Op bovenstaande foto gaat het om de tweede woning van links. Dit huis was heel vroeger het koetshuis van de weduwe Manschot op nummer 11, later kwam hierin de bakkerij van Westerveld, die werd opgevolgd door Te Slaa.
Voorbij de vroegere apotheek op nummer 15, zien we de voormalige winkel van Manschot, waar later Overmaat zijn rijwielhandel had. Op deze plek zit nu de Action, op de hoek met de uitrit vanaf het Lage Blik.
Eigenaren
Overzicht is niet volledig.
Jaar
Perceel
Eigenaar
Omschrijving
1832
I-1190
Hendrik Jan Manschot
450 m² huis en erf
1841
I-1190
Willem Rudolph Manschot, smid
450 m² huis en erf
1908
I-1190
Hendrik Jan Manschot, winkelier
450 m² huis en erf
1929
I-1190
Hendrik Smits, minderj.
450 m² huis en erf
1952
I-7581
de Gereformeerde Kerk te Aalten
3530 m² huis, garage en tuin
1961
I-8532
de Hervormde Gemeente van Aalten
3538 m² huis, erf en weiland
1977
I-9398
Dura Aannemingsmij. B.V. te Rotterdam
3670 m² bouwterrein
Bewoners
1813
Aalten 21
Hendrik Jan Manschot (Aalten, 24-06-1766), smit Willem Rudolph Manschot (Aalten, 20-12-1796), zoon Jan Kremer (Rasveld, 1787), knegt
Hendrik Jan Manschot (Aalten, 29-06-1766), grofsmit wedr. van Catrina Elisabeth Evers
Volgende bewoners, zoon en schoondochter:
Willem Rudolph Manschot (Aalten, 20-12-1796), smid trouwt op 18-07-1823 in Aalten met Johanna Radsma (Hempens, 17-08-1800), d.v. predikant Tjeerd Radsma
Van het oude Reigershuis in de Kerkstraat zijn bij ons vooralsnog geen afbeeldingen bekend. Op 10 mei 1893 brak brand uit in de Kerkstraat waarbij het oude Reigershuis in vlammen opging. Bovenstaande foto toont de plek waar het gestaan heeft en dateert vermoedelijk uit het begin van de 20e eeuw. Hier woonden destijds Frans Rathmer en ‘d’n dikken Bauhuus’.
Eigenaren
Overzicht is niet volledig.
Jaar
Perceel
Eigenaar
Omschrijving
1832
I-1193
W.B. Reigers, apotheker
440 m² huis, schuur en erf
I-4637 I-4638
1937
I-6941
Johann Hirtz, koopman
1510 m² 3 huizen, schuren, erf en tuin
Bewoners
1813
Aalten 22 en 23
Wilhelmus Bernardus Reigers (Boekholt, 30-04-1764), apoteker
Louwrens Prins (Aalten, 15-10-1788), logementhouder (1) Anna Elisabeth Hiebink (Aalten, 14-03-1792) (2) Johanna Catharina Manschot (Aalten, 26-11-1789)
Hendrik Jan Manschot (Aalten, 11-09-1805), winkelier (1) Hendrika Elisabeth van Westerbeek Manschot (Aalten, 24-10-1804) (2) Lammerdina Margaretha van der Horst (Doetinchem, 06-04-1815)
Smit Speciaal Optiek zat in het pand op de hoek van de Hofstraat. Op dit adres was ooit J.W. Heinen gevestigd met zijn winkel in uurwerken, goud en zilver. Tegenwoordig zit er een kledingboetiek.
Voordat het huidige pand hier gebouwd werd, stond hier de ‘Lensink-schure’. Op de rechterfoto is dat het huis met de deeldeuren aan de straat, naast het pand waar de persoon op de ladder staat. Lensink was vrachtrijder op Bocholt. Nog vroeger woonde er de familie Heebink, die naar Amerika is geëmigreerd.
Het oude huis werd in de eerste helft van de vorige eeuw afgebroken, ter verbreding van ‘den duusterne gang’ (wat nu de Hofstraat is). Op de overblijvende grond is het huidige pand gebouwd.
Eigenaren
Kadaster 1832
Aalten I1177 Gradus Heebink hoedemaker te Aalten 194 m² huis en erf
Aalten I1178 Gradus Heebink hoedemaker te Aalten 15 m² huis
Aalten I1179 Gradus Heebink hoedemaker te Aalten 15 m² huis
Aalten I1180 Gradus Heebink hoedemaker te Aalten 13 m² huis
Aalten I1181 Gradus Heebink hoedemaker te Aalten 26 m² huis
Aalten I1182 Gradus Heebink hoedemaker te Aalten 23 m² huis
Ooit stond hier een huis dat het ‘Evershuis’ werd genoemd. Later was op dit adres Leerink Manufacturen gevestigd. Oudere jongeren herinneren zich wellicht eerder pizzeria De Fontein. Tegenwoordig staat hier het nieuwbouwcomplex ‘Hof van Leerink’.
Jan ten Dam, in 1742 getrouwd met Anna Catharina Evers, kocht het oude Evershuis aan de Kerkstraat. De volgende eigenaar was hun zoon, de leerlooier Harmen Jan sr., geboren 1744, die zijn leerlooierij had aan de zuidzijde van de Slingebeek, tussen Dijksbrug en Koembrug. Deze kreeg in 1811 op zijn oude dag ruzie met een buurvrouw, die hem door een verbouwing het uitzicht ontnam. Er volgde een rechtszaak. Zijn zoon Derk Willem (1771-1813) had ook een leerlooierij aan de Slingebeek, in de buurt van de Stationsstraat tegenover de oude ‘botterfabriek‘.
Derk Willems’ zoon Harmen Jan jr. erfde het huis aan de Kerkstraat, werd vroeg wees en ging als pleegkind in de leer bij goud- en zilversmid G.A. Manschot in Aalten. Hij nam de leerlooierij dus niet over. Tijdens de oorlogen was er veel vraag naar leer voor het leger geweest, maar rond 1817 had het leerlooien zijn beste tijd gehad. In 1827 trok Harmen Jan naar Kampen als leerling goud- en zilversmid. Daar leerde hij Petronella Johanna Gerber kennen, afstammelinge van gevluchte Zwitserse doopsgezinden, in 1833 trouwden ze. Van Harmen Jan zijn nog een gouden hanger en een zilveren naaldenhouder met zijn meesterteken bewaard.
Hun zoon Abraham (geb. 1834) zette na de vroege dood van zijn ouders de zaak aan de Kerkstraat voort, maar niet voor lang. Waarschijnlijk nam midden vorige eeuw de koopkracht in Aalten snel af zodat de klad kwam in het vak van edelsmid. Hij gaat in 1855 in Deventer in de leer als manufacturier. Abraham en zijn zus Annigje leden aan het besmettelijke favus (hoofdzeer), dat tot haaruitval leidde. Annigje droeg later pruiken. Toen ze overleden was wist de familie niet wat ze daarmee moest doen. Ten einde raad werden de pruiken in een doos gestopt en liet men ze door de Slingebeek wegdrijven. Van 1850 tot 1876 had Abraham met zijn zuster Annigje en vrouw Elisabeth Manschot een manufacturenzaak in het huis aan de Kerkstraat. Later kwam deze zaak door huwelijk van Annigje aan de familie Leerink.
Abraham had inmiddels in 1871 met zijn zwager Barend Johannes Manschot de hoornverwerkende industrie van Vaags in Aalten overgenomen, waar allerlei hoornen voorwerpen werden gemaakt, later vooral kammen.
Eigenaren
Overzicht is niet volledig.
