Ambthuis

Beschrijving

Het oorspronkelijke Ambthuis dateerde blijkens muurankers uit 1699. Het was vervolgens een eeuw lang het machtscentrum van de Heerlijkheid Bredevoort. Het Ambthuis werd ook wel Mauritshuis genoemd. Blijkbaar had Prins Maurits onder de inwoners een onvergetelijke indruk achtergelaten.

Hoofdgerecht

Na de kruittorenramp van 1646 was stad en heerlijkheid Bredevoort zonder ambtshuis (combinatie van een rechtbank en stadhuis) geraakt. Het zou toch nog ruim vijftig jaar duren voordat er weer een nieuw ambthuis werd gebouwd. Waarschijnlijk was het gebouw verbonden met de Misterpoort, de stadspoort tegenover het huis. Het gebouw was tevens het hoofdgerecht van de heerlijkheid. In Aalten en Winterswijk waren ook rechtbanken, maar de zware vergrijpen werden altijd in Bredevoort behandeld. De drost fungeerde als rechter.

In de kelders bevonden zich een aantal cachots, cellen, en een gruwelkamer met de nodige werktuigen. De terdoodveroordeelden hadden een cel zonder daglicht en frisse lucht. Wilde je niet bekennen, dan was dreigen met de martelkamer vaak voldoende om schuld te bekennen. Het vonnis werd traditioneel uitgesproken op ’t Zand. Bij een doodstraf werd de veroordeelde meteen naar de Galgenbulte op de Hollenberg gebracht voor uitvoering van het vonnis. Meestal betekende dit ophanging aan de galg die daar al eeuwenlang op slachtoffers stond te wachten. Het schijnt dat je de galg vanaf de Aalterpoort kon zien staan. Voor de plaatselijke bevolking was zo’n executie sensationeel. Heel Bredevoort en Aalten liep dan ook uit om dit mee te maken.

Andere functies

Na de Franse tijd verloor het gebouw haar functie en was het onder andere in gebruik als winkelpand van de katholieke coöperatie. In 1920 werd deze opgericht door de arbeidersvereniging. Vroeger gingen de katholieken naar deze winkel en wie een andere geloofsovertuiging had, ging naar de andere coöperatie iets verderop in de Landstraat.

Het Ambthuis werd omstreeks 1963 gesloopt. De kelders van het Ambthuis bevonden zich nog onder de winkel, met daarin twee gevangeniscellen. In 1964 werd de eerste steen gelegd voor de bouw van meubelzaak Betting op deze locatie. In 2009 werd dit pand weer gesloopt, na de verhuizing van Betting naar een nieuw winkelpand aan de Prins Mauritsstraat.

Nieuwbouw

Nu staat er op de plek van het oude Ambthuis een zorgappartementencomplex met twintig appartementen en een restaurant. De nieuwbouw kreeg wederom de naam ‘Ambthuis’. Uiterlijk vertoont het nieuwe pand veel overeenkomsten met zijn illustere voorganger. Aan het gebouw werd een replica van de historische zonnewijzer bevestigd en voor het gebouw een replica van de muziekkoepel. In de voorgevel werd een originele gevelsteen van het oude Ambtshuis ingemetseld met daarop de tekst ‘Die kan lide haet en nijt, die overwint in korten tijd‘.

Archieven

Kadaster 1832

Bredevoort B104
Jan Barend Top
bleeker te Bredevoort
390 m² huis en erf

Bewoners

Bevolkingsregister 1823-1838

Bredevoort 16

Johannes Bernadus Top (Weseke/D, 28-07-1749)
Hermina Legeschaar (Kruiskapel/D, 28-11-1789)

Bevolkingsregister 1838-1850

Bredevoort 8

Johannes Bernadus Top (Weseke/D, 28-07-1749)
Hermina Legeschaar (Kruiskapel/D, 28-11-1789)

Bevolkingsregister 1850-1870

Hier zit nog een hiaat in onze informatie…

Bevolkingsregister 1870-1880

Bredevoort 10

Jean Leander van Eijck (Sint-Niklaas/B, 25-11-1808 – Bredevoort, 25-02-1888)

Bevolkingsregister 1880-1890

Bredevoort 17

Jean Leander van Eijck (Sint-Niklaas/B, 25-11-1808 – Bredevoort, 25-02-1888)

Volgende (hoofd)bewoner, dochter:

Johanna Christina Theodora van Eijck (Bredevoort, 18-06-1848)

Bevolkingsregister 1890-1900

Bredevoort 11

Johanna Christina Theodora van Eijck (Bredevoort, 18-06-1848)

Bevolkingsregister 1900-1910

Bredevoort 9 > 9

Johanna Christina Theodora van Eijck (Bredevoort, 18-06-1848)

Bevolkingsregister 1910-1920

Bredevoort 9

Johanna Christina Theodora van Eijck (Bredevoort, 18-06-1848)

Volgende bewoners (1918-1922):

Bredevoort 9 > 225

Carl Rotthoff (Castrop/D, 24-12-1872), ingenieur
Antonia Johanna Josepha Maria Sevink (Bredevoort, 05-07-1879)

Adresboek 1934

Bredevoort 225 > Landstraat 17

Coöp. Winkel “Eigen Hulp”

Adresboek 1967

Landstraat 17

W.H. Betting
Mej. J.W. Betting