Vroeger zaten hier o.a. de manufacturenwinkels van Peters, Brethouwer en Hooijdonk. In 1967 opende hier juwelier Meerdink. Tegenwoordig heeft het pand geen winkelfunctie meer.
Aalten kende ooit een beschuitfabriek, namelijk de ‘Aaltensche Beschuitfabriek E.J. Wijers’.De fabriek wordt in advertenties al in 1917 genoemd. Op 8 juli 1919 meldde de Aaltensche Courant dat het ruime slachthuis van J. Leeser zou worden omgevormd tot een koek- en beschuitfabriek door E.J. Wijers (in combinatie met J.W. Wijers uit Doetinchem).
Begin jaren 30 van de vorige eeuw had de beschuitfabriek blijkbaar opgehouden te bestaan. In de Graafschapbode van 4 maart 1932 vinden we namelijk het volgende bericht:
“Naar we uit zeer betrouwbare bron vernemen, heeft de heer Elsinghorst, fabrikant van fornuizen te Bocholt, de voormalige koek- en beschuitfabriek der firma Wijers gehuurd, met het doel ook in Aalten de fabricage van fornuizen ter hand te nemen. Daar deze firma hier te lande zeer goed ingevoerd is, worden, door hier te fabriceeren, de invoerrechten bespaard. Bij de fabriek wordt nog een opslagplaats gebouwd, terwijl waarschijnlijk ook een aansluitspoor zal gelegd worden. Een klein gedeelte dezer gebouwen, waarin een klompenfabriek is gevestigd, blijft als zoodanig bestaan. In dezen tijd van werkloosheid is de vestiging dezer industrie alhier zeer toe te juichen.”
In 1948 lezen we in De Graafschapper over de beschuitfabriek van Wijers:
“Vroeger heeft de heer Leezer hier zijn slachthuis gevestigd gehad, waarna het verkocht werd aan de firma Gebr. Wijers, die het verbouwde en er een beschuitfabriek van maakte. Nog later ging het over naar de firma Pothof, die het tot klompenfabriek promoveerde. In de oorlogsjaren werd het in beslaggenomen door de Duitser Treppmann en thans draaien er weer de machines van de firma Pothof.”
Locatiegeschiedenis
Deze locatie — met de voormalige adressen Polstraat 62 en Polstraat 64 (later Koopmanstraat 77) — is tegenwoordig bebouwd met woningen: op het terrein is de Brederostraat aangelegd en aan de Koopmanstraat zijn eveneens woningen verrezen.
In de 20e eeuw waren hier meerdere bedrijven gevestigd, waaronder:
Deze vrijstaande voormalige boerderij van het type hallehuis is gebouwd rond 1880 (mogelijk met een oudere kern). Het herinnert aan de periode dat dit voormalig agrarische gebied nog nauwelijks bebouwd was.
Hoewel de voorgevel in 1935 vernieuwd is waarbij ook de oorspronkelijke indeling van de gevel werd gewijzigd, is de karakteristieke hoofdvorm van het gebouw goed bewaard gebleven. De oorspronkelijke agrarische functie is nog duidelijk afleesbaar. Het pand vormt dan ook een beeldbepalend element binnen dit gedeelte van de Prinsenstraat waar veel van deze oorspronkelijke bebouwing door de decennia heen vernieuwd is.
Eigenaren
Kadaster 1832
Prinsenstraat 26
Aalten I1007 Derk Jan te Stroete 106 m² huis en erf
Prinsenstraat 26a
Aalten I1006 Johannes Bouwmeester 77 m² huis en erf
Markant vormgegeven dubbele woning gebouwd in 1937 naar een ontwerp van B. Blekkink en B.W. Doornink. De voorgevel is voorzien van een opvallende betegelde verticale detaillering en heeft een diep portiek waarin beide voordeuren van de woningen zijn opgenomen.
