Koopmanstraat 77, v/h Polstraat 64, Aalten (verdwenen)
Vanaf 1951 was H. Martin N.V. (breierij van luxe babykleding) gevestigd aan de Polstraat/Koopmanstraat in Aalten. In 1960 kwam zusterbedrijf Agave (garenveredeling) erbij. Na het faillissement van Martin in 1976 werden de veredelingsactiviteiten voortgezet als GaVeA. Rond 2000 verhuisde het bedrijf naar industrieterrein ’t Broek; het voormalige fabriekscomplex maakte plaats voor woningbouw.
H. Martin N.V.
In 1951 startten H.H. Martin (mededirecteur van de Tricotfabriek in Winterswijk) en zijn schoonzoon J.W. Wesselink in de voormalige beschuitfabriek van Wijers aan de Koopmanstraat een breierij met confectieafdeling onder de naam H. Martin N.V. Wesselink werd directeur. Het bedrijf specialiseerde zich in luxe gebreide baby-artikelen en begon met tien werknemers. Het personeelsbestand groeide tot circa 135 begin jaren zeventig.
In 1960 werd een nevenbedrijf opgericht: Aaltense Garenveredeling (Agave), een ververij, spoelerij en blekerij die ook loonveredeling voor derden uitvoerde.
Eind jaren zestig verslechterden de marktomstandigheden. De invoering van de Duitse BTW drukte de export en de prijsconcurrentie uit o.a. Hongkong, de voormalige DDR en Brazilië nam toe. Dit leidde in 1976 tot het faillissement van de firma H. Martin N.V.; 80 werknemers verloren hun baan.
Agave / GaVeA en Hankolor
Na de liquidatie van Martin zette J.W. Wesselink de veredelingsactiviteiten voort als Garen Veredeling Aalten (GaVeA), dat uitsluitend in opdracht voor derden werkte. Vanaf 1981 richtte GaVeA zich, naast het verven van garens, ook op stukgoedververij (gebreide meterwaar), met J. Roozeboom als chef tot 1987.
In 1984 volgde B. ter Brugge zijn zwager Wesselink op als directeur; in 1987 nam A. van Buren het over en in 1989 trad hij terug. Datzelfde jaar richtte Wesselink Hankolor op, voor het verven van garens op streng voor de tapijtindustrie — destijds de enige loonververij van strenggarens in Nederland. De klantenkring was aanvankelijk Nederlands en breidde later uit tot circa 250 km over de Duitse grens.
Vervolgens werd de onderneming in 1989 gesplitst in de moedermaatschappij AGAVE met de dochters GaVeA en Hankolor; Roozeboom keerde terug als directeur van Hankolor en vormde samen met Wesselink ook de directie van GaVeA.
In 1992 telde het bedrijf circa 35 medewerkers en bestond het uit drie afdelingen: een garenververij (kruisspoel verven), stoffenververij (gebreide meterwaar) en de ververij van garens op streng (met name voor de tapijtindustrie).
Verhuizing en huidige situatie
Rond 2000 verhuisde het bedrijf naar industrieterrein ’t Broek; de onderneming gaat sindsdien verder als GVA Textielveredeling. Het vrijgekomen terrein is bebouwd met woningen, waaronder aan een nieuw aangelegde straat, de Brederostraat.
Locatiegeschiedenis
Deze locatie — met de voormalige adressen Polstraat 62 en Polstraat 64 (later Koopmanstraat 77) — is tegenwoordig bebouwd met woningen: op het terrein is de Brederostraat aangelegd en aan de Koopmanstraat zijn eveneens woningen verrezen.
In de 20e eeuw waren hier meerdere bedrijven gevestigd, waaronder:
Slachthuis Joseph Leeser (1916) → Beschuitfabriek E.J. Wijers (vanaf 1919) → Klompenfabriek Pothof (jaren 1930–1940) → Martin/Agave (1951-2000).
Eigenaren
Overzicht is niet volledig.
| Jaar | Perceel | Eigenaar | Omschrijving |
|---|---|---|---|
| 1916 | I-4089 | Joseph Leeser, slager & koopman | 3.118 m² exportslagerij & erf |
| 1918 | I-5754 | Joseph Leeser, slager & koopman | 10.548 m² exportslagerij, stalling & grasland |
| 1921 | I-5754 | N.V. “Wijers’ Beschuit- en Koekfabriek” | 10.548 m² fabriek & grasland |
| 1933 | I-6428 | N.V. “Wijers’ Beschuit- en Koekfabriek” | 10.640 m² fabriek & grasland |
| 1942 | I-6428 | Gerhard Trepmann, fabrikant | 10.640 m² huis, loods, fabriek & grasland |
| 1952 | I-6428 | N.V. “H. Martin” | 10.640 m² huis, loods, fabriek & grasland |
| 1962 | I-8728 I-8729 | N.V. “H. Martin” N.V. “Aaltense Garenveredeling Agave” | 7.020 m² fabriek, erf, huis, kantoor 3.620 m² fabriek, erf |
| 1978 1977 | I-8728 I-9207 | Gerrit Johan Kramp, directeur ener b.v. Garenveredeling Aalten B.V. | 7.020 m² fabriek, erf, huis, kantoor 3.475 m² fabriek, erf |
Adresgeschiedenis
Adresboek 1967
Polstraat 64
Fabriek N.V. H. Martin
Krantenberichten
Fouten voorbehouden. Heeft u correcties en/of aanvullende informatie? Reageer dan onderaan deze pagina. Bij voorkeur voorzien van bronvermelding.
Kenmerken
| Kadastraal nr. | – |
| Functie | Textielbedrijf |
| Oprichting | 1951/1960 |
| Verhuizing | ca. 2000 |
Bronnen
- Adresboek Aalten (1967)
- ‘Buiten Bedrijf, Winterswijk’, deel 1
- Dagblad Tubantia, 25 augustus 1951
- Dagblad Tubantia, 26 juli 1960
- Nieuwe Winterswijksche Courant, 7 februari 1969
- Algemeen Dagblad, 3 april 1976
- H. de Beukelaer & J.G. ter Horst, Geweven goed, de textielgeschiedenis van Aalten en Bredevoort, 1992
- Kadaster
- Kadastrale kaart
