare Lagere School, eerst aan de Landstraat en vanaf 1886 aan de Herenstraat te Aalten.
Dirk Stegeman werd op 4 juli 1830 geboren in de buurtschap Tonden bij Brummen, als zoon van schoenmaker Johannes Stegeman en Johanna Evers. Hij trouwde op 25 november 1854 in Ruurlo met Hendrietta Engelina van Heuven. Uit dit huwelijk werden maar liefst 11 kinderen geboren, waarvan er twee al jong overleden.
Dirk Stegeman overleed zelf op 6 juni 1910 in Deventer op 79-jarige leeftijd.
In 1937 beschreef G.H. Rots in een serie artikelen hoe het er in vroeger tijden in Aalten aan toeging. Zo schreef hij over de school:
“In het dorp Aalten gingen de kinderen allen naar één school. Splitsing kende men niet. De kinderen van alle godsdienstige richtingen zaten naast elkaar op de schoolbanken. De school was gevestigd in een gebouw aan de Landstraat naast de Herv. Kerk. Beneden was de wacht en op de verdieping was de school. Meester Stegeman zwaaide er den scepter. Met nog 2 hulponderwijzers werd aan de Aaltensche jeugd onderwijs gegeven. Met zes kinderen in een bank, had men ’s winters zoo’n 60 à 70 leerlingen per onderwijzer. Elken morgen werden de lokaaldeuren opengezet, en deed het hoofd der school een gebed.
De orde in de klas werd gehouden met de roede, want wie niet wilde luisteren, werd met een eindje hout bewerkt. En meester Stegeman had de schrik er in. Maar hij was een werkzaam man en spaarde zich geen moeite om het onderwijs zoo goed mogelijk te doen zijn. De avondschool was nog een goede gelegenheid om kinderen, die al vroegtijdig van school moesten, nog een beetje kennis bij te brengen. Dan had meester een kleinere klas en was het onderwijs geven gemoedelijker.”
Let op: Dirk Stegeman dient niet te worden verward met dominee Jan Derk Stegeman, waar later de Stegemanschool naar werd vernoemd.
Nutskleuterschool (in nieuw gebouw) officieel geopend
Toen enkele jaren geleden de nieuwe wet op het kleuteronderwijs werd afgekondigd sprak burgemeester E.S. van Veen van Aalten tijdens een raadsvergadering de verwachting uit dat van dat moment af de kleuterscholen wel als paddestoelen uit de grond zouden schieten. De heer Van Veen is in deze verwachting niet beschaamd want sedertdien is Aalten reeds een viertal nieuwe kleuterscholen rijker geworden. Nummer vier is de Nutskleuterschool (de voormalige Ten Hietbrinksschool), die in een hypermodern tweeklassig gebouw aan de Damstraat is ondergebracht en waarvan maandagmiddag de officiële opening plaats vond.
Mej. Manschot metselde gedenksteen
Al in de eerste fase van de openingsplechtigheid kwam duidelijk tot uiting de warme waardering van het stichtingsbestuur jegens mej. Ja. Ga. Manschot, de schenkster van de grond waarop de nieuwe school is verrezen. Het was dan ook deze hoogbejaarde dame die de eer te beurt viel om als eerste de school te betreden en vervolgens een ter gedachtenis aan haar ingemetselde gedenksteen te onthullen. Na dit plechtige ogenblik werden de talrijke aanwezigen, waaronder het college van b. en w. en vertegenwoordigsters van andere kleuterscholen, in de gelegenheid gesteld het gebouw te bezichtigen.
Opvallend was het hoe de bezoekers reeds bij het betreden van de zeer ruime hal werden geïmponeerd door de warme kleuren op muren en plafond, die door een goed aangebrachte indirecte verlichting de juiste sfeer geeft aan de onmiddellijke omgeving. Ook aan de twee lokalen is de uiterste zorg besteed; niets is nagelaten om het hier zowel de kleuters als de leidsters zo aangenaam mogelijk te maken. De ruime zandbak op de speelplaats zou bijna uniek genoemd kunnen worden door de vorm die hieraan is gegeven. Het normale vierkante model heeft hier nl. plaats moeten maken voor het klaverblad model.