Jaar
Perceel
Eigenaar
Omschrijving
1832
A-1257
Herme Jan ten Dam, zilversmid te Kampen
370 m² huis en erf
Bewoners
1813
Aalten 20
Hendrik Vultink (Aalten, 08-10-1784), borstelmaker Engelberts Evers (Ootmarsum, 1795), dito knegt
‘Wortels in de Achterhoek’, Henk Harmsen, 28 juni 1997
Bijbel met zilveren slot, omstreeks 1843 gemaakt door zilversmid Harmen Jan ten Dam (1804-1850)
Toelichting: deze kerkbijbel bevat het Nieuwe Testament en het Boek der Psalmen, uitgave De Nederlandsche Bijbel-Compagnie te Amsterdam, J. Brandt en Zoon te Haarlem & Johannes Enschedé & Zonen, 1832, in leren band. Met bewerkt zilveren slot, gekeurd met het meesterteken van de zilversmid H.J. ten Dam (werkzaam in Aalten 1833-1850). Jaarletter niet zichtbaar afgeslagen, mogelijk aanwezig onder de montering. In de zilveren klamp aan de binnenkant staat gegraveerd: “C.E.E.” en het voorblad bevat de eigenaarsinscriptie: “Christina Elisabeth Ebbink 1843”. Afmetingen: 169 x 105 x 75 mm.
Hier woonde ooit kruidenier Jan Wijers. Later zat hier VIVO Renskers. Dit pand heeft begin 21e eeuw plaats moeten maken voor de bouw van het nieuwbouwcomplex ‘Hof van Leerink’. Tegenwoordig zit ongeveer op deze plek drogisterij Kruidvat.
Eigenaren
Kadaster 1832
Aalten I1259 Gerardus Arnoldus Degenaar winkelier te Aalten 230 m² huis en erf
Bewoners
1813
Aalten 18
Gradus Arnoldus Degenaar (Aalten, 22-02-1768), winkelier Hendrik Jan Degenaar (Aalten, 1801), zoon
Herman Kluvers (Borculo, 10-02-1826), winkelier en bakker Berendina Jenneken Addink (Steenderen, 06-04-1832)
Volgende bewoners:
Hendrik Jan Wijers (Steenderen, 24-07-1843), landbouwer (1) Aaltjen van der Meij (Gorssel, 11-10-1846) (2) Johanna Judith van der Meij (Gorssel, 19-08-1853)
In het rechterpand vestigde zich in 1945 slagerij Schepers, nadat zijn slagerij aan de Bredevoortsestraatweg was verwoest door een bombardement. Schepers stopte in 1972 met de slagerij, vanwege het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd en het ontbreken van opvolging.
Hier zat ooit de slagerij van Dirk Odolphy. Eerder woonde hier J.H.J. Müter, vennoot bij textielfabriek J. van Eijck & Co in Bredevoort. Tegenwoordig zit hier Veldhuis Man & Mode.
Antonius Haan (Heerlen, 04-10-1782) Maria Elisabeth Lurvink (Aalten, 23-04-1802)
Volgende bewoners:
Joseph Gerhard van der Schaaff (Utrecht, 03-03-1798), kantonregter trouwt op 27-05-1836 in Hattem met Johanna Hendrina van der Sluis (Rheden, 15-06-1805)
Het huidige pand op Kerkstraat 15 werd rond 1860 gebouwd in opdracht van textielfabrikant Eduard Driessen (1824-1895). Voor deze periode speelde het perceel een belangrijke rol in de geschiedenis van de Aaltense katholieken.
Tot de Reformatie kerkten de rooms-katholieken in de Oude Helenakerk. Na de reformatie weken ze noodgedwongen uit naar de Kreuzkapelle, net over grens met Münster. Pas in 1790 werd het hen weer toegestaan in Aalten hun godsdienst uit te oefenen. Bernard Meierman stelde daarvoor een deel van zijn huis, het later afgebrande Reigershuis aan de Kerkstraat, ter beschikking.
Enkele jaren later kocht kerkmeester Lambertus Wamelink een huis met schuur op de plaats waar nu Kerkstraat 15 is. Het huis werd ingericht als pastorie, terwijl de schuur tot kerk werd verbouwd. Deze kerk is tegenwoordig nog zichtbaar vanaf ’t Lage Blik. Op 5 juli 1800 vond de inwijding van het kerkgebouw plaats. Na vijf decennia bleek de kerk echter te klein voor de groeiende parochie. Op 4 mei 1859 werd daarom een nieuwe katholieke kerk in gebruik genomen aan het begin van de Dijkstraat.