Het gebouw is in hoofdvorm nog zeer oorspronkelijk en neemt binnen dit gedeelte van de Prinsenstraat een karakteristieke en beeldbepalende positie in. Het vormt bovendien met name met het linker buurpand nummer 40 een aardig historisch ensemble.
Eigenaren
Kadaster 1832
Aalten I992 Tony Essink rietmaker te Aalten 470 m² huis en erf
Aalten I993 Tony Essink rietmaker te Aalten 24 m² huis
Breta, huis met daarachter het magazijn (afbeelding ontvangen van Joke Heinen-Brethouwer)
Vroeger zat hier o.a. het woonhuis en de winkel van meubelmaker Houwers en later fietsengroothandel Brethouwer Aalten, oftewel ‘Breta’. Achter het huis bouwde Brethouwer een magazijn.
Het magazijn werd later gesloopt en hier staan nu de appartementen aan het pleintje dat de naam Veemarkt kreeg (wat historisch niet accuraat is, want de vroegere veemarkt werd hier niet gehouden).
Voorheen had dit pand huisnummer 46. Tegenwoordig is het onderverdeeld in appartementen en heeft het als huisnummers 50-56.
Onderstaande bewonersreeks begint in 1813. Het perceel Dijkstraat 50 was echter tot circa 1894 bouwland. We vermoeden dat de familie Degenaar aanvankelijk woonde op het perceel met het toenmalige nummer I-1228, tussen het latere eierpakhuis van Weevers en de woning Dijkstraat 10b.
Midden 19e eeuw kocht Hendrik Jan Degenaar een perceel bouwland, 250 meter zuidwaarts aan dezelfde Dijkstraat. Rond 1894 laat zijn zoon Gerrit Jan Johannes daar een woning op bouwen.
In 1931 vestigde zich op dit adres slager Otto Kollenberg, begin 1942 vertrokken zij naar Winterswijk:
N.V. Geldersche Vleeschhal, voorheen W. Blom te Winterswijk Wooldstraat 63; Rund-, kalfs-, lams- en varkensslagerij, enz. Op grond van paragraaf 7 van de „Verordening tot verwijdering van joden uit het bedrijfsleven” is benoemd tot bewindvoerder, gerechtigd tot het beheer der N.V., O. K. H. Kollenberg te Aalten en tot bewindvoerder gerechtigd tot het vervreemden der onderneming de „Niederlandische Aktiengesellschaft für Abwicklung von Unternehmungen”, Den Haag.
Volgens Findagrave klopten tijdens de bevrijding van Haaksbergen op 1 april 1945 de Binnenlandse Strijdkrachten aan bij de familie Kollenberg. Otto kwam naar buiten met zijn handen hoog, zijn vrouw Wilhelmina weigerde en werd door de deur heen doodgeschoten. Zij ligt begraven op de Duitse Oorlogsbegraafplaats in Ysselsteyn (gem. Venray). Over het lot van Otto is ons niets bekend.
Ondertussen had Johan Eppink zijn slagerij ‘Nooitgedacht’ gevestigd in het voormalige pand van Kollenberg.
Later was op dit adres de bloemisterij van D.W. van der Beek te vinden.
Eigenaren
Overzicht is niet volledig.
Jaar
Perceel
Eigenaar
Omschrijving
1832
I-426
Jan Gerard Kraak ten Houten, winkelier
1.390 m² bouwland
1848
I-426
Willem Georg Friedrich Evers, gepens. ritmeester
1.390 m² bouwland
1849
I-426
Hendrik Jan Degenaar, landbouwer
1.390 m² bouwland
1857
I-426
Gerrit Jan Johannis Degenaar, wever of landbouwer
1.390 m² bouwland
1895
I-2071
Gerrit Jan Johannis Degenaar, wever of landbouwer
1.350 m² huis, schuur, erf
1903
I-5040
Willem Albertus Degenaar, schoenmaker
740 m² huis, erf
1934
I-6567
1975
I-10401
Bewoners
1813
Aalten 38
weduwe van G.J. Degenaar (05-02-1790) Hk. Jan Degenaar (Aalten, 13-10-1781), wever
In de kamer:Berent Obelink (Aalten, 23-03-1760), gealimenteerd
Fragment kadastrale kaart, 1895 (perceel I-2071)Aaltensche Courant, 27 oktober 1931Aaltensche Courant, 4 juni 1937De Graafschapper, 31 december 1945Nieuwe Winterswijksche Courant, 25 november 1970Bloemsierkunst D.W. van der Beek, 1988
Op nevenstaande foto zien we Engelina Lanting-te Linde voor haar drogisterij op nummer 26. Haar man, Reinder Lanting, had achter de winkel een schilderwerkplaats. Tegenwoordig is dit het adres van Eggink Maalderink Garantiemakelaars.