Al met al een school die aan alle eisen voldoet en waarvoor de betrokkenen de nodige complimenten niet werden onthouden. Dit gebeurde, tijdens een bijeenkomst in café Schiller-Prins, waar de genodigden allereerst werden toegesproken door de presidente van het stichtingsbestuur, mevr. Hartman-Mulder. Zij schetste de spanning van twee jaar geleden toen het ging om een urgentieverklaring die of voor de r.k.- of voor de Nutskleuterschool zou zijn. Gelukkig kregen beiden deze zo fel begeerde verklaring zodat, zo dacht men althans, spoedig met de bouw zou kunnen worden begonnen.
Nutsspaarbank hielp mee
Er zou echter nog geld moeten komen en dat was er nu juist niet bij de gemeente. Ook deze tegenvaller wist men uit de weg te ruimen doordat men de Nutsspaarbank te Winterswijk wist te bewegen om het „rijke oompje” te zijn. Moeilijkheden waren er voorts nog ten aanzien van de in de plannen opgenomen centrale verwarming, die echter voor een tweeklassige school niet is toegestaan. Hiervoor in de plaats zijn enkele vol-automatische oliestookkachels geplaatst. Een laatste handicap waren een tweetal grote bomen die de ingang der school versperden. Het college van b. en w. kon het n.l. niet zomaar over het hart verkrijgen om dit stukje dorps natuurschoon zonder meer te laten verdwijnen.
Uiteindelijk is het college toch bezweken want, zo erkende burgemeester E.S. van Veen in zijn toespraak „één vrouw is duizend mannen te erg”, waarmee hij alleen maar wilde zeggen dat hij door de presidente als het ware naar de school is gesleurd om er zich van te overtuigen dat de bomen moesten verdwijnen. Overigens zei de heer van Veen veel respect te hebben voor het doorzettingsvermogen van mevr. Hartman; ’t bestuur maakte hij het compliment dat het in alle opzichten heeft weten te slagen.
De inspectrice bij het kleuteronderwijs, mevr. Bloemink-Rehwinkel, zei zich gelukkig te prijzen dat met het tot stand komen van deze school de laatste slechte behuizing van kleuters uit Aalten tot het verleden behoort. Voorts zeide zij te hopen dat in dit prachtige gebouw de algehele vorming van het kind tot zijn recht zal komen.
Veel waardering
Veel waarderende woorden werden hierna nog tot het bestuur gericht, waarbij veelal extra lof werd toegezwaaid aan de presidente voor haar bezielende leiding. Zo voerden o.a. nog het woord de heren G. Hagedoorn en H.J. Siebrands, beiden bestuursleden van het Nutsdepartement Aalten; de heer L.J.M. ter Linde, Winterswijk, oud bestuurslid der school; mevrouw Klein Hesselink-Westendorp namens de oudercommissie; door mej. E. Vaags namens de Prot. Bond. Aalten, en tenslotte door de dames Kos en Braakhekke, respectievelijk hoofd en oud-hoofd der school.
Bij de cadeaus die werden aangeboden bevond zich een 8 mm projector met scherm van de oudercommissie. Vanmorgen (dinsdag) hebben de kleuters bezit genomen van de nieuwe school, echter niet alvorens afscheid te hebben benomen van het oude gebouw in de Prinsenstraat. Getooid met vlaggen gingen zij in optocht naar de nieuwe school waar zij in de morgenuren zijn getracteerd en waar enkele aardige filmpjes werden vertoond.
Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.
In 1970 maakte Joop Kruip het mozaïek ‘Spelende kinderen’ voor de nieuwe Ludgerschool in Aalten (nu de Groen van Prinstererschool). Daar heeft het ruim 25 jaar gehangen. Het werk is het in het geheugen gegrift van honderden kinderen én van de leerkrachten. Na de fusie met de Sint Jozefschool in 1997 werd het kunstwerk verplaatst naar die school.
Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.