De oude kerk met woning werd verkocht aan fabrikant Eduard Driessen. Hij liet het oude huis afbreken en een nieuw statig herenhuis bouwen. Tijdens de bouwwerkzaamheden kwam een bijzondere vondst aan het licht: dertien unieke kruiswegstaties uit de 16e eeuw werden ontdekt. Ze waren op hun kop gelegd en gebruikt als keukenvloer. In 1870 schonk Driessen deze unieke reliëfs aan het Aartsbisschoppelijk Museum in Utrecht, tegenwoordig bekend als het Museum Catharijne Convent, waar ze nog steeds te bezichtigen zijn.
Vanaf 1924 bood het pand onderdak aan de Boerenleenbank en later werd het een apotheek. Tegenwoordig is het pand weer in gebruik als woonhuis.
Eigenaren
Overzicht is niet volledig.
Jaar
Perceel
Eigenaar
Omschrijving
1832
I-1188 I-1189
R.C. Pastorij van Aalten R.C. Kerk van Aalten
240 m² huis en erf 230 m² kerk en erf
1860
I-1188 I-1189
Gerhard Ferdinand Johan Driessen, fabrikant
240 m² huis en erf (amotie* 1861) 230 m² kerk en erf
1966
I-9261
de “Coöperatieve Boerenleenbank” te Aalten
3005 m² bank, erf
* ‘amotie’ = sloop
Bewoners
1813
Aalten 16
“Kerk, huis en tuin” (“De romsche Kerk”)
Gerhard Hendrik Joseph Wansink (Vreden/D, 17-03-1772), R.C. Pastoor
Foto: Google StreetviewFragment kadastrale kaart uit 1861, met de contouren van de oude pastorie en RK kerkFragment kadastrale kaart uit 1862, met het nieuwe huis van Eduard DriessenNederlandsche Staatscourant, 15 juli 1851
Deze pagina is nog in bewerking. Zo is er nog onduidelijkheid over de bewonersgeschiedenis (zie onder).
Hier woonde heel vroeger de weduwe Manschot.
Eigenaren
Overzicht is niet volledig.
Jaar
Perceel
Eigenaar
Omschrijving
1832
I-1184
Gerarda Arnoldina Johanna Hendrica Evers
630 m² huis, schuur en erf
Bewoners
1813
Aalten 14
Willem Rudolph Evers (Aalten, 26-06-1740), rotmeester Johannes Schutte (Aalten, 07-05-1752), gepens.off. Otto Hendrik Rochet (Arnhem, 18-11-1769), notaris
Het pand Kerkstraat 2 is gesitueerd op een perceel direct ten zuiden van de Oude Helenakerk en dateert van omstreeks 1920. Het gebouw bepaalt met zijn statige hoge vierkante bouwmassa voor een belangrijk deel het beeld in dit gedeelte van de Kerkstraat. Opvallend is het souterrain met de dubbele bedrijfsdeuren in de voorgevel. Het verstoorde metselwerk op deze plaats in de voorgevel geeft aan dat dit mogelijk een latere wijziging is. De invullingen van de vensters op de verdiepingen zijn grotendeels vernieuwd. Dit doet echter geen afbreuk aan de markante en statige uitstraling van het gebouw dat een soort „landhoofd‟ vormt aan deze zijde van de Kerkstraat.
Ooit woonde op deze plek Eppink, koster van de hervormde kerk. Hij werd ‘Eppink van de trepkes’ genoemd, omdat zijn woonhuis alleen via een stenen trap was te bereiken.
In 1887 bakte Eppink pannenkoeken voor vijftig soldaten en vijftien huzaren, die op wacht stonden rond het kerkgebouw. Het eigendomsrecht van het kerkgebouw stond ter discussie. De soldaten stonden op wacht, nadat in een telegram van 10 maart 1887 aan de Commissaris van de Koning was gemeld dat de toestand zeer gespannen was en dat vijfhonderd boeren zich een weg naar de preekstoel zouden banen.