De naam Molenstraat verwijst naar De Hoop, een van de vele molens die ooit in Aalten stonden en voor een deel nog staan. Vóór 1930 werd de molen al gemechaniseerd. De overgebleven romp werd in 1968 gesloopt.
Een opvallend detail van dit pand is de aanwezigheid van zogenaamde ‘blikken plafonds‘. Blikken plafonds zijn afgewerkt met blikken cassettes (panelen) waar decoratieve patronen in zijn geperst. Dit fenomeen waaide begin vorige eeuw over vanuit Amerika en was sneller en goedkoper dan het traditionele sierstucwerk dat doorgaans in dit soort huizen werd aangetroffen.
Deze plafonds hadden echter ook hun nadelen. Ten eerste namen ze de opstijgende kachelwarmte zo gretig op dat de bewoners zich arm stookten. Een ander minpunt werd duidelijk na de elektrificatie; ze geleidden elektriciteit, wat kon leiden tot kortsluiting of erger.
Blikken plafonds werden slechts gedurende een korte periode toegepast in Nederland. Door de Eerste Wereldoorlog kon dit Amerikaanse materiaal vrijwel niet meer per schip worden aangevoerd, aangezien die schepen toen voor andere doeleinden werden ingezet. Tegenwoordig zijn blikken plafonds in Nederland zeer zeldzaam.
Gebouw Elim is in gebruik als multifunctioneel verenigingsgebouw van de Protestantse Gemeente Aalten. Het huidige gebouw Elim werd in 1959 gebouwd ter vervanging van het Cathechiseerhuis ‘Elim’ op dezelfde plek. Oudere kinderen van de Nederlandse Hervormde Kerk kregen hier godsdienstles. In dit catechiseerhuis hield men rond 1880 ook zondagsschool.
In 1907 waren er plannen voor het vernieuwen van het toenmalige Cathechiseerlokaal. De kosten waren begroot op ruim 2000 gulden. Een flinke verbouwing was hoognodig want, zo lazen we in de Aaltensche Courant:
Welk gebouw in Aalten wordt meer gebruikt voor vergaderingen dan het Cathechiseerhuis. Dikwijls moeten twee of drie vergaderingen gelijktijdig gehouden worden, wat natuurlijk in het tegenwoordige niet kan. En ook is de ruimte veel te klein. We denken aan openbare vergaderingen, anti-kermis-samenkomsten, kerstfeestvieringen enz. Zelfs voor gewone vergaderingen van Jongelings- en knapenvereeniging is het gebouw niet doelmatig. Bovendien is het bestaande gebouw slecht en zal, indien de verbouwing onverhoopt niet mocht doorgaan, spoedig eene goede restauratie noodig zijn.
Wat er van deze plannen terechtkwam hebben we (nog) niet gevonden.
Nieuwbouw
Op 20 oktober 1959 schreef Dagblad Tubantia:
Ds. Stegeman zal maandag het nieuwe Elim openen
Ds. J.D. Stegeman, emeritus predikant van de Ned. Herv. Gemeente van Aalten, zal maandagmiddag het nieuwe kerkcentrum Elim officieel openen. Daarmee zal op feestelijke wijze een periode van twee jaar worden afgesloten, tijdens welke het oude Elim tot op de bodem werd afgebroken om plaats te maken voor een ruim en modern gebouw dat een ontmoetingscentrum wil zijn voor alle Aaltense hervormden.