Basisschool De Broekhof aan de Bilderdijkstraat in Aalten heette oorspronkelijk “School-Zuid”. De Nederlands-Hervormde school werd op 31 augustus 1954 officieel geopend. De eerste lokalen waren al op 31 augustus 1954 in gebruik genomen, terwijl de school nog verder afgebouwd moest worden. Later zou de school de naam ‘De Broekhof’ krijgen.
Nadat de NH school aan de Varsseveldsestraatweg te klein was geworden voor het toenemende aantal leerlingen, besloot de Hervormde Schoolvereniging een nieuw gebouw te stichten. Deze moest in Aalten-Zuid komen, destijds de snelst groeiende wijk van Aalten. De school stond in het begin nog midden in het bouwland. De straten rondom het gebouw moesten nog worden aangelegd.
De nieuwe school telde aanvankelijk vier lokalen. Eén daarvan was in gebruik bij de Herv. kleuterschool voor Aalten-Zuid (kleuterschool ’t Broekhofke moest nog gebouwd worden). Het ontwerp was tot stand gekomen onder architectuur van de heren Geels uit Arnhem en Blekkink uit Aalten.
Bij de officiële opening, die in aanwezigheid van schoolbestuur en tal van genodigden in de hal plaatsvond, hield emeritus-predikant J.D. Stegeman een korte toespraak, waarin hij het belang van het Chr. onderwijs, uiteen zette. Het hoofd van de nieuwe school, de heer A. Kuijsten, bedankte alle sprekers voor hun goede wensen en wees er op dat het passend was de school juist op deze biddag voor het gewas te openen.
Verschillende cadeaus werden nog aangeboden: een elektrische klok van de aannemers, een bureaulamp door architect Geels en een aquarel door burgemeester E.S. van Veen, die met de beide wethouders tegenwoordig was en namens het gemeentebestuur zijn beste wensen voor het onderwijs in dit gebouw uitsprak.
Adresgeschiedenis
Adresboek 1967
Vondelstraat 11
Ned. Herv. School-Zuid
Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.
Evert Maarten Smilda werd op 10 juni 1928 geboren in Utrecht. Hij is op 11 november 2020 overleden. Smilda heeft in Aalten een grote rol van maatschappelijke betekenis gespeeld. Zo leverde hij onder andere een belangrijke bijdrage aan het op de kaart zetten van de Aaltense geschiedenis.
Nederlands Indië
Hij werkte in een laboratorium als instrumentmaker toen hij als militair werd uitgezonden naar Nederlands Indië, het tegenwoordige Indonesië. In Arnhem volgde hij zijn militaire opleiding en in Zaandam leerde hij voor ‘geweermaker’. Dat was zijn functie in Indonesië. Evert was net twintig toen hij naar het oosten vertrok. De bootreis duurde een maand.
Smilda diende twee jaar in Indonesië. De taak van de Nederlandse militairen was om een poging te doen om de rust te laten terugkeren na het vertrek van de Japanners. Ze trokken van dorp naar dorp. Als het ‘gewone’ leven weer werd opgepakt gingen de jongens verder.
Bij terugkeer in Nederland was er voor de oud-Indiëgangers veel niet goed geregeld. Evert was zijn baan kwijt. Hij pakte echter de draad op en volgde een opleiding voor amanuensis. Later haalde hij een graad in de wiskunde, natuurkunde en scheikunde en gaf jarenlang les op de LTS in Aalten.
Kort nadat Evert uit dienst trad leerde hij zijn toekomstige vrouw Itte kennen. In 1959 kwam hij met zijn vrouw naar Aalten om te gaan werken als amanuensis aan de Christelijke Scholengemeenschap. Door avondstudie werkte hij zich op tot leraar aan de avondmavo en de LTS.
Plaatselijke geschiedenis
Smilda had een grote belangstelling voor geschiedenis. Al vroeg in de jaren zestig zag Smilda het belang van het mooie Aaltense dorpsgezicht in. Hij heeft bij de provincie Gelderland gelobbyd om verschillende karakteristieke panden op de monumentenlijst te krijgen die anders afgebroken zouden worden. Mede daardoor werd het centrum van Aalten het eerste Beschermde Dorpsgezicht van Gelderland.
