Slagerszoon Jacob ten Bosch uit Aalten trouwde op 17 oktober 1934 met de Rotterdamse Jansje Bouwman. Zij waren joods en vestigden zich na hun huwelijk aan de Hogestraat 3 en openden er een slagerij. Na de bezetting van Nederland tijdens WW2, moesten joodse ondernemers hun winkels sluiten.
Jacob en Jansje doken onder op een adres in Halle, maar werden verraden en naar Auschwitz getransporteerd. Jansje werd daar vermoord op 19 november 1943 en Jacob op 31 maart 1944. Hun dochter Beppie was op een ander adres ondergebracht en heeft de oorlog overleefd.
Ter nagedachtenis aan Jacob en Jansje zijn er op 13 februari 2015 in de bestrating voor het pand twee Stolpersteine gelegd.
De oude dorpskern van Aalten telde diverse huizen die, met de opkomst van het gemotoriseerde verkeer, letterlijk en figuurlijk ‘in de weg‘ stonden. Zo ook dit verdwenen pand op de hoek van de Landstraat en de Hogestraat. Decennialang woonde hier de familie De Haas, die hier hun winkel in manufacturen runden.
In de jaren 40 begon Johan Kaemingk hier “een grossierderij in borstelwerk, galanterieën en schrijfbehoeften en wat in den ruimsten zin tot deze branche behoort”, wat tegenwoordig is uitgegroeid tot Kaemingk Season Decorations.
Het begin van de Hogestraat was hier behoorlijk smal, totdat dit huis werd gesloopt en ruimte maakte voor het moderne verkeer. In 1956 (bron) werd op het resterende perceel de winkel van Smid van Lochem gebouwd en kreeg het als adres Landstraat 11. Tegenwoordig is het HelenaHuis er in gevestigd.
De Haas
In de jaren dertig van de vorige eeuw woonden hier nog twee ongehuwde broers en een zus genaamd De Haas. Zij kwamen uit een enorm gezin van dertien(!) kinderen. Joseph en Meijer overleden in resp. 1932 en 1934. Hun zuster Sara, die zwakzinnig was, is toen ondergebracht in de joodse psychiatrische inrichting het Apeldoornsche Bosch, alwaar ze in 1941 is overleden, 92 jaar oud. Het waren (in Aalten) de laatste nakomelingen van hun opa David Isac de Haas die al zeker sinds 1805 aan de Landstraat woonde.
Verderop in de Hogestraat, op nummer 37, woonde ook een familie De Haas, maar dat was geen familie.
Ooit was dit statige pand het notariskantoor van Losecaat Vermeer, daarna van Mensink. Later had de heer Gerstmann hier zijn zadelmakerij. Ook heeft de familie Westerveld hier nog gewoond. Anno 2023 staat het pand al vele jaren leeg.
Voordat het huidige pand hier werd gebouwd, stond er een ander pand. Op nevenstaande tekening van omstreeks 1900 is dit te zien.
Rond 1870 werd op dit perceel een koetshuis gebouwd voor de familie Van Hopbergen. Dit gebeurde tegelijkertijd met de bouw van hun villa op het aangrenzende perceel Markt 18. Dit koetshuis werd rond 1935 weer afgebroken.
Het huidige pand werd gebouwd in 1956, als bankgebouw voor de Coöp. Middenstandsspaarbank, naar een ontwerp van architectenbureau B. Blekkink te Aalten. Kenmerken zijn een forse bouwmassa, met de topgevel haaks op de straat gesitueerd en markante vormgeving in de stijl van de Delftse School. De met natuursteen omlijstte ingangspartij in de voorgevel en de in travertin uitgevoerde pilasters in de rechter zijgevel vormen opvallende elementen in de eenvoudige maar met zorg ontworpen gevels. Hoewel de invullingen van de vensters is gewijzigd heeft het pand zijn karakteristieke en monumentale uitstraling behouden.
Kadaster 1832Landstraat 30, perceel 3028 – Fragment kadastrale kaart, 1871Aan de Landstraat was het achtererf van het pand Markt 18 afgesloten met een bakstenen tuinmuur, links in beeld. Links daarvan zien we het koetshuis (foto uit ca. 1917)Landstraat 30, in het midden (met de lantaarn)Aaltensche Courant, 28 januari 1914
In maart 1891 opende Marinus Bongers op dit adres café De Koppelpaarden. Naast het café bevond zich hoedenzaak Maison Bongers. Beide ondernemingen adverteerden destijds regelmatig in de Aaltensche Courant.
Het café werd een belangrijk trefpunt voor veehandelaren, met name in biggen. Deze werden verhandeld op de nabijgelegen Veemarkt. Na afloop van de markt kwamen kopers en verkopers naar het café om de transactie af te ronden – uiteraard onder het genot van een glas bier of een borrel.
Een advertentie uit 1918 van de Firma M. Bongers vermeldde: “ontvangen een prachtige keuze gegarneerde en ongegarneerde dames- en kinderhoeden in de nieuwste modellen. Inkoop voor zeer voordelige prijzen.” Ook herenhoeden, herenpetten en jongenspetten maakten deel uit van het assortiment. In 1932 adverteerde de zaak met “hoeden vanaf 1,90 gulden en petten vanaf 0,70 gulden.” Voor degenen die belijdenis deden en hun genodigden waren er speciale hoeden voor ‘aannemelingen’ te koop, in een prachtsortering van de nieuwste en chique modellen.