Eigenaren
Overzicht is niet volledig.
Jaar
Perceel
Eigenaar
Omschrijving
1832
I-1263
wed. Gerrit te Hietbrink, arbeider
73 m² huis en erf
1860
I-1263
Gerrit Jan Eppink, landbouwer
73 m² huis en erf
1875
I-1263
Gerrit Eppink, arbeider
73 m² huis en erf
1882
I-3738
Gerrit Eppink, arbeider
56 m² huis en erf
1911
I-5448
Gerrit Eppink, arbeider
52 m² huis en erf
1928
I-6246
de Hervormde Kerk van Aalten
52 m² kosterswoning en vergaderlokaal
Bewoners
Registre Civique 1811-1813
Aalten 11
Gerrit ten Hietbrink (Aalten, 24-11-1743), gealimenteerd Evert ten Hietbrink (Aalten, 1793), smitsknegt
Het pand aan de Kerkstraat 1, daterend uit 1876, heeft een rijke geschiedenis als postkantoor, modezaak en tegenwoordig een keukenzaak. Dit prominente gebouw op de hoek van de Markt en de Peperstraat was ooit het eerste postkantoor van Aalten. In de loop der jaren heeft het verschillende functies gehad, waarbij de naam ‘De Postiljon’ steeds verbonden bleef aan het pand.
Het eerste postkantoor van Aalten
In het pand Kerkstraat 1 was het eerste postkantoor van Aalten gevestigd. Hier kon men terecht voor alle zaken die te maken hadden met Post, Telegraaf en Telefoon (PTT). Voor mensen zonder eigen telefoon beschikte het postkantoor over een ‘openbare spreekcel’. In 1915 waren er in Aalten slechts 27 telefoonaansluitingen, en Bredevoort telde er vier. Het waren vooral fabrikanten, middenstanders en huisartsen die een telefoontoestel hadden. Kammenfabriek Ten Dam & Manschot had de allereerste aansluiting in Aalten en kreeg dus telefoonnummer 1.
In 1922 verhuisde het postkantoor van de Kerkstraat naar de Haartsestraat, en later weer naar de Peperstraat. Tegenwoordig heeft Aalten geen eigen postkantoor meer en moet je voor postzaken naar de Primera.
Pension en modezaak
Hoewel het postkantoor verdween, bleef de naam van het gebouw verbonden met zijn geschiedenis. Na de verhuizing opende mevrouw Lammers-van Lochem ‘Magazijn De Post’ in het pand. Hier verkocht ze onder andere naaibenodigdheden en lingerie. Ook verhuurde ze kamers in het pand; het was tevens een pension.
In 1974 vestigde zich er ‘Postiljon Mode’ van Martin en Ann de Kruyf. De Postiljon was het adres voor jurken, blouses en overhemden. Men kon hier terecht voor kwaliteit en persoonlijke aandacht. Na 50 jaar in het modevak stopten Martin en Ann de Kruyf met hun zaak in het najaar van 2017.
Nieuwe bestemming
Na enkele jaren leegstand kreeg het historische pand in 2024 een nieuwe bestemming. Een keukenzaak opende haar deuren in het hart van Aalten, waarmee een nieuw hoofdstuk werd toegevoegd aan de geschiedenis van dit beeldbepalende gebouw.
Jacobus Johannes Klijnpennink (Nijmegen, 22-05-1794), med. docter (1) Sara van Raab van Cansteijn (Oosterboer, 18-08-1794) (2) Maria Christina Knappert (Schiedam, 05-12-1832)
Fragment kadastrale kaart, 1879 (perceel I-3504)Op de achtergrond van deze foto zien we nog net de Openbare Lagere School aan de Herenstraat. De kinderen van deze school zijn blijkbaar even uitgelopen om op de foto te mogen. Een fotograaf was honderd jaar geleden een bijzondere verschijning in het dorpsbeeld.Nederlandsche Staatscourant, 5 augustus 1876Zutphensche Courant, 12 augustus 1876Staatscourant, 2 september 1882Aaltensche Courant, 30 december 1899Graafschapbode, 9 september 1924