In 1962 was hij betrokken bij de oprichting van de oudheidkundige werkgemeenschap ADW. In dezelfde tijd kwam hij in het bestuur van de Aaltense Oudheidkamer. Veertig jaar zat hij in het bestuur, waarvan negentien jaar als voorzitter. Samen met anderen heeft hij de basis gelegd van wat nu het Nationaal Onderduikmuseum is.
In 1964 schreef hij ‘Twee eeuwen tussen Es en Slinge‘, over de koperslagers in de Peperstraat. Later verzorgde hij de uitgifte van ‘Aalten in oude ansichten‘ en twee delen ‘Aalten, zoals het was zoals het is‘ in samenwerking met G.J. Timmer.
Toen de plaatselijke Joodse gemeenschap het onderhoud van de Aaltense synagoge niet meer kon betalen nam Evert, op dat moment voorzitter van de Vereniging Oudheidkamer Aalten, het initiatief om de synagoge tot Gemeentelijk Monument te laten verklaren en richtte hij in 1983 samen met anderen de stichting ‘Vrienden van de Aaltense synagoge‘ op.
Op het toenmalige asielzoekerscentrum Groot Deunk in Barlo verzorgde Smilda lessen Nederlands. Ook was hij 22 jaar lid van de Gemeentelijke Monumentencommissie in Aalten. Samen met met Duitse historici werkte hij aan de uitgifte van tweetalige geschiedwerken.
In 2005 werd Smilda lid van het Aaltens Evergreenkoor. Op zijn 92e verjaardag werd Evert door het koor verrast met een aubade bij de Zuiderkerk. Dat was tevens bedoeld als afscheidscadeau voor Smilda, die eerder dat jaar had aangegeven te willen stoppen als koorlid. In een open Landauer getrokken door twee prachtige paarden, maakte Evert met zijn vrouw een rit door het dorp. De aanwezigheid van zijn familie maakte de verrassing compleet.
Smildapad
Op het terrein van de voormalige Technische School worden 56 woningen gebouwd. Tussen het zuidelijk en het noordelijk deel van het bouwplan aan de Ludgerstraat zal een straat worden aangelegd. Oudheidkundige kringen en sympathisanten van de synagoge hebben verzocht om deze te vernoemen naar Evert Smilda, als erkenning voor al zijn maatschappelijke verdiensten. De gemeente heeft in oktober 2022 positief gereageerd en besloten dat de straat de naam Smildapad zal dragen.
Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.
Onderwijzer, met diverse maatschappelijke functies
Warnar Willem Marinus Moll werd op 17 augustus 1857 geboren in Bredevoort. Hij overleed op 18 november 1937 in Winterswijk.
De Aaltensche Courant schreef een dag na zijn overlijden:
Op den leeftijd van ruim 80 jaren is een bekende figuur uit onze gemeente Woensdag overleden. De heer W.W.M. Moll, oud-onderwijzer, de altijd opgeruimde krasse grijsaard, is na enkele dagen ongesteldheid in het Ziekenhuis te Winterswijk verscheiden.
Sinds menschenheugenis heeft „Meester Moll” het onderwijs te Bredevoort gediend, en het grootste deel van Bredevoorts ingezetenen heeft hij op de schoolbanken gezien. Buiten de school nam de heer Moll intens deel aan het maatschappelijk leven, en in velerlei functies heeft hij het openbare leven gediend.
Z’n grootste liefde had wel de Tuberculosevereeniging, welke te Aalten zetelde. Voor deze vereeniging was hij lange jaren de steunende kracht. Jaren lang vervulde hij voorts het voorzitterschap van de Boterfabriek en Bredevoorts Belang, en vervulde bestuursfuncties in het veefonds, de vereeniging voor ziekenhuisverpleging, Zwanenbroek-commmissie enz. Van de oprichting tot 1922 was hij commissaris van de Geld.-Westf. Tramweg Mij. Van de oprichting dezer maatschappij gaf de heer Moll mede den eersten stoot. Verder bekleedde de overledene nog het voorzitterschap der commissie tot wering van schoolverzuim, welke functie hij reeds een groot aantal jaren vervulde.
