Groot Kortbeek

Hondorpweg 1, Heurne

Beschrijving

In 1200 werd al melding gemaakt van het landgoed ‘Kortebeke’, als bezitting van de bisschop van Utrecht.

Archieven

Rechterlijk Archief Bredevoort 1624

Veneris 17 Decembris 1624 – Stadtholder Johan ten Berge, Cornoten Peter Cloeck, Joannes Wisselinck.

Erschenen Johan Thoebenbroeck Lotte thoe Kortbeeck eheluijde, die bekanden voer sich und oeren erven van wegen harer Lotten Vader- und Moederlicken goederen, van haren Schwager und broeder Johan thoe Kortbecke Grieten sijner huijsfrouw, alinck und all voldaen, entrichtet und betaelt tesijn, Bedanckten sich derselven goeder volnkomner betalong, quitierende daerop krafft deses, Und hebben damnae Johan Thoebenbroeck Lotte te Cortbeck eheluide vorschreven, allet voer sich und haren erven, In behueff Johans thoe Kortbeck Grieten eheluiden und harer erven, op dat Erff und guet thoe Kortbeck Somptstede, und Hemelmaet alle Inden Kerspel Aelten in haren fohren und bepalongen gelegen, sampt derselven alinge olde und nije toebehoer und gerechticheit, mit hant, halm und monde vertegen, Derselven waerschap, verner und beter verschrijvongh und erffvestniss gelaefft nae Landtrechte, Bij veronderpandongh aller harer iegenwoirdigen und toekompstigen gereiden und ongereiden guederen, Sonder Inrede und argelist.

Verpondingskohier 1647

Kortbeeke, Derck Avercamp. Hofgoet ant’Capittel te Vreden.
Huis, hof 1 sch. boulant 18 mdr. 4 mdr. 3de gerf, 8 mdr. 4de gerve.
Weide gront een Pas zijnde 3 koeweidens of 6 sch. gesaeis,
Pacht 50 dlr. 75 – 0 -. Eijcken boomen.

Liberale Gifte 1748

De Liberale Gifte was een speciale heffing ten bedrage van 2% van het vermogen ter bestrijding van de extra defensiekosten t.g.v. een Franse inval in de Zuidelijke Nederlanden in de periode 1745-1747. Wie minder bezat dan 500 gulden, betaalde niet de heffing, maar was vrij om iets te geven, vandaar de naam.

Deze vermelding bevat een eigenaardige fout. Er staat dat Jan Willem Kortbeek getrouwd is met Mechtelt Gilhuis en vier kinderen heeft, waarvan twee boven de 16 jaar. Jan Willem (gedoopt op 04-02-1725 als Jan Willem te Veenhuijs) was echter niet de echtgenoot maar de stiefzoon van Mechtelt Gilhuis. Zijn vader, Frerick te Veenhuijs alias Kortbeek was tijdens zijn eerste huwelijk getrouwd met Beerndeken te Kortbeek, dochter van Jan te Kortbeek en Mette Freers. Jan Willem was een zoon uit dit eerste huwelijk. Frerick hertrouwde in 1731 met Mechtelt Scholten alias Gilhuis/Gildehuis. Zoon Jan Willem was ten tijde van de Liberale Gifte getrouwd met Aeltjen Turhuis.

Kadaster 1832

Aalten E434
Johannes Florentius Roelvink
burgemeester te Bredevoord
1310 m² huis, schuur en erf

Bewoners

Eerstbekende bewoners:

Johan te Kortbeek
Alyth

Kinderen:

Stijne te Kortbeek, trouwt met Reintgen Schulte ten Ahave
Tobe te Kortbeek

Volgende bewoners, zoon en schoondochter (sinds ca. 1535):

Tobe te Kortbeek (Heurne)
Gese te Borninkhof (Haart)

Kinderen:

Lotte te Kortbeek
Gertgen te Kortbeek, trouwt Egbert Brethouwer
Anna te Kortbeek, trouwt Willem Warninck
Gesken te Kortbeek

Volgende bewoners, dochter en schoonzoon (sinds ca. 1571):

Lubbert Heijink alias Kortbeek (Haart)
Lotte te Kortbeek (Heurne)

Kinderen:

Johan te Kortbeek
Lotte te Kortbeek, trouwt Johan Thoebenbroek

Volgende bewoners, zoon en schoondochter:

Johan Schulte te Kortbeek (Heurne)
Griete

Kind:

Geesken te Kortbeek

Johan en Griete waren vermogende personen. Zij bezaten meerdere boerderijen. In 1624 verkochten zij het erve Heijink. Hun dochter Geesken (blijkbaar enig kind) trouwde in 1638 met Derck Wildenbeest ook genaamd Overkamp, kerkmeester en provisor in Silvolde. Hij werd door dit huwelijk eigenaar van o.a. Kortbeek en de kavestede Sijbelink in Heurne en Hemelmate in Lintelo. Zijn kleinzoon Jannes Overkamp verkocht het erve Kortbeek en de kavestede Sijbelink in 1751 aan advocaat Dr. Gerrit Jan Witten die het in 1777 doorverkocht aan juffer Geertruid Anna Isabella Roelvink voor 5500 gulden.

Vermoedelijk vanaf rond 1635 werd Kortbeek niet meer bewoond door de eigenaars maar kwamen er pachters op de boerderij.

Volgende bewoners, al voor 1644:

Herman te Boveld alias Kortbeek
Mette ten Roele (Heurne)

Kinderen:

Jan te Kortbeek alias Gelink alias te Kotte, trouwt Enneken Velthaer
Tonnisken te Kortbeek, trouwt Jan te Lindert
Derck te Kortbeek, trouwt (1) Jenneken Bennink en (2) Christina Nienhaus
Willem te Kortbeek, trouwt Cunneken Lieverdink
Cope te Kortbeek, trouwt Jantjen Bueckers

Volgens het Verpondingscohier (origineel register) van 1650 had Groot Kortbeek toen twee bouwlieden: Derck te Kortbeek en Jacob te Kortbeek. Herman te Boveld alias Kortbeek, die in 1688 nog leefde, bleef wonen in de buurtschap Heurne maar onbekend is waar. In 1650 wordt hij in het Verpondingscohier niet genoemd als bewoner van een boerderij in Heurne maar was hij wel (samen met anderen) pachter van het land van Legters. Mogelijk woonde hij daar toen ook en is hij later verhuisd naar Klein Kortbeek dat na 1650 werd gebouwd.

Volgende bewoners:

Jacob te Kortbeek

en

Derck te Kortbeek
Trijne Rutgers

Kinderen:

Geertjen te Kortbeek, trouwt Hendrick Gebbink alias Kortbeek
Jenneken te Kortbeek, trouwt Herman Goerdink alias Kortbeek
Jan te Kortbeek
Stijntjen te Kortbeek (Aalten, 10-12-1665), trouwt Herman te Slaa
Berent te Kortbeek (Aalten, 23-04-1670)

Volgende bewoners, zoon en schoondochter:

Jan te Kortbeek (Heurne – 1703), trouwt op 07-12-1690 in Aalten met
Mette Freers (Aalten, 11-04-1669)

Kinderen:

Derck te Kortbeek alias Buitink alias Tammel (op Buitink, op Klein Tammel) (Aalten, 20-12-1691) trouwt (1) Geertien Buitink en (2) Elsken Groot Tammel
Beerndeken te Kortbeek (Aalten, 14-01-1694)
Trijne te Kortbeek (Aalten, 12-04-1696)
Gerrit te Kortbeek (Aalten, 15-01-1699)
Geertjen te Kortbeek (Aalten, 13-2-1701), trouwt Jan Kempink alias Kappers alias Klein Kappers alias Kortbeek (op Nieuw Kortbeek)
Jan te Kortbeek alias te Slaa (op het Grote Slaa) (Aalten, 23-12-1703), trouwt Stijne te Slaa

Volgende bewoners, weduwe en 2e echtgenoot:

Derk Buunk alias te Kortbeek (Aalten 12-10-1673), trouwt op 04-05-1704 in Aalten met
Mette Freers (Aalten, 11-04-1669)

Kinderen:

Derske Kortbeek, trouwt Lambert Wissink (aan de Wendelhutte)
Hendersken Kortbeek (Aalten, 08-08-1707), trouwt Jan te Veldhuis (op Veldhuis)
Catharina Kortbeek (Aalten, 28-04-1709), trouwt (1) Jan Scholte te Hondorp (op Hondorp) en (2) Derck Schurink alias Scholte te Hondorp (op Hondorp)
Willemken Kortbeek (Aalten, 28-12-1712)

Volgende bewoners, dochter van Jan en Mette en schoonzoon:

Frerick te Veenhuijs alias te Kortbeek (Aalten, 30-06-1695), trouwt op 25-01-1722 in Aalten met
Beerndeken te Kortbeek (Aalten, 14-01-1694 – 1730)

Kinderen:

Wander Kortbeek alias te Veenhuijs (Aalten, 19-04-1722)
Jan Willem Kortbeek alias te Veenhuijs (Aalten, 04-02-1725), trouwt Aeltjen Turhuis
Christina Kortbeek (Aalten, 01-08-1728), trouwt Harmen Bekken alias Beekman
Dersken Kortbeek (Aalten, 24-09-1730)

Volgende bewoners, weduwnaar en 2e echtgenote:

Frerick te Veenhuijs alias te Kortbeek (Aalten, 30-06-1695), trouwt op 14-01-1731 in Aalten met
Megteld Scholten alias Gilhuis (Bocholt – 1751)