Gemeente bracht er offers voor
Elim is in Aalten een begrip sinds tientallen jaren. Er werd vergaderd op hoog en laag niveau, zang- en toneelverenigingen repeteerden er, catechisaties werden er gehouden en Elim deed dienst bij trouw- en rouwdiensten. Maar Elim groeide geleidelijk uit zijn jasje en het begon ook tekenen van slijtage en uitwoning te vertonen. Zo rijpten een jaar of drie geleden de plannen voor algehele nieuwbouw; plannen waarvan de uitvoering veel geld zou vergen.
Maar de Aaltense hervormden brachten dat geld eendrachtig bijeen. Een inzameling onder de gemeenteleden verschafte een hechte basis van ruim ƒ 80.000, welk bedrag in vijf jaar tijds geïnd zou kunnen worden. Daarbij kon gevoegd worden een fonds dat oorspronkelijk bedoeld was voor de bouw van een hervormd jeugdcentrum op de Wehme, welk plan evenwel niet is uitgevoerd. Al met al bleek er een bouwkapitaal van ruim een ton beschikbaar.
Toch heeft de praktijk uitgewezen dat ook dat bedrag nog niet voldoende zal blijken. De bouw van het nieuwe Elim zal namelijk naar schatting anderhalve ton eisen en daarbij is de inrichting niet gerekend.
Goede investering
Het is een flinke investering voor een kerkelijke gemeente. Maar het is een goede investering geweest. Want het nieuwe Elim is een prachtig gebouw geworden, misschien niet zozeer wat uiterlijk betreft doordat de mogelijkheden beperkt waren, maar vooral qua interieur. Het werk is onder architectuur van de heren J.B. Blekkink te Aalten en Huistra te Almelo uitgevoerd door het Aaltense aannemersbedrijf Vreeman.
In de hal trekt het oog terstond een gebeeldhouwd kruis met wijnranken, een fraaie schepping van de kunstenaar Baljet uit Beek bij Nijmegen. De grote zaal, die straks ook dienst zal gaan doen voor jeugd- en rouwdiensten, biedt (zonder tafeltjes) plaats aan 254 personen. Er is een bescheiden toneelruimte in gebouwd. Gelijkvloers bevinden zich verder de bibliotheekzaal, de keuken en toiletten. Op de eerste etage liggen nog drie vergaderlokalen, waarvan het grootste bestemd zal zijn voor zgn. brede kerkeraadsvergaderingen, koorrepetities e d. Een der kleinere zalen valt op door de massieve oude balken, die het geheel een antiek aanzien verlenen. Uit de hal leidt een aparte trap naar de garderobe. Boven de trap naar de verdieping valt het oog op een door Piet te Lintum vervaardigde muurschildering, gebaseerd op de Bijbeltekst uit Exodus: „Daarna kwamen zij in Elim, daar waren twaalf waterbronnen en zeventig palmbomen en zij legerden zich daar aan het water.”
Met het oude Elim is tot spijt van vele Aaltenaren een markant plekje verdwenen uit het dorpsbeeld, namelijk de verhoogde doorgang met aan de zijde van de Kerkstraat vooral een alleraardigste trapopgangetje. Nu loopt tussen de kerk en Elim een enkele meters brede weg, zij het ook dat die straks niet voor het openbaar verkeer open zal zijn.
Renovatie
In de periode 2009-2010 is gebouw Elim geheel gerenoveerd en daarbij is een bijzondere muurschildering van Piet te Lintum bewaard gebleven. Het gebouw beschikt over een grote zaal met circa 150 zitplaatsen en een podium. Verder een kleedkamer c.q. vergaderruimte, drie vergaderzalen, twee keukens, een ruime hal en goede sanitaire voorzieningen zowel beneden als boven. Voor de bovenetage is een lift aanwezig. Het gebouw wordt gebruikt voor allerlei kerkelijke activiteiten en wordt daarnaast verhuurd voor activiteiten als vergaderingen, toneelavonden of presentaties.