Bredevoort in de eerste plaats, en de gemeente Aalten verliezen in den heer Moll een medeburger, die zeer veel voor de belangen zijner woonplaats heeft gedaan. Maandagmiddag wordt het stoffelijk overschot op de algemeene begraafplaats te Bredevoort ter aarde besteld. Ongetwijfeld zullen velen zich gedrongen gevoelen den overledene de laatste eer te bewijzen.
Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.
Deze basisschool werd in 1976 in gebruik genomen, nadat de oude openbare lagere school aan de Herenstraat niet meer aan de toenmalige eisen voldeed. De bouw van de school had tot gevolg dat de woning van H.J. Kascheck, Bonifatiusstraat 2 afgebroken moest worden.
Eigenaren
Overzicht is niet volledig.
Jaar
Perceel
Eigenaar
Omschrijving
1907
I-5207 I-5208
Johannes Wilhelmus Snoeijenbosch, kleermaker
1360 m² huis en erf 1240 m² huis en erf
1912
I-5526 I-5208
Johannes Wilhelmus Snoeijenbosch, kleermaker Johannes Hendrikus Snoeijenbosch en cons., landbouwer
940 m² huis, schuur en bouwland 1240 m² huis, schuurtje en bouwland
1936
I-5526
I-5208
Hendrikus Gerardus Johannes Snoeijenbos, landbouwer Johannes Hendrikus Snoeijenbosch en cons., landbouwer
940 m² huis, schuur en bouwland
1240 m² huis, erf, schuurtje en bouwland
Archieven
Adresboek 1967
Bonifaciusstraat 2
H.J. Kascheck
Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.
De Frankenschool was een school voor voortgezet speciaal onderwijs voor moeilijk lerende kinderen (vso-mlk) in Aalten. De school was gevestigd aan de Frankenstraat. In 2000 fuseerde de school met de Ludgerusschool in Lichtenvoorde en de Korenburg in Winterswijk tot Praktijkschool Pronova.
De Frankenschool bood onderwijs aan kinderen die extra ondersteuning nodig hadden en werd gerekend tot het speciaal voortgezet onderwijs. Daarmee voorzag de school in een belangrijke regionale behoefte.
In 2000 fuseerde de school met de Ludgerusschool in Lichtenvoorde en de Korenburg in Winterswijk. Samen vormden zij de nieuwe Praktijkschool Pronova (PRaktijk ONderwijs VOor de Achterhoek).
In 2004 opende Pronova een nieuw schoolgebouw in Winterswijk. Daarmee kwam er een einde aan het gebruik van de Aaltense Frankenschool. Het gebouw aan de Frankenstraat kwam leeg te staan en werd later gesloopt.
Op de locatie van de voormalige Frankenschool verrees in 2013 een woonzorgcomplex, behorend bij zorgcentrum ’t Hoge Veld.
Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.
In 1910 werd de Vereniging Ons Huis opgericht om een verenigingsgebouw voor protestanten te exploiteren. Het eerste Ons Huis stond aan Prinsenstraat 6. De Nederlands Hervormde kerk was destijds de initiatiefnemer. In 1931 verhuisde de vereniging naar een nieuw gebouw aan de Grote Gracht, de locatie van het huidige Grachthuys.
Daarna kreeg het gebouw een nieuwe bestemming. In 1967 stond het adres Prinsenstraat 6 geregistreerd als Christelijke Kleuterschool. Tegenwoordig is in het pand een uurwerkmaker gevestigd.
Eigenaren
Overzicht is niet volledig.
Jaar
Perceel
Eigenaar
Omschrijving
1832
B-205
Wed. Jannes Thomson
60 m² schuur en erf
Functies
Adresboek 1934
Bredevoort 64 > Prinsenstraat 6
Vergaderlokaal
Adresboek 1967
Prinsenstraat 6
Chr. Kleuterschool
Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.
De R.K. Modevakschool, later ook aangeduid als Mater Amabilisschool, stond aan de Dijkstraat 8 in Aalten, naast het Sint-Elisabethklooster. De katholieke school was bedoeld voor meisjes en bood een praktische opleiding in naald- en huishoudvakken. Het gebouw kende in de loop van de twintigste eeuw diverse functies, maar is inmiddels verdwenen.