Na het tijdperk van Bongers vestigde kledingstomerij Hölscher zich in het pand. Hierna kwam snoepwinkel Jamin, waar diverse soorten ijs werden verkocht; de ‘dubbellikkers’ waren bijzonder populair. Tot 2020 was kapsalon Kerstje er gevestigd. Inmiddels heeft het pand geen winkelbestemming meer en wordt het gebruikt als woonhuis.
Eigenaren
Overzicht is niet volledig.
Jaar
Perceel
Eigenaar
Omschrijving
1832
I-1460 I-1461 I-1462
Abraham Lenkhof wed. Gerrit Jan Lenkhof wed. Gerrit Jan Lenkhof
54 m² huis en erf 32 m² huis en erf 450 m² huis en erf
Ooit zat op nummer 39 de meubelmakerij van Hendrik Jan Vreede. De heer Vreede was handelaar in en restaurateur van antiek, hoofdzakelijk in kasten en dekenkisten. Zijn specialiteit was om, als een antieke kast er na de restauratie te mooi en te nieuw uitzag, deze met een schot hagel te voorzien van ‘houtwormgaatjes’. Hierdoor leek de kast ouder en daardoor steeg de verkoopprijs.
Dit pand werd rond 1959 gesloopt. Hiervoor kwamen in de plaats de winkel van horloger en juwelier Obbink en de meubelzaak van Houwers. Tegenwoordig is hier kantoorboekhandel Messink & Prinsen gevestigd.
Het pand met het karakteristieke klokgeveltje was vroeger de pijpenfabriek van Becking & Vaags, volgens nevenstaand fragment uit Dagblad Tubantia, met een fraaie illustratie van Piet te Lintum.
Eigenaren
Kadaster 1832
Aalten I1480 A. van Raab van Canstein ontvanger te Aalten 220 m² huis en erf
Aalten I1479 Hermanus Frederiks bakker te Aalten 330 m² huis en erf
Jacobus Johannes Klijnpennink (Nijmegen, 22-05-1794), Med. Dr. & Vroedmr. trouwt op 08-06-1821 in Wierden met Sara van Raab van Canstein (Op ’t Slot Oosterboer in Drente, 18-08-1794)
Aalten telde twee coöperatieve winkels, Coöperatieve Winkelvereeniging ‘De Eendracht’ aan de Landstraat en de RK Coöp. ‘Ons Voordeel’ aan de Markt. Afhankelijk van iemands geloof ging men naar hun ‘favoriete’ winkel.
Bovenstaande foto van ‘De Eendracht’ dateert van ongeveer 1930. De pui en mogelijk ook de winkel is na deze situatie nog een keer verbouwd. Er was een andere pui met onder andere twee ronde ruiten bij de ingang. In 1964 is het gehele pand inclusief de oude bakkerij afgebroken. Er werd een nieuw pand gebouwd om daar een SuperCoop in te vestigen. Deze nieuwe supermarkt, met ambachtelijke slagerij en verse groente- en fruitafdeling was een revolutie in het Aaltense winkelbestand.
Op de foto staat geheel links Hendrik Wiggers, de bakker van de Coöperatie. Hij was de broer van oud-koster Wiggers. Derde van links staat Adolph (Dolf) Wechgelaer, chef van de toenmalige winkel, die ook in de nieuwe supermarkt nog een flink aantal jaren heeft meegelopen. Op de foto is Dolf Wechgelaer ongeveer 30 jaar.
Op onderstaande foto’s zien we op de voorgrond nr. 35 (nu Lelou Haarmode), daarachter nr. 33 (voor en na de bouw van het huidige pand, in 1939 [bron], voorheen Ebbers Schoenen). Dan volgt nr. 31 (links met timpaan), de voormalige Coöp. Winkel. Dit pand is afgebroken en de lege plek doet nu dienst als losplek voor leveranciers en parkeerplaats. Daar weer achter zien we nr. 29. Dit pand is ook afgebroken en hier vinden we tegenwoordig de Wibra (bouwjaar: 1966 [bron]).
Hieronder links, van de andere kant, op de voorgrond nr. 27 (destijds drogisterij Lichtenberg), daarna de nrs. 29 en 31, met daarachter nr. 33 (voorheen Ebbers Schoenen) waarvan alleen de punt boven de overige panden uitsteekt. Vergelijk ook de gevels van de linker en rechter foto.
Eigenaren
Kadaster 1832
Landstraat 29
Aalten I1496 Jan Evers 175 m² huis en erf
Landstraat 31
Aalten I1486 David Isaak de Haas slager te Aalten 131 m² huis en erf
Bewoners
De linker kolom van onderstaande bewonersreeks eindigt bij de buren, tegenwoordig nummer 27 (’t Raadhuys). Klopt dus nog niet helemaal !
In 1832 was dit perceel volgens de kadastergegevens nog tuin, eigendom van G.F. Westerveld. Ook op een ansichtkaart van begin vorige eeuw zien we dat het perceel nog tuin is (zie afbeelding rechts).
Eigenaren
Kadaster 1832
Aalten I1497 G.F. Westerveld 340 m² tuin
Bewoners
Onderstaande bewonersreeks begint bij de buren, tegenwoordig nummer 29 (Wibra). Moet nog worden uitgezocht!
De drukkerij verhuisde begin jaren dertig van de vorige eeuw naar de Geurdenstraat. Het pand aan de Landstraat was later het adres van o.a. kruidenier Heusinkveld, Sportcentrum ‘Adje’, bloemisterij Oxalis en tegenwoordig bloemisterij Kuypers.