Eigenaren
Overzicht is niet volledig.
Jaar
Perceel
Eigenaar
Omschrijving
1832
I-1498
de Hervormde Kerk van Aalten
3.060 m² kerk & erf
1862
I-2639
1882
I-3737
1911
I-5447
1914
I-5614
1928
I-6246
1937
I-6932
1959
I-8339
1963
I-8941
1990
I-11437
Adresgeschiedenis
Adresboek 1934
Aalten D582 > Landstraat 20
„Elim”
Adresboek 1967
Landstraat 20
Gebouw „Elim”
Fouten voorbehouden. Heb je aanvullingen of correcties? Reageer dan onderaan deze pagina, bij voorkeur met bronvermelding.
In 1958 vierde schoenmaker C.D. Baan zijn zestigjarig jubileum als schoenmaker. Vrijwel iedere Aaltenaar kende de schoenmaker en zijn knusse werkplaatsje aan de Prinsenstraat.
Daar hamerde, priemde, lapte en schuurde hij nog steeds, want hij was het handwerk trouw gebleven. Hij gebruikte nog steeds dezelfde klop- en pinhamer, waarmee hij zestig jaar eerder de eerste schoenzolen bewerkte. Dat was de hamerkoppen trouwens ook wel aan te zien.
Eénmaal had hij op het punt gestaan op machines over te gaan, dat was in het laatst van de oorlog. Op een fatale dag echter werd de zoon, die voorbestemd was het bedrijf van zijn vader voort te zetten, bij een bombardement gedood.
Modernisering leek ineens volslagen onbelangrijk en zinloos. Het kwam er niet meer van. En zo zat Baan nog steeds achter de werkbank, die hij een kleine veertig jaar eerder zelf maakte, in dezelfde werkplaats zonder machines maar met acht lange rijen schoenleesten, het waarmerk van zijn handwerk.
Zo zat schoenmaker Baan zestig jaar aan zijn werkbank zolen en hakken reparerend of bezig met het maken van een paar nieuwe schoenen.
Dit was een samenvatting. Lees het hele verhaal hier: Delpher
Eigenaren
Kadaster 1832
Aalten I1017 Hendrik Jan te Braake landbouwer te Aalten 103 m² huis en erf
Om de beste ervaringen te bieden, gebruiken wij technologieën zoals cookies om informatie over je apparaat op te slaan en/of te raadplegen. Door in te stemmen met deze technologieën kunnen wij gegevens zoals surfgedrag of unieke ID's op deze site verwerken. Als je geen toestemming geeft of uw toestemming intrekt, kan dit een nadelige invloed hebben op bepaalde functies en mogelijkheden.
Functioneel
Altijd actief
De technische opslag of toegang is strikt noodzakelijk voor het legitieme doel het gebruik mogelijk te maken van een specifieke dienst waarom de abonnee of gebruiker uitdrukkelijk heeft gevraagd, of met als enig doel de uitvoering van de transmissie van een communicatie over een elektronisch communicatienetwerk.
Voorkeuren
De technische opslag of toegang is noodzakelijk voor het legitieme doel voorkeuren op te slaan die niet door de abonnee of gebruiker zijn aangevraagd.
Statistieken
De technische opslag of toegang die uitsluitend voor statistische doeleinden wordt gebruikt.De technische opslag of toegang die uitsluitend wordt gebruikt voor anonieme statistische doeleinden. Zonder dagvaarding, vrijwillige naleving door je Internet Service Provider, of aanvullende gegevens van een derde partij, kan informatie die alleen voor dit doel wordt opgeslagen of opgehaald gewoonlijk niet worden gebruikt om je te identificeren.
Marketing
De technische opslag of toegang is nodig om gebruikersprofielen op te stellen voor het verzenden van reclame, of om de gebruiker op een site of over verschillende sites te volgen voor soortgelijke marketingdoeleinden.