De school werd in 1928 gebouwd naar ontwerp van architect J.J. Post uit Winterswijk en stond in nauwe verbinding met het klooster van de zusters.
Het onderwijs sloot aan bij de landelijke ontwikkeling van de Mater Amabilisscholen, katholieke vormingsscholen die na de Tweede Wereldoorlog werden opgericht om meisjes uit de arbeidersklasse voor te bereiden op hun toekomstige taken als echtgenote, moeder of kloosterzuster. De naam “Mater Amabilis” is afgeleid van het Latijn en betekent “Moeder der Barmhartigheid”, een benaming voor de Maagd Maria.
De opleiding duurde meestal twee jaar en omvatte praktische vakken als naaien, breien, kleding maken, koken, hygiëne, kinderzorg en huishoudelijke vaardigheden. Daarnaast kregen de leerlingen godsdienstonderwijs en namen zij deel aan gebeden en andere kerkelijke activiteiten.
De lessen werden verzorgd door religieuze zusters, onder wie zuster Ignatia, die coupeuselessen gaf. Leerlingen kwamen niet alleen uit Aalten, maar ook uit omliggende plaatsen zoals Lichtenvoorde.
Na het verdwijnen van de modevakschool in 1960 kreeg het pand andere bestemmingen. Het bood eerst ruimte aan twee klassen van de naastgelegen Sint-Jozefschool, na 1970 werd het gebruikt als parochiecentrum en vervolgens als jongerencentrum Fam Che.
Het gebouw is uiteindelijk afgebroken. Op de plek van de voormalige school en het kloostercomplex staan tegenwoordig appartementen.
Eigenaren
Overzicht is niet volledig.
Jaar
Perceel
Eigenaar
Omschrijving
1904
I-5103
De Roomsch Catholijke Kerk van de Heilige Helena te Aalten
3245 m² huis, school, schuur, erf, speelplaats
1946
I-5103
De Roomsch Katholieke Kerk van de Heilige Helena te Aalten
3245 m² huis, school, schuur, erf, speelplaats
1956
I-8033
De Roomsch Katholieke Kerk van de Heilige Helena te Aalten
3412 m² huis, school, schuur, erf, speelplaats
1957
I-8110
De Roomsch Katholieke Kerk van de Heilige Helena te Aalten
5075 m² voormalig klooster, scholen, tuin, speelplaats
1970
I-9826
De Roomsch Katholieke Kerk van de Heilige Helena te Aalten
3680 m² oud klooster, ged. school, tuin, parochiecentrum
1978
I-10622
De Roomsch Katholieke Kerk van de Heilige Helena te Aalten
930 m² kleuterschool, erf, parochiecentrum
1982
I-11030
De Roomsch Katholieke Kerk van de Heilige Helena te Aalten
550 m² gemeenschapshuis, erf
Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.
Aaltensche Courant, 10 februari 1928Nieuwe Winterswijksche Courant, 11 september 1928De Graafschapbode, 30 mei 1932Dagblad Tubantia, 30 januari 1961Dagblad Tubantia, 13 februari 1961
Op de Haart waren vroeger twee scholen, de Openbare Lagere (later Ned. Hervormde) School op de ‘Voor-Haart’ en de Christelijke Nationale School op de ‘Achter-Haart’. De Chr. Nat. School stond aan de Haartseweg 29, tegen de buurtschap Miste aan (Achter-Haart). Bewust daar gebouwd, zodat ook de kinderen uit de aangrenzende buurtschappen Miste en het Woold naar deze school konden.
De Christelijke Nationale School werd in 1902 opgericht. Het eerste hoofd was N.W. van Diemen de Jel, die vooral bekend werd als schrijver van streekromans. In 1915 werd hij opgevolgd door E. de Vries. Deze bleef ruim 30 jaar, tot 1946, aan de school verbonden. Van 1946 tot 1957 was L.H. Postma hoofd en van 1957 tot 1977 de heer W.H. Overgaauw.