Kinderen:

Berentje Kortbeek (Aalten 24-12-1731)
Geert Kortbeek (Aalten 24-05-1733)
Barent Hendrik Kortbeek (08-08-1734)
Jenneken Kortbeek (Aalten 17-06-1736)
Willemina Kortbeek (Aalten 10-03-1739)
Jan Evert Kortbeek (Aalten 19-06-1740)
Willemina Kortbeek (Aalten 26-05-1743)
Beerndeken Kortbeek (Aalten 12-12-1745)
Wander Kortbeek (Aalten 25-12-1749)

Volgende bewoners, weduwnaar en 3e echtgenote:

Frerick te Veenhuijs alias te Kortbeek (Aalten, 30-06-1695), trouwt op 25-03-1752 in Aalten met
Essele Lijsabeth Bennink (Lichtenvoorde, 29-06-1684)

Volgende bewoners:

Een nieuwe bewoner, Jan Sweers, met vier kinderen, vrouw en herkomst onbekend, komt op Kortbeek te wonen.

Jan Sweers alias Kortbeek (ovl. 1763)

Volgens het Registre Civique werd zijn zoon Jan Hendrik gedoopt op 02-04-1736 in Borculo (het doopboek van Borculo vermeldt op die datum de doop van Jan, zoon van Jan de Frugte en Henders Huiskers).

Kinderen:

Gerrit Sweers alias Kortbeek
Jenneke Sweers alias Kortbeek, trouwt Lambert in ‘t Heegt
Jan Hendrik Sweers alias Kortbeek (op Teuben Janshuus, op Ansink), trouwt (1) Anna Bennink alias Löken en (2) Elsken Wensink
Janna Sweers alias Kortbeek, trouwt Berent Hartgerink (aan Buitink)

Volgende bewoners, zoon en schoondochter:

Gerrit Sweers alias Kortbeek, trouwt op 03-05-1755 in Aalten met
Gertrudis Leitink (Bocholt, 08-08-1728)

Kinderen:

Jan Hendrik Kortbeek alias Sweers alias Wensing (op Wensing) (Aalten, 07-11-1756), trouwt (1) Anna Gertrud Reijering en (2) Hendrina Doing alias Völting
Gerrit Jan Kortbeek alias Baten (op Batenstede) (Aalten, 05-05-1758), trouwt Aaltjen te Boske
Janna Kortbeek alias Sweers (Aalten, 16-09-1759), trouwt (1) Hendrik Jan Reijering alias Büning (op Büning) en (2) Henrich Wilhelm ten Honsel alias Wissing alias Büning (op Büning)
Lambert Sweers (Aalten, 28-01-1761), trouwt Alida Kleinhesseling
Joannes Sweers (Kruiskapel, 20-10-1763)
Gradus Kortbeek (op Bolman) (Kruiskapel, 22-12-1765), trouwt Janna Bollen
Anna Christina Kortbeek (Kruiskapel, 22-12-1765)
Dersken Kortbeek (Kruiskapel, 08-10-1767), trouwt Bernardus Henricus Reijering (op Groß Reyering)
Hendrik Jan Kortbeek (Kruiskapel, 22-10-1770)

Volgende bewoners:

Gerrit Sweers alias Kortbeek, trouwt op 06-09-1789 in Aalten met
Maria Theodora Wiggers (Bocholt, 26-01-1763)

Kinderen:

Janna Geertruid Kortbeek (Heurne, 05-08-1790), trouwt Jan Theodor Schepers (op Hölterbusch)
Hendrina Kortbeek (Heurne, 24-02-1792), trouwt Gerard Joannes Baten (op Baten)
Anna Gesina Kortbeek (Heurne, 10-04-1794), trouwt Johannes Osewaldus Coelman
Garrit Kortbeek (Heurne, 09-01-1796)

Volgende bewoners, weduwe en 2e echtgenoot:

Adolph Joan Reijerink alias Kortbeek (Bocholt, 14-12-1773), trouwt op 03-05-1796 in de Kruiskapel (Hemden) met
Maria Theodora Wichers (Bocholt, 26-01-1763)

Kinderen:

Geradus Reijerink (op Kortbeek) (Heurne, 03-03-1797), trouwt Maria Bernardina Schröer
Lambertus Kortbeek alias Reijerink (Heurne, 08-02-1799), trouwt Geertje Butselaar
Janna Elisabeth Reijerink (Heurne, 24-09-1802), trouwt Gerhardus Henricus Arnoldus Coelman
Bernard Joseph Reijerink (Heurne, 22-03-1806), trouwt Henrica Gerritsen
Mariana Reijerink (Heurne, 22-03-1806), trouwt Hendrikus Josephus Gildhuis