(Oude) Hondorp

Beschrijving

Boerderij ’t (Olde) Hondorp is een goed voorbeeld van een grote in traditionele trant gebouwde Achterhoekse hallehuisboerderij met een kenmerkende binnenplaats en aangebouwde varkensschuur. De boerderij dateert in de kern mogelijk nog uit de 17e eeuw en heeft zijn huidige vorm grotendeels in de tweede helft van de 19e eeuw gekregen. Het is een van de voornaamste en meest monumentale voorbeelden van dit type boerderij uit deze periode in het buitengebied van Aalten.

Het huis valt vooral op door de zorgvuldige gedetailleerde zeer brede monumentale voorgevel, die voorzien is van een uitzonderlijk rijk gedecoreerde ingangspartij met een pilasteromlijsting. Het voorhuis heeft nog enkele zeldzame onderdelen zoals de in oude kleuren beschilderde plafonds (ossenbloedrood en mintgroen), een schouw en een kelder met kruisgewelf.

Archieven

’t Olde Hondorp was een zogenaamde scholtenboerderij en behoorde oorspronkelijk aan het stift (klooster) te Vreden in Duitsland. Vanaf 1330 wordt de boerderij diverse malen vermeld in het archief van dit klooster en het Oud Rechterlijk Archief van Bredevoort.

De pachtgegevens na 1651 in het Verpondingscohier van Aalten-Heurne tonen aan dat het een zeer grote boerderij was. Men bleef in Vreden op papier de term ‘eigenhorig’ traditiegetrouw hanteren, ook toen de uitvoeringspraktijk al lang veranderd was. Zo schreef de Abdis van het Stift Vreden in 1640: “Unsers Grafflichen Stifftz eigner Hoffhoriger Gerdt te Hondorp auff unserm eigenhorigen Erb Hondorp”.

Aan het begin van de 19e eeuw worden de eigendommen van het klooster te Vreden, waaronder deze boerderij, overgedragen aan de vorst zu Salm-Salm, eigenaar van het kasteel Anholt net over de Nederlandse grens in Nordrhein-Westfalen.

Verpondingskohier 1647

In het Verpondingskohier van 1647 staat het volgende:

Ten Hondarp. Geert, hofgoet an t’Capittel te Vreden.
Huis, hof 2 sp. noch 1 hof van 1 sch. noch 1 nieuwen hof op den
bergh van 1 sp.
Boulant 14 mdr. op de derde gerve, de beswaernis afgetrocken
blijft, 7 mdr. thientbaer, 80 – 8 – 0.
Weijde gront 3 mdr. gesaeis Pacht 13 dlr. 19 – 10 -.
1 Vercken of 3 dlr. en 2 dlr. voor een buiten lienst. 7 – 10 -.
Voor den bloedigen thient 3 1/2 dlr. 5 – 5 -.
Een vercken of 2 dlr. 3 – 0 -. Heijsters.

Liberale Gifte 1748

De Liberale Gifte was een speciale heffing ten bedrage van 2% van het vermogen ter bestrijding van de extra defensiekosten t.g.v. een Franse inval in de Zuidelijke Nederlanden in de periode 1745-1747. Wie minder bezat dan 500 gulden, betaalde niet de heffing, maar was vrij om iets te geven, vandaar de naam.

Kadaster 1832

Aalten E445
wed. Wander Honderp
landbouwster te Aalten
1050 m² huis, schuur en erf

Bewoners

Eerst bekende bewoners:

Bernt ten Hondorp

Volgende bewoners:

Geert te Hondorp trouwt
(1) vóór 1648 met Geesken te Ormel
(2) op 23-12-1677 met Berentjen Jentincks, wed. van Willem Stapelkamp in de Heurne

Geert en Geesken waren lidmaat in Aalten en woonden in Heurne met Pasen 1648 (Lidmatenregister). In 1650 was voor (Oude) Hondorp Geert ten Hondorp ‘toestendig‘ (zie Lijftucht van Hondorp) maar bouwman was Bernt ten Hondorp (Verpondingscohier, origineel register).