Meer centraal gelegen in deze buurtschap (Voor-Haart) stond de Hervormde school. In 1978 gingen beide scholen samen en werd de nieuwe school ’t Möllenveld geopend. Het schoolgebouw op de Achter-Haart werd eind jaren 70/begin jaren 80 afgebroken om plaats te maken voor enkele woningen. Het oude meestershuis staat er nog. In het oude gebouw van de Hervormde school op de Voor-Haart vestigde zich Jongerencentrum Atlantic.
Adresgeschiedenis
Adresboek 1934
Haart 33 > 29
“Chr. Nat. School”
Adresboek 1967
Haart 29 > Haartseweg 29
“Chr. Nat. School”
Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.
De School voor Christelijk Volksonderwijs (CVO-school), ook wel bekend als de Nederlands Hervormde School op ’t Zand, stond op de plek van het voormalige kasteel Bredevoort. Gedurende twee eeuwen hebben hier verschillende schoolgebouwen gestaan. Na de Tweede Wereldoorlog werd het vervangen door nieuwbouw. Sinds 2015 is in het pand een brouwerij gevestigd.
In 1822 hield het schoutambt (de gemeente) Aalten een aanbesteding voor de bouw van een nieuwe school op ’t Zand. In 1863 volgde een verbouwing en uitbreiding. Enkele decennia later, in 1885, werd opnieuw aanbesteed: ditmaal voor de verbouwing van de bestaande school én voor de bouw van een nieuw schoolgebouw met vier lokalen, enkele tientallen meters ten zuidwesten van de oude locatie. Kort daarna werd het oudere pand afgebroken.
Van openbaar naar christelijk onderwijs
Oorspronkelijk was de school op ’t Zand een openbare lagere school. Bredevoort had geen christelijke school. Dominee Krul nam het initiatief om ook in Bredevoort een christelijke school op te richten. Op 16 november 1924 werd de School voor Christelijk Volksonderwijs officieel geopend.
In het eerste jaar vonden de lessen plaats in de consistorie van de Hervormde Kerk en later in het oude Ons Huis aan de Prinsenstraat. Het eerste schoolhoofd was W. van Velden, die deze functie tot 1951 bekleedde. De eerste onderwijzeres was mejuffrouw Odé.
Het catechisatielokaal op de Markt werd al snel te klein. Daarom werd het gemeentebestuur verzocht om enkele lokalen van de openbare school op ’t Zand beschikbaar te stellen. Dit verzoek werd ingewilligd, waardoor de school een tijdlang half in gebruik was voor openbaar en half voor christelijk onderwijs.
Door toenemende leerlingaantallen werd in 1929 besloten tot de bouw van een nieuwe openbare school aan de Schoolstraat, waarna de school op ’t Zand zelfstandig verder ging als NH school.
Sloop en nieuwbouw
Na de Tweede Wereldoorlog verkeerde het schoolgebouw in slechte staat. Het werd afgebroken en vervangen door een nieuwe lagere school met zes lokalen, gebouwd onder architectuur van de heer Siemons. Het schoolhoofd, de heer Van Velden, werd in 1954 opgevolgd door dhr. Droppers, en in 1972 nam dhr. P. van Beelen de leiding over.
Herbestemming
In 1993 fuseerde de protestantse basisschool op ’t Zand met de katholieke Joannesschool tot de interconfessionele basisschool ’t Bastion. Nadat de school haar onderwijsfunctie verloor, kwam het gebouw leeg te staan. In 2015 kreeg het een nieuwe bestemming als Stadsbrouwerij De Borghman, waarmee het pand opnieuw een centrale plaats in het gemeenschapsleven van Bredevoort innam.
School op ’t Zand, nu Stadsbrouwerij de BorghmanArnhemsche Courant, 20 juli 1822De Graafschapbode, 24 juni 1885Fragment kadastrale kaart, 1863 (perceel B-329)Fragment kadastrale kaart, 1888 (perceel B-641)
De Rooms-Katholieke Sint Joannesschool in Bredevoort werd rond 1908 gebouwd op de plek waar ooit de Aalterpoort stond. Begin jaren ’80 verhuisde de school naar de Izermanstraat.Nadat de school haar onderwijsfunctie verloor, werd het gebouw afgebroken en werden er appartementen gebouwd.