Volgende bewoners:

Herman Tolkamp alias Schulte te Hondorp (Barlo – ovl. <1702)
Geesken te Hondorp (Heurne)

Volgende bewoners:

Wander Scholte te Hondorp (Aalten, ged. 03-10-1680 – 1709);
Maria Meerdink (Winterswijk, ged. 09-04-1682).

Volgende bewoners, weduwe en 2e echtgenoot:

Henrick Borninkhof (Haart – ovl. 1718)
Maria Meerdink (Winterswijk, ged. 09-04-1682)

Volgende bewoners, zoon van Wander en Maria met schoondochter:

Jan Scholte te Hondorp (Aalten, ged. 16-08-1705 – 1740);
Catharina te Kortbeek (Aalten, ged. 28-04-1709).

Volgende bewoners, weduwe en 2e echtgenoot:

Derk Schurink alias Scholte te Hondorp (Aalten, ged. 24-07-1718 – 25-11-1779).
Catharina te Kortbeek (Aalten, ged. 28-04-1709)

Volgende bewoners, zoon van Jan Scholte te Hondorp en Catharina te Kortbeek:

Wander Scholte te Hondorp (Aalten, ged. 07-02-1734 – Heurne, 12-02-1797), trouwt
(1) op 23-07-1780 met Dela Eppink (Aalten, ged. 18-05-1755 – Heurne, 07-03-1787) uit Dale (haar moeder is een dochter uit de scholtenfamilies Gussinklo en Borninkhof)
(2) op 11-05-1788 met Alida Nijhof alias Broens (Aalten, ged. 17-02-1760 – Heurne, 14-05-1845) uit Barlo

Kinderen:

1. Derk Jan Hondorp (Aalten, 25-02-1789)
2. Dela Hondorp (Aalten, 26-04-1791), trouwt met Wander te Bokkel van Groot Bokkel in Barlo, ook een grote scholtenboerderij.

Volgende bewoners, zoon en schoondochter:

Bevolkingsregister 1823-1850

Heurne 13 – “Hondorp”

Derk Jan Hondorp (Aalten, 25-02-1789)
Alida Nieuwhof (Aalten, feb 1760)

Bevolkingsregister 1850-1860

Heurne 14

Derk Jan Hondorp (Aalten, 25-02-1789)
Antonetta te Kotte (Aalten, 24-06-1819)

Bevolkingsregister 1860-1870

Heurne 14

Derk Jan Hondorp (Aalten, 25-02-1789)
Antonetta te Kotte (Aalten, 24-06-1819)

Volgende bewoners, weduwe en 2e echtgenoot:

Antonij Hoftijser (Aalten, 10-02-1826)
Antonetta te Kotte (Aalten, 24-06-1819)

Bevolkingsregister 1870-1880

Heurne 13

Antonij Hoftijser (Aalten, 10-02-1826)
Antonetta te Kotte (Aalten, 24-06-1819)

Bevolkingsregister 1880-1890

Heurne 13

Antonij Hoftijser (Aalten, 10-02-1826)
Antonetta te Kotte (Aalten, 24-06-1819)

Bevolkingsregister 1890-1900

Heurne 16

Antonetta te Kotte (Aalten, 24-06-1819)

Volgende bewoners:

Aalbert Johan Hoftiezer (Aalten, 30-08-1862)
Johanna Berendina te Kotte (Aalten, 15-04-1868)

Bevolkingsregister 1900-1910

Heurne 26

Aalbert Johan Hoftiezer (Aalten, 30-08-1862)
Johanna Berendina te Kotte (Aalten, 15-04-1868)

Bevolkingsregister 1910-1920

Heurne 29 > 35

Aalbert Johan Hoftiezer (Aalten, 30-08-1862)
Johanna Berendina te Kotte (Aalten, 15-04-1868)

Volgende bewoners, zoon en schoondochter:

Herman Hoftiezer (Aalten, 08-02-1894)
Johanna Gerharda Aleida Luiten (Aalten, 10-07-1896)

Adresboek 1934

Heurne 35 > 73

H. Hoftiezer

Adresboek 1967

Heurne 73 > Hondorpweg 2 – “Oud Hondorp”

A.J. Hoftiezer