In 1897 kocht pastoor Bernardus Mulders het huis van de familie Roelvink aan ’t Zand in Bredevoort. Zijn doel was, zo schreef hij: “zijn arme kinderen” katholiek onderwijs aanbieden. Omdat katholieke scholen in die tijd geld kostten, bedacht hij een slimme oplossing: hij haalde nonnen naar Bredevoort die in het voormalige rentmeestershuis een klooster en een sanatorium vestigden. Met de winst van het sanatorium begon de pastoor een lagere school: de Sint Joannesschool.
In 1993 fuseerde de Joannesschool met de protestantse basisschool op ’t Zand tot de interconfessionele basisschool ’t Bastion.
Eigenaren
Overzicht is niet volledig.
Jaar
Perceel
Eigenaar
Omschrijving
1909
B-791
R.C. kerk van Bredevoort
1180 m² school, bergplaats & erf
1954
B-987
R.C. kerk van Bredevoort
1214 m² school, erf
1977
B-1156
Stichting Katholiek Onderwijs Bredevoort
1212 m² school, speelterrein, tuin
1984
B-1232
Stichting Katholiek Onderwijs Bredevoort
1172 m² bouwterrein
Adresgeschiedenis
Adresboek 1934
Bredevoort 71 > Landstraat 1
R.K. School
Adresboek 1967
Landstraat 1
R.K. School
Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.
De openbare lagere school aan de Schoolstraat in Bredevoort werd in 1929/1930 gebouwd in opdracht van de gemeente Aalten. Tot dat moment was het openbaar onderwijs in Bredevoort gevestigd in de school op ’t Zand.
Het schoolgebouw is karakteristiek voor de ontstaansperiode kenmerkende bouwtrant in een zakelijke stijl, met invloeden van de Amsterdamse School. Zowel in de hoofdvorm als in de detaillering is het oorspronkelijke karakter goed bewaard gebleven.
De nieuwe school werd geopend op 29 april 1930 maar was geen lang leven beschoren. Wegens een te gering aantal leerlingen werd ze in 1935 alweer opgeheven.
In 1946 werd het gebouw in gebruik genomen door de Christelijke Boeren- en Tuindersbond, die er een lagere landbouwschool vestigde. Daarna deed het dienst als rooms-katholieke kleuterschool en later als onderkomen voor peuterspeelzaal Doortje.
Om de beste ervaringen te bieden, gebruiken wij technologieën zoals cookies om informatie over je apparaat op te slaan en/of te raadplegen. Door in te stemmen met deze technologieën kunnen wij gegevens zoals surfgedrag of unieke ID's op deze site verwerken. Als je geen toestemming geeft of uw toestemming intrekt, kan dit een nadelige invloed hebben op bepaalde functies en mogelijkheden.
Functioneel
Altijd actief
De technische opslag of toegang is strikt noodzakelijk voor het legitieme doel het gebruik mogelijk te maken van een specifieke dienst waarom de abonnee of gebruiker uitdrukkelijk heeft gevraagd, of met als enig doel de uitvoering van de transmissie van een communicatie over een elektronisch communicatienetwerk.
Voorkeuren
De technische opslag of toegang is noodzakelijk voor het legitieme doel voorkeuren op te slaan die niet door de abonnee of gebruiker zijn aangevraagd.
Statistieken
De technische opslag of toegang die uitsluitend voor statistische doeleinden wordt gebruikt.De technische opslag of toegang die uitsluitend wordt gebruikt voor anonieme statistische doeleinden. Zonder dagvaarding, vrijwillige naleving door je Internet Service Provider, of aanvullende gegevens van een derde partij, kan informatie die alleen voor dit doel wordt opgeslagen of opgehaald gewoonlijk niet worden gebruikt om je te identificeren.
Marketing
De technische opslag of toegang is nodig om gebruikersprofielen op te stellen voor het verzenden van reclame, of om de gebruiker op een site of over verschillende sites te volgen voor soortgelijke marketingdoeleinden.